Gần đây, nhiều quận trên địa bàn TP Hà Nội liên tục đưa ra quy định cấm bán hàng ăn uống tại chỗ khi mức độ dịch mới chỉ là cấp 3 (vùng nguy cơ cao hay vùng cam). Nhiều chuyên gia bày tỏ sự không đồng tình và chỉ rõ những bất cập.
Không có tác dụng trong phòng dịch
Chia sẻ về việc các quận trên địa bàn trung tâm Hà Nội liên tục đưa ra quy định cấm bán hàng ăn uống tại chỗ và điều chỉnh theo cấp độ dịch, PGS.TS Nguyễn Huy Nga - nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho rằng, điều này không có tác dụng nhiều đối với công tác phòng chống dịch trong bối cảnh hiện tại.
“Người dân nếu không ăn được ở đây họ sẽ chạy sang chỗ khác, vì vẫn còn nơi được phép bán. Quy định này vì thế chỉ làm mất thời gian của chính khách hàng và khiến chính quyền khó kiểm soát hơn. Tôi cho rằng, nên cho hàng quán bán hàng ăn uống tại chỗ bình thường nhưng với điều kiện phải thực hiện đảm bảo giãn cách phòng chống dịch. Như thế sẽ hiệu quả hơn, cũng dễ kiểm soát hơn”, chuyên gia Nguyễn Huy Nga chia sẻ.
Đồng tình với quan điểm trên, một chuyên gia khác cũng nhấn mạnh, quy định cấm bán hàng ăn uống tại chỗ chẳng khác nào "nước chảy chỗ trũng".
"Nếu đồng loạt cấm thì không sao, còn cấm kiểu này thì khác nào mở đường cho người dân tìm đến những vùng "sạch" để ăn uống. Như vậy, nguy cơ lây lan dịch bệnh càng cao, đặc biệt là khiến những vùng an toàn có khi lại trở thành không an toàn, càng có nguy cơ làm lây lan dịch bệnh sang các địa bàn khác. Việc cấm theo địa giới hành chính thế này sẽ không có tác dụng", vị này nói.
Có ý kiến còn khẳng định, quy định này chưa phù hợp với chủ trương thích ứng với trạng thái "bình thường mới" trong phòng chống dịch mà Chính phủ đề ra.
So sánh với TP.HCM, chuyên gia Nguyễn Huy Nga nhận xét, chính quyền TP.HCM áp dụng các quy định và biện pháp phòng chống dịch hợp lý hơn. Việc thành phố này cho mở lại dịch vụ karaoke, quán bar... chứng tỏ họ thích ứng được với dịch, đã có kinh nghiệm kiểm soát tốt hơn, không còn sợ và lúng túng nữa.
“TP.HCM vẫn có số ca mắc nhiều nhưng họ không còn đặt nặng số lượng F0, vì như thế sẽ gây áp lực cho ngành y tế. Bây giờ chính quyền TP.HCM chỉ chú trọng điều trị cho các ca bệnh có triệu chứng và bệnh nhân nặng, nhờ thế họ có thể tập trung phục hồi và phát triển kinh tế”, ông Nga phân tích.
Nhớ lại hồi tháng 10/2021, quận Bình Tân của TP.HCM, mặc dù đã chuyển thành màu cam nhưng chính quyền thành phố vẫn áp dụng nhất quán theo Nghị quyết 128 của Chính phủ. Thực tế là sau một thời gian ngắn, quận này đã trở lại màu xanh trong khi các dịch vụ ăn uống không bị cấm bán tại chỗ nên không gây ảnh hưởng đến nền kinh tế và việc thu thuế của quận Bình Tân.
"Các quận, huyện của Thủ đô cần nhất quán trong việc thực hiện Nghị quyết 128. Tại sao TP.HCM không cấm bán hàng tại chỗ ngay cả trong các “vùng cam” và hiện thành phố này cũng không còn vùng cam mà Hà Nội không làm theo? Trong khi đó, hiện vẫn chưa có dấu hiệu nào chứng tỏ những quy định chống dịch của Hà Nội phát huy được tác dụng", một chuyên gia đặt câu hỏi.
Dồn thêm khó khăn cho ngành ăn uống
Không chỉ trong công tác chống dịch mà ở khía cạnh kinh tế, các chuyên gia cũng cho rằng quy định cấm bán hàng ăn uống tại chỗ theo quận của Hà Nội sẽ gây nhiều thiệt hại cho lĩnh vực kinh doanh này.
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) nhấn mạnh, nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu vẫn phải dành cho công tác phòng chống dịch, nhưng song song với đó là thích ứng linh hoạt để phát triển kinh tế.
Do đó, theo ông Long, đối với quy định cấm bán tại chỗ đối với dịch vụ ăn uống tại một số quận trung tâm Hà Nội là bài toán mà chính quyền cần phải có biện pháp để thích ứng phù hợp và linh hoạt.
“Phải kết hợp giữa phòng chống dịch và phục hồi kinh tế mà không thể tách rời cái nào được. Không thể tập trung vào phòng chống dịch bệnh mà ngăn sông cấm chợ, phong tỏa theo kiểu địa giới hành chính. Việc trước nay các quy định được áp dụng theo địa lý khu vực hành chính cần được xóa bỏ”, ông Long nêu quan điểm.
“TP.HCM đã trải qua đợt dịch lớn và cơ bản đã kiểm soát được dịch bệnh, do đó họ không còn quá sợ dịch bệnh. Trong khi đó, với Hà Nội, những con số về tình hình dịch bệnh ngày càng cao khiến người ta rất lo sợ. Chính quyền Hà Nội có lẽ đang quá e ngại nên đưa ra những quy định chưa linh hoạt”, ông Long đánh giá thêm.
Một chuyên gia kinh tế cũng chỉ rõ rằng, việc liên tục thay đổi quy định về bán hàng ăn uống của Hà Nội khiến nhà hàng, các hộ kinh doanh mệt mỏi vì "chạy" theo cũng không kịp. Khi mà lĩnh vực này đã rất đuối sức từ suốt hai năm nay thì những quy định không thống nhất, bền vững sẽ càng làm chồng chất thêm khó khăn, thậm chí là gây thiệt hại, tốn kém.
"Đơn cử như vừa được mở cửa trở lại, dốc vốn để đầu tư, kinh doanh thì chủ quán lại bất chợt nhận được tin chỉ được bán mang về khiến họ trở tay không kịp. Nếu quy định này còn kéo dài thì có lẽ nhiều người sẽ không dám mở cửa nữa, vì không biết đến khi nào lại phải đóng cửa. Điều này rõ ràng làm giảm sự hồi phục của lĩnh vực kinh doanh nhà hàng ăn uống, xa hơn là góp phần làm lượng nhân sự bị thất nghiệp ở Hà Nội sẽ nhiều hơn", vị chuyên gia phân tích.
Đồng tình với nhận định trên, đại diện một nhà hàng buffet ở quận Đống Đa chia sẻ: “Sau thời gian dài tạm dừng hoạt động do dịch Covid-19, nhà hàng chúng tôi tốn hàng trăm triệu để tu sửa và chuẩn bị duy trì hoạt động. Tuy nhiên, chỉ mới hoạt động chưa lâu, quận Đống Đa đã ra quy định cấm bán hàng ăn tại chỗ. Khách hàng vừa bắt đầu quay trở lại, hoạt động của nhà hàng vừa đi vào guồng thì lại phải dừng hoạt động. Cũng may mặt hàng hải sản tại cửa hàng đều là hàng tươi sống lấy trong ngày nên chúng tôi có thể xả bán giá rẻ. Nhưng thiệt hại cũng không hề nhỏ, nhất là trong bối cảnh khó khăn như hiện nay”.
