Việc gián đoạn thi sát hạch lái xe đang ảnh hưởng ra sao đến các cơ sở đào tạo và người học? Cơ chế nào cần tháo gỡ để tổ chức sát hạch trong thời gian sớm nhất?
Anh Lê Ngọc Sơn (ở Bồ Đề, Long Biên, Hà Nội) đã nộp hồ sơ thi sát hạch lái xe từ tháng 12/2024, tới nay đã học xong đầy đủ nhưng vẫn chưa được thi, khiến anh vừa sốt ruột vừa lo lắng:
"Lo lắng là sẽ thay đổi các bộ câu hỏi hay là phương pháp thi rồi để lâu quá các kiến thức mình bị quên, thực hành lái xe tay lái cũng không được quen như lúc mình mới học xong".
Cũng như anh Sơn, một số học viên khác cũng đang trong tình trạng mỏi mòn chờ thi sát hạch lái xe để lấy bằng, sau khi đã hoàn tất các khóa học từ nhiều tháng nay:
"Gần 3 tháng nay rồi, có khả năng là mình còn quên hết cả rồi, mấy tháng không được lái cũng không dám lái, mỗi lần đi phải gọi thêm một thầy giáo thì tốn kém lắm, có khi đến lúc thi lại mất tiền học lại".
"Cũng hoang mang, lo lắng tại sao bao lâu rồi chưa thấy tổ chức, làm sao cho nó không bị đình trệ và không lâu thế này, nó làm lỡ nhịp nhiều thứ".
Học viên thực hiện phần thi mô phỏng các tình huống giao thông
Công tác thi sát hạch lái xe ở Hà Nội hiện vẫn chưa được triển khai cũng khiến các thầy dạy lái chịu nhiều áp lực và khó khăn:
"Ách tắc lại như thế thì chưa thể giới thiệu người sau học khi người trước học chưa qua, người ta cũng nhìn nhau chưa biết tình hình thế nào, nhiều người cũng ngại học xong không biết bao giờ thi".
"Mọi cái thu nhập đều giảm, trước có 10 người học thì nay chỉ có 1,2 người, các chi phí đầu vào để học xong hết tất cả rồi bây giờ thì chi phí lại tăng lên thì thầy trò tính với nhau kiểu gì".
Ông Lại Thế Chất, Giám đốc Trung tâm dạy nghề lái xe cơ giới đường bộ Thành Đạt (Hà Nội) cũng cho biết, đơn vị này đang còn tồn khoảng 3.500 học viên chưa được thi sát hạch. Nhiều học viên thúc giục, hỏi han, nhưng Trung tâm chỉ có thông tin là tiếp tục chờ đợi:
"Người ta không thấy thi thì lượng người nộp hồ sơ vào cũng có giảm đi, người ta hỏi bao giờ thi để nộp hồ sơ thì mình không biết bao giờ thi để trả lời cho người ta thành ra khó khăn trong khâu tuyển sinh. Có văn bản mới về việc những học sinh cũ chỉ cho phép thi đến 31/8, có hạn kết thúc nhưng lại chưa có điểm bắt đầu".
Theo thống kê của Bộ Xây dựng tại thời điểm chuyển giao công tác sát hạch, cấp GPLX sang Bộ Công an (tháng 3/2025), cả nước có khoảng 705.000 học viên đã hoàn thành chương trình đào tạo, nhưng chưa được sát hạch, cấp GPLX. Trong đó, chỉ tính riêng tại TP.HCM đã có hơn 107.000 học viên, Hà Nội gần 73.000 học viên, Đồng Nai hơn 30.000, Đà Nẵng hơn 26.000 học viên…
Dù mọi điều kiện cho công tác tổ chức thi sát hạch hiện đều đảm bảo, song lý do đến nay chưa thể triển khai thi cấp giấy phép lái xe được cơ quan chức năng lý giải do cần làm các thủ tục để ký hợp đồng với các trung tâm để tổ chức các kỳ sát hạch, do phải đấu thầu theo đúng quy định nên mất thời gian.
Để sớm tổ chức lại các kỳ sát hạch, giải tỏa số hồ sơ tồn đọng chưa được sát hạch trong thời gian sớm nhất, ông Khương Kim Tạo, Chủ tịch Chi hội Đào tạo - Sát hạch lái xe cho rằng, các Trung tâm sát hạch, cấp giấy phép lái xe cũng phải đẩy nhanh tiến độ chỉnh sửa, hoàn thiện các bài thi sát hạch lái xe, còn các Trung tâm đào tạo cũng hỗ trợ học viên cập nhật theo quy định mới, đồng thời phải nhanh chóng hoàn tất quy trình, thủ tục để tổ chức các kỳ thi sát hạch lái xe, trong đó có quy định liên quan tới các trung tâm sát hạch lái xe:
"Bây giờ công an sẽ đánh giá tất cả các trung tâm nào đủ năng lực để sát hạch, cả trang thiết bị và con người thì cho sát hạch thôi. Và khi đó người học viên thích được sát hạch ở đâu thì cho phép sát hạch ở đấy".
Một trong những nguyên nhân khiến tình trạng ùn ứ học viên không được thi sát hạch, cấp giấy phép lái xe là cơ chế đấu thầu, lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ sát hạch. Bởi vậy, cần trao quyền chủ động cho đơn vị sát hạch lựa chọn các trung tâm sát hạch lái xe đủ điều kiện thực hiện, mới có thể tháo gỡ nút thắt này.
Đây cũng là góc nhìn của VOV Giao thông qua bài bình luận: "Trao quyền chủ động cho cơ quan sát hạch".
Nhiều tháng qua, tại không ít địa phương, tình trạng ùn ứ học viên chờ được sát hạch để cấp giấy phép lái xe đang trở thành một vấn đề nóng, gây bức xúc cho người dân và tạo ra áp lực lớn cho các cơ quan quản lý nhà nước.
Nguyên nhân sâu xa không chỉ nằm ở sự gia tăng nhu cầu học và thi lấy GPLX, mà còn xuất phát từ những điểm nghẽn trong cơ chế tổ chức sát hạch, khi công tác sát hạch cấp GPLX được chuyển giao từ Bộ GTVT trước đây (nay là Bộ Xây dựng) sang Bộ Công an. Đặc biệt là các quy định liên quan đến đầu tư, đấu thầu lựa chọn trung tâm sát hạch, cấp GPLX chưa thực hiện được ở hầu hết các địa phương.
Để tháo gỡ thực trạng này, cần những giải pháp đồng bộ, trong đó có sự điều chỉnh mạnh mẽ về mặt thể chế, quan trọng nhất là việc xem xét sửa đổi Luật Đấu thầu.
Theo quy định hiện nay, để tổ chức sát hạch lái xe, các Sở GTVT trước đây, và hiện nay là Công an các địa phương phải tiến hành qua nhiều bước của trình tự, thủ tục đấu thầu rộng rãi, lựa chọn trung tâm sát hạch lái xe theo quy định của pháp luật về đấu thầu, mất nhiều thời gian, dẫn tới việc thực hiện nhiệm vụ sát hạch, cấp GPLX thời gian qua triển khai bị chậm trễ.
Bên cạnh đó, hiện cả nước có khoảng 160 trung tâm sát hạch đủ điều kiện hoạt động, tuy nhiên, khi tiến hành đấu thầu, mỗi địa phương sẽ chỉ có một trung tâm sát hạch trúng thầu, dẫn tới tình trạng quá tải. Còn các trung tâm sát hạch lái xe không trúng thầu nên không thể tổ chức sát hạch, gây lãng phí nguồn lực.
Mặt khác, theo Thông tư 12/2025 của Bộ Công an, từ ngày 1/1/2026, người dân được lựa chọn địa điểm tham gia sát hạch lái xe theo nhu cầu và điều kiện cư trú. Nếu chỉ thực hiện sát hạch tại một trung tâm sát hạch lái xe trúng thầu thì không bảo đảm quyền của người dân được lựa chọn địa điểm sát hạch lái xe theo quy định và tăng chi phí cho người dân khi phải tham gia sát hạch lái xe ở xa nơi cư trú.
Để giải quyết tận gốc vấn đề, một trong những giải pháp cấp thiết là nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Đấu thầu theo hướng trao quyền chủ động cho các cơ quan, tổ chức sát hạch lái xe được chủ động trong việc lựa chọn nhà thầu cung cấp dịch vụ sát hạch lái xe để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân. Theo đó, bất cứ trung tâm sát hạch lái xe nào đáp ứng đủ các tiêu chuẩn đặt ra là có thể đề xuất tổ chức sát hạch, cấp GPLX. Điều này không những rút ngắn được thời gian lựa chọn nhà thầu, mà còn bảo đảm quyền lợi của học viên được lựa chọn đơn vị sát hạch, vừa tránh lãng phí cho các đơn vị khi đầu tư cơ sở vật chất, sân bãi phục vụ công tác sát hạch, cấp GPLX.
Song song với đó, để bảo đảm tính minh bạch, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ việc chỉ định thầu, quy định rõ tiêu chí kỹ thuật, năng lực nhà cung cấp, công khai kết quả lựa chọn và chịu trách nhiệm giải trình trước cơ quan thanh tra, kiểm toán nhà nước.
Bên cạnh việc tháo gỡ về mặt thể chế, cần có thêm các giải pháp hỗ trợ khác nhằm giảm áp lực cho hệ thống sát hạch lái xe. Cụ thể, các ngành chức năng nên quan tâm đến kiến nghị của Hiệp hội vận tải ô tô VN, về việc lùi thời hạn thực hiện Nghị định 160/2024 về việc cấp giấy chứng nhận trung tâm sát hạch lái xe đủ điều kiện hoạt động thêm 6 tháng kể từ ngày Bộ Công an phê duyệt quy chuẩn mới về trung tâm sát hạch lái xe.
Bởi theo phân hạng GPLX của Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, giấy phép lái xe hạng C được phân thành hạng C và C1, trong đó xe sát hạch hạng C có khối lượng toàn bộ theo thiết kế từ 11.000kg trở lên, trong khi các xe sát hạch hiện nay của các trung tâm sát hạch đều có khối lượng toàn bộ khoảng 8.500kg. Bởi vậy, để đáp ứng yêu cầu đặt ra, các trung tâm sát hạch cần có thêm thời gian để thay mới phương tiện, đầu tư sân bãi phù hợp với tiêu chuẩn.
Việc ùn ứ học viên chờ sát hạch lái xe không chỉ đơn thuần là vấn đề tổ chức thi mà còn phản ánh những vướng mắc sâu xa trong cơ chế pháp luật hiện hành. Trong khi tinh thần chỉ đạo của Trung ương khi sắp xếp, tinh gọn bộ máy là phải đảm bảo hệ thống vận hành liên tục, phục vụ nhân dân không gián đoạn, đình trệ, ngắt quãng. Bởi vậy, cần có những điều chỉnh mang tính thực chất, mạnh dạn sửa đổi các quy định liên quan như Luật Đấu thầu, nhằm tạo hành lang pháp lý thông thoáng hơn cho hoạt động sát hạch lái xe, góp phần phục vụ tốt hơn nhu cầu đi lại, phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm trật tự an toàn giao thông.
