Để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, chủ trương chung của Chính phủ và NHNN là các NHTM phải giảm lãi suất cho vay dưới 11,5%/năm.
Tuy nhiên, không phải khoản vay nào NH cũng có thể tự thỏa thuận mức lãi suất vay với khách hàng, bởi có những khoản vay NH phải thực hiện mức lãi suất theo quy định của Bộ Tài chính. Thế nhưng, có một nghịch lý là lãi suất ấn định của Nhà nước được xem là ưu đãi hiện nay cao hơn lãi suất cho vay của NHTM?
Ngày 15-10-2010, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 63/2010/QĐ-TTg về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch đối với nông sản, thủy sản. Theo đó, hộ nông dân và doanh nghiệp vay vốn để đầu tư xây dựng kho dự trữ lúa, ngô; kho lạnh bảo quản thủy sản; mua máy móc thiết bị nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch được áp dụng lãi suất tín dụng đầu tư phát triển.
Thực hiện quyết định trên, ngày 14-12-2010, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 203/2010/TT-BTC quy định lãi suất cho vay tín dụng đầu tư phát triển là 11,4%/năm, áp dụng từ 1-2-2011. Tại thời điểm đó, các NHTM đang cho vay với lãi suất lên đến 20%/năm, nên mức lãi suất tín dụng đầu tư phát triển là mơ ước của nhiều doanh nghiệp.
Tuy nhiên, từ đó đến nay, Bộ Tài chính đã 2 lần điều chỉnh mức lãi suất này. Cụ thể là điều chỉnh lên mức 14,4%/năm kể từ 15-2-2012 và hạ xuống 12%/năm kể từ 25-6-2012. Trong khi hiện nay, nhiều NHTM đang tung ra những gói sản phẩm với lãi suất cho vay từ 11-11,5%/năm.
Ông Phạm Vĩnh Thảo, Tổng giám đốc CTCP Lương thực Phú Vĩnh (An Giang), một doanh nghiệp đang vay vốn để đầu tư kho trữ lúa, gạo, bày tỏ quan điểm:“Các doanh nghiệp đầu tư vào những lĩnh vực Nhà nước khuyến khích, hoặc đầu tư vào các chương trình của Chính phủ phải được vay với mức lãi suất thấp hơn lãi suất thông thường của các NHTM mới hợp lý. Bởi đầu tư vào những lĩnh vực này đòi hỏi phải có vốn lớn và tỷ suất lợi nhuận thấp, nên được hưởng mức lãi suất ưu đãi. Nhưng mức lãi suất như hiện nay đang áp dụng là 12%/năm không thể gọi là ưu đãi".
Đồng quan điểm trên, nhiều chuyên gia NH cho rằng, tại thời điểm năm 2011, khi các NHTM đang cho vay với lãi suất trên dưới 20%/năm, Nhà nước quy định mức lãi suất tín dụng đầu tư phát triển là 11,4%/năm.
Vậy nay khi lãi suất các NHTM cho vay từ 12-13,5%/năm, mức lãi suất tín dụng đầu tư phát triển nên áp dụng khoảng 8-9%/năm mới khuyến khích các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào những lĩnh vực Nhà nước khuyến khích đầu tư.
Không hiểu cơ quan quản lý có “quên” cập nhật thông tin cho Thông tư 203, bởi trong khi NHNN liên tục điều chỉnh hạ lãi suất để doanh nghiệp dễ hấp thụ vốn, thì việc ưu đãi lãi suất của Nhà nước vô tình thành "bạc đãi".