(ĐTTCO) - Năm 2015, kinh tế thế giới dù đang trên đà phục hồi vẫn tiềm ẩn nhiều bất ổn, làm tăng lên nỗi lo ngại ảnh hưởng xấu đến bức tranh chung của kinh tế toàn cầu trong trung hạn. Trong bối cảnh ấy, nền kinh tế Việt Nam đã có những bước phục hồi tương đối ấn tượng.
Phục hồi ấn tượng
Nền kinh tế Việt Nam được đánh giá nằm trong số ít quốc gia có tốc độ phục hồi ấn tượng. Tốc độ tăng trưởng GDP - một chỉ số tổng hợp phản ánh nhiều khía cạnh của nền kinh tế - đạt 6,68%, cao hơn mục tiêu 6,2% Quốc hội đề ra và cao nhất trong vòng 5 năm qua. Như vậy, trong 4 năm liên tiếp (2012-2015), tốc độ tăng trưởng GDP năm sau cao hơn năm trước (năm 2012 đạt 5,25%, năm 2013: 5,42%, năm 2014: 5,98%). Điều này phản ánh xu hướng phục hồi vững chắc của nền kinh tế sau nhiều năm liên tiếp gặp nhiều khó khăn, cụ thể trong hoạt động của hệ thống ngân hàng, khu vực DN, thị trường bất động sản và đầu tư.
Chỉ số giá tiêu dùng CPI, chỉ số phản ánh phần nào ổn định kinh tế vĩ mô, đạt mức thấp nhất trong 14 năm. Theo đó, CPI cả nước năm 2015 tăng 0,63% so với năm 2014; bình quân mỗi tháng CPI chỉ tăng 0,05%. Đây là tốc độ tăng thấp nhất kể từ năm 2001. Góp phần vào tỷ lệ lạm phát thấp do giá dầu thế giới giảm mạnh và giữ nguyên ở mức thấp; giá lương thực, thực phẩm cũng thấp và ổn định. Đây là những cú sốc tích cực lên tổng cung đã giúp làm tăng sản lượng và giảm tỷ lệ lạm phát của nền kinh tế.
Bên cạnh 2 chỉ số kinh tế vĩ mô quan trọng trên, nền kinh tế cũng đạt được những bước tiến tích cực về xử lý nợ xấu trong hệ thống ngân hàng, đưa tỷ lệ nợ xấu về dưới 3% trong năm 2015 và khu vực DN đã có phần ổn định hơn thời gian trước đây. Dấu hiệu tích cực trong nền kinh tế năm 2015 được phản ánh rõ ràng nhất qua việc hoàn thành 13/14 chỉ tiêu kế hoạch. Bên cạnh đó, đầu 2015, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 19/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia 2 năm 2015-2016, với mục tiêu tập trung thực hiện có hiệu quả 3 đột phá chiến lược gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh. Điều này cho thấy nỗ lực rất lớn của Chính phủ trong việc thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng ổn định, bền vững và hiệu quả.
Trong đợt khảo sát DN lớn trong bảng xếp hạng VNR500 2015 vừa qua của Vietnam Report, hầu hết DN đều cho rằng những khía cạnh liên quan đến môi trường đầu tư, kinh doanh ở Việt Nam trong năm 2015 được duy trì ở mức tốt. Trong đó các yếu tố tiếp cận thông tin, văn bản luật pháp, kế hoạch của Nhà nước liên quan đến công việc kinh doanh, quản lý kinh tế vĩ mô (kiềm chế lạm phát, điều hành tỷ giá…) và môi trường pháp lý đạt tỷ lệ đồng tình rất cao, lần lượt 86,8%, 83,6% và 95,9%. Tuy nhiên, yếu tố cơ sở hạ tầng của nền kinh tế vẫn còn tồn tại nhiều yếu kém với 42,3% DN có cùng quan điểm này. Các yếu tố liên quan đến thị trường lao động như nguồn cung ứng lao động có tay nghề, quy định về lương... cùng những khía cạnh cần được các nhà hoạch định chính sách quan tâm xem xét, khi có tới 39,6% DN phản hồi cho rằng vấn đề này trong nền kinh tế Việt Nam còn kém.
 |
Nền kinh tế Việt Nam được đánh giá nằm trong số ít quốc gia có tốc độ phục hồi ấn tượng. |
Những bất ổn vĩ mô
Bên cạnh những nhân tố khởi sắc, kinh tế Việt Nam trong năm 2015 cũng bộc lộ rõ những yếu kém và mất cân đối mới do đang cơ cấu lại. Những vấn đề tồn đọng này góp phần gây nên những bất ổn kinh tế vĩ mô. Cán cân thương mại sau 3 năm (2012-2014) thặng dư nhẹ, sang năm 2015 có chiều hướng thâm hụt trở lại như thời kỳ trước đây. Theo đó, sau 3 năm liên tiếp xuất siêu, nhập siêu đã chính thức quay trở lại trong năm 2015 khi cán cân thương mại cả nước thâm hụt 3,2 tỷ USD. Việc nhập siêu quay trở lại cho thấy xuất siêu trong những năm qua không bền vững và Việt Nam vẫn bị phụ thuộc nhập khẩu ở một số thị trường lớn.
Năm 2015 lần đầu tiên cán cân thu chi ngân sách bị mất cân đối với quy mô lớn nhưng khó huy động nguồn bù đắp, khi nợ công đã vượt 61% GDP, nhất là ngân sách Trung ương, đe dọa việc thực hiện nhiều chính sách kinh tế - xã hội quan trọng, trong đó có tăng lương. Thêm vào đó, hoạt động kinh doanh của DN, nhất là DN nội đang phụ thuộc quá nhiều vào vốn vay từ các ngân hàng, là một trong những thách thức của Việt Nam. Điều đáng lo ngại, là tỷ lệ tích lũy nội bộ nền kinh tế đạt trên 30-31% GDP và nguồn vốn bên ngoài đổ vào Việt Nam cũng gần 10% GDP, nhưng tỷ lệ đầu tư chỉ đạt 30-31% GDP. Tiến độ cải cách DNNN cũng đang gặp những khó khăn lớn không chỉ về kỹ thuật cổ phần hóa mà vướng mắc ở tư duy phát triển và vai trò của khu vực công.
Từ những phân tích trên có thể đi tới nhận định tổng quát là kinh tế 2015 chuyển biến khá, nhưng chất lượng thấp và nhiều rủi ro. Ngày 12-1 tới, CTCP Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) và Báo VietnamNet sẽ tổ chức lễ công bố bảng xếp hạng VNR500 - Top 500 DN lớn nhất Việt Nam năm 2015 tại Khách sạn Rex, TPHCM. Đây là năm thứ 9 liên tiếp, bảng xếp hạng VNR500 được công bố nhằm ghi nhận những DN không chỉ đạt được những thành tựu to lớn trong kết quả kinh doanh mà còn có những đóng góp to lớn cho cộng đồng và xã hội.
