Hệ thống hang động Pu Sam Cáp gồm hơn 10 động lớn nhỏ trong đó 3 động chính là động Thiên Môn, động Thiên Đường và động Thủy Tinh.
Đánh thức 3 nàng tiên đại ngàn
Vùng núi Tây Bắc xưa nay không nổi tiếng về các hang động, nhưng từ khi Pu Sam Cáp được một nhóm người dân vô tình phát hiện đã giúp thay đổi cả vùng miền núi cao phát triển. Theo tiếng dân tộc Thái “Pu Sam Cáp” có nghĩa là 3 ngọn núi lớn chồng lên nhau được hình thành từ hàng triệu năm trước.
Dãy núi Pu Sam Cáp là dãy núi đá vôi có dạng địa hình karst nằm men theo tỉnh lộ 129 đi cao nguyên Sìn Hồ và nằm cách trung tâm TP Lai Châu khoảng 8km về phía Tây. Dãy núi là ranh giới tự nhiên giữa TP Lai Châu và các huyện Tam Đường, Sìn Hồ.
Hệ thống hang động Pu Sam Cáp nằm trên độ cao từ 1.300-1.700m so với mực nước biển. Được phát hiện 17 năm trước, ngay lập tức động Pu Sam Cáp đã thu hút giới nghiên cứu về hang động cũng như du khách yêu thích khám phá những mê cung nhũ đá. 3 hang động chính của Pu Sam Cáp còn được ví như 3 người đẹp ngủ quên trong rừng sâu đại ngàn hàng triệu năm.
Hệ thống hang động Pu Sam Cáp được bao bọc bởi những cánh rừng nguyên sơ và hệ động thực vật phong phú cũng như con đường đến động khá phức tạp. Qua nghiên cứu, hang động được cấu tạo từ hàng triệu năm trước, hệ thống cửa hang có chỗ cao hơn 100m, có những chỗ có nền địa hình độc đáo, được xem là hệ thống hang động đẹp nhất vùng Tây Bắc.
Trong hành trình khám phá Pu Sam Cáp, điểm đầu tiên du khách tiếp cận là động Thiên Môn với chiều sâu hun hút và vòm cửa lớn. Càng vào đến trung tâm, vòm hang càng cao rộng với mặt nền tương đối bằng phẳng liên tưởng đến một thính phòng của tự nhiên giới được kiến dựng từ thuở hồng hoang. Du khách sẽ ngỡ ngàng thích thú trước hình dạng độc đáo của các khối nhũ mặc cho trí tưởng tượng bay bổng, từ cột nhũ vàng sừng sững phía trên xòe ra rồi rủ xuống như một chiếc ô.
Trung tâm là vòm hang cao và rộng với mặt nền diện tích lên tới 6.000m2. Mặt nền hang tương đối bằng phẳng xen kẽ với những vũng nước lớn nhỏ khác nhau. Càng vào sâu bên trong hình thù của những nhũ đá vách hang càng đa dạng hơn, từ cột nhũ vàng sừng sững, những suối nhũ kỳ lạ cho tới những triền đá thoai thoải như ruộng bậc thang của rúi đồi Tây Bắc.
Xung quanh vòm hang là những hố sâu, vào sâu hơn có những nhũ đá mang tính hình tượng, ẩn dụ như một kho mật mã chất chồng, mải mê ngắm nhìn và tưởng tượng. Phía cuối hang luồng sáng yếu ớt mang đến một không gian huyền ảo, cũng từ đây hành trình khám phá động Thiên Môn kết thúc.
Ra khỏi động Thiên Môn phải trải qua một hành trình qua một đoạn đường rừng nguyên sơ mới đến động Thiên Đường. Đường đến động Thiên Đường gồm nhiều vách đá trơn trượt, di chuyển phải mất gần một giờ mới tới cửa động. Một không gian kỳ thú được mở ra mang vẻ đẹp của chốn bồng lai tiên cảnh, càng đi vào sâu và lên cao trong động không khí càng lạnh.
Hình ảnh đầu tiên ngay gần cửa động là một nhũ đá mang tên Sư Tử oai vệ như một vị thần canh gác. Xuống đến nền động là một không gian đa sắc, đa chiều từ các nhũ đá tùy vào trí tưởng tượng mỗi người mà biến đổi thành vô vàn biến thể. Giữa lòng động một hồ nước lớn mát lạnh, trong vắt, giữa hồ có một nhũ đá được gọi là Tháp Ngọc màu trắng đục.
Chiếc Nọng Thiên là một khối thạch nhũ có chu vi to, rộng mấy người ôm không hết. Động Thiên Đường giống như tên gọi là một cung điện nguy nga, tráng lệ mà mẹ thiên nhiên ban tặng cho Lai Châu. Đặc biệt trong một số hang còn có hệ thống suối ngầm.
Cùng với động Thiên Môn, Thiên Đường còn có động Thủy Tinh nhưng chưa được khám phá nhiều bởi vì địa hình tiếp cận động khá hiểm trở, nằm cheo leo trên nền cao của hệ thống hang động Pu Sam Cáp. Thậm chí người dân địa phương tin rằng, động Thủy Tinh đẹp không kém động Thiên Đường và còn rất nhiều điều bí ẩn đang chờ những người yêu thích khám phá hang động
Hòa quyện vào thiên nhiên hùng vĩ
Hiện nay, hệ thống hang động Pu Sam Cáp đang được đưa vào khai thác du lịch và trở thành một điểm đến hàng đầu của du lịch Lai Châu. Đến với hang động Pu Sam Cáp, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng những hình ảnh thiên nhiên vô cùng độc đáo mà còn được hòa quyện vào thiên nhiên hùng vĩ nhưng cũng đầy thơ mộng nơi đây.
Để di chuyển đến động Pu Sam Cáp, di chuyển từ Hà Nội du khách có thể bắt xe khách tại bến xe Mỹ Đình đi Lai Châu với giá dao động từ 200.000-350.000 đồng tùy loại xe. Khi tới được trung tâm TP Lai Châu, du khách có thể bắt xe taxi hoặc xe ôm chở đến Pu Sam Cáp (khoảng 8km).
Còn nếu du khách thích khám phá các cung đường đèo Tây Bắc, check-in núi rừng hùng vĩ có thể di chuyển bằng xe máy theo hình thức đi phượt. Lộ trình từ Hà Nội đi theo Quốc lộ 32 đến thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái) tiếp tục đi qua đèo Khau Phạ rồi đi sang huyện Tân Uyên (bắt đầu vào địa phận tỉnh Lai Châu), tiếp tục đi đến Ngã ba Bình Lư thì rẽ trái tới Quốc lộ 4D và đi thẳng đến TP Lai Châu. Tổng chiều dài quãng đường khoảng 400km.
