Chính phủ vừa ban hành Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế.
Tại buổi họp báo, ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng và các tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, từ năm 2019 đến nay, khối lượng phát hành TPDN tăng nhanh, bình quân khoảng 467.000 tỷ đồng/năm. Từ năm 2021, khi triển khai Luật Chứng khoán và Luật DN, tuy có giảm trong các tháng đầu sau khi triển khai quy định mới nhưng thị trường đã nhanh chóng lấy lại đà phát triển với khối lượng phát hành năm 2021 đạt mức 637.000 tỷ đồng. Quy mô thị trường đến cuối năm 2021 tương đương 15% GDP.
Mặc dù đạt được những kết quả tích cực về quy mô huy động vốn nhưng sự phát triển nhanh của thị trường cũng đã phát sinh các rủi ro mới. Vì vậy, Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi các quy định nhằm tiếp tục phát triển thị trường TPDN minh bạch, bền vững, bảo vệ quyền lợi cho cả DN phát hành và nhà đầu tư, khắc phục bất cập trên thị trường thời gian vừa qua.
Cụ thể Bộ Tài chính cho biết, điều kiện phát hành TP tuân thủ quy định tại Luật Chứng khoán và Luật DN. Nghị định bổ sung quy định về hồ sơ chào bán TP bao gồm kết quả xếp hạng tín nhiệm theo các trường hợp và lộ trình thực hiện như quy định đối với chào bán TP ra công chúng (từ 1-1-2023); hợp đồng ký kết với đại diện người sở hữu TP trong trường hợp chào bán cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân và xác nhận của ngân hàng thương mại về việc mở tài khoản nhận tiền mua TP.
Nghị định 65/2022/NĐ-CP cũng bổ sung quy định DN phải mua lại trước hạn bắt buộc khi vi phạm phương án phát hành (trong đó có phương án sử dụng vốn) hoặc vi phạm pháp luật; trước và sau khi phát hành phải có công bố thông tin về khả năng bảo đảm thanh toán, báo cáo kiểm toán tình hình tài chính và kiểm toán tình hình sử dụng vốn theo mục đích phát hành đã được công bố. Bổ sung quy định tài sản bảo đảm của TP phải được định giá và đăng ký biện pháp bảo đảm.
Nội dung Chuyên trang thông tin về TPDN tại Sở Giao dịch chứng khoán sẽ bổ sung công bố một số chỉ tiêu tài chính của DN phát hành, thông tin về các DN không thanh toán đầy đủ gốc, lãi TP, sử dụng vốn TP không đúng mục đích để nhà đầu tư và thị trường biết được thông tin của DN phát hành.
Nghị định có bổ sung các quy định để tăng tính chuyên nghiệp của nhà đầu tư cá nhân khi mua TPDN riêng lẻ, hạn chế tối đa nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ gian lận để mua TPDN riêng lẻ.
Việc xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bằng danh mục chứng khoán phải bảo đảm danh mục nắm giữ có giá trị trung bình từ 2 tỷ đồng tối thiểu trong vòng 180 ngày bằng tài sản của nhà đầu tư, không bao gồm tiền vay.
Khi mua TP, nhà đầu tư phải đọc, hiểu và ký văn bản xác nhận đã tiếp cận đầy đủ các tài liệu về TP dự kiến mua và hiểu biết pháp luật, chấp nhận rủi ro về TPDN riêng lẻ (cả trên thị trường sơ cấp và thứ cấp); tổ chức cung cấp thông tin và tổ chức xác nhận tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp cùng ký xác nhận lên văn bản này về việc đã cung cấp đầy đủ thông tin và hồ sơ cho nhà đầu tư.
Nhà đầu tư không được phép bán hoặc cùng góp vốn đầu tư TP với nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.
Đại lý phát hành là công ty chứng khoán được Ủy ban chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cấp phép hoặc NHTM được NHNN cấp phép; tổ chức đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành phải xác nhận về việc DN phát hành đã nhận đủ tiền thu từ phát hành TP.
Tổ chức cung cấp dịch vụ không được là người có liên quan của DN phát hành; trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ đã được bổ sung cụ thể, đặc biệt là trách nhiệm của tổ chức phân phối TP nếu hỗ trợ DN phát hành khống hoặc cung cấp thông tin sai sự thật, chào mời nhà đầu tư cá nhân mua TP. Trường hợp các tổ chức này vi phạm quy định của pháp luật thì tùy theo tính chất và mức độ sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán hoặc bị xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.
Nghị định bổ sung trách nhiệm giám sát của Sở Giao dịch chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký bù trừ chứng khoán và trách nhiệm của UBCKNN trong việc quản lý, giám sát và thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm. Bộ Tài chính có trách nhiệm đánh giá việc thực hiện cơ chế chính sách; quản lý, giám sát tổ chức kiểm toán, DN thẩm định giá khi cung cấp dịch vụ liên quan đến TPDN. NHNN có trách nhiệm giám sát các tổ chức tín dụng khi cấp phép cho các tổ chức này cung cấp dịch vụ đấu thầu, đại lý phát hành TP.
Ông Nguyễn Hoàng Dương cho biết, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị trực thuộc phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan thực hiện các giải pháp nhằm phát triển thị trường TPDN an toàn, minh bạch, bền vững thông qua các giải pháp về rà soát, hoàn thiện khung pháp lý.
Cùng với đó, đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh thị trường TPDN và triển khai các đoàn kiểm tra về tình hình phát hành, cung cấp các dịch vụ liên quan đến TPDN tại một số DN phát hành và công ty chứng khoán, các công ty kiểm toán độc lập; thúc đẩy việc hình thành các định chế đầu tư dài hạn chuyên nghiệp trên thị trường; tăng cường công tác phối hợp giữa các bộ, ngành trong điều hành và quản lý giám sát thị trường chứng khoán, thị trường TP với thị trường tiền tệ, tín dụng và chủ động thông tin tuyên truyền, định hướng thị trường.
Thời gian tới, thị trường sẽ phát triển thêm các nhà đầu tư chuyên nghiệp, quỹ đầu tư, công ty quản lý quỹ, còn nhà đầu tư cá nhân sẽ được khuyến khích tham gia phát hành TPDN ra công chúng. Nhà đầu tư cá nhân chưa đủ năng lực phân tích rủi ro có thể tham gia các hoạt động an toàn hơn như chứng chỉ quỹ đầu tư TP, ủy thác cho công ty quản lý quỹ. Bộ Tài chính cũng nâng cấp các tổ chức trung gian như công ty chứng khoán bao gồm nâng cao năng lực cán bộ và đạo đức nghề nghiệp, có liêm chính cao. Đồng thời, tăng cường phổ biến kiến thức cung cấp thông tin kịp thời phát triển thị trường TP.
