Vấn đề nổi cộm được nhiều nhà báo đặt ra tại đây là việc Tổng LĐLĐ Việt Nam vừa bị Kiểm toán Nhà nước kết luận có những bất cập trong quản lý tài chính công đoàn; kiến nghị chấm dứt việc lấy tiền quỹ công đoàn cho ngân hàng vay lấy lãi và góp vốn, đầu tư ngoài ngành (tổ chức này có khoản kinh phí tích lũy tới 29.000 tỷ đồng).
Trả lời vấn đề thu chi tài chính công đoàn, bà Nguyễn Thị Ngọc Lan, Phó trưởng Ban Tài chính, giải thích, từ năm 2013 đến nay, sau khi có Luật Công đoàn, số chi tại các cấp công đoàn gần 77.000 tỷ đồng. Trong đó, chi nhiều nhất là ở công đoàn cơ sở (trên 56.300 tỷ đồng, chiếm 73%); chi tại cấp quận huyện và đơn vị sự nghiệp gần 11.700 tỷ đồng và chi tại cấp tỉnh gần 8.400 tỷ đồng. Trong khi đó, chi tại cấp Tổng LĐLĐ Việt Nam chỉ 576 tỷ đồng, chiếm 0,7%. Công đoàn Việt Nam đã điều chỉnh, giảm tỷ trọng chi quỹ tại cấp trên cơ sở để tập trung cho cấp dưới, nhất là công đoàn cơ sở. Tỷ trọng chi bảo vệ chăm lo quyền lợi người lao động chiếm tới 81,5%; còn lại là chi lương, phụ cấp, quản lý hành chính.
Mặt khác, công đoàn cấp trên cơ sở vẫn thực hiện chi gián tiếp cho người lao động thông qua các hoạt động bồi dưỡng, đào tạo người lao động ưu tú, tổ chức các hoạt động văn hóa thể thao du lịch, động viên khen thưởng người lao động và con em người lao động có thành tích xuất sắc trong học tập và công tác… Mức chi bình quân trong năm 2019 cho một đoàn viên là 1,2 triệu đồng/năm còn người lao động là 1,017 triệu đồng/năm.
Về việc Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Tổng LĐLĐ Việt Nam dừng gửi các khoản tích lũy của công đoàn vào ngân hàng để lấy lãi và dừng đầu tư ngoài ngành vì gây thất thoát, lãng phí nguồn lực cho tài chính công đoàn, bà Nguyễn Thị Ngọc Lan giải thích, việc gửi khoản tích lũy vào các ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước có mục đích “nâng cao, tạo nguồn lực đủ mạnh cho tổ chức công đoàn hoạt động”. Con số 29.000 tỷ đồng tích lũy theo kiểm toán, không phải của một năm mà của toàn bộ quá trình từ khi thành lập quỹ công đoàn tới nay. Về khoản tích lũy 7.600 tỷ đồng ở cấp công đoàn cơ sở là theo báo cáo của kiểm toán từ ngày 31-12-2019 còn trên thực tế số tiền này đã chi cho người lao động vào các Tết Nguyên đán nên thông thường sau dịp tết, số tiền này đã chi tiêu hết. Còn với khoản tích lũy của các cấp công đoàn trên cơ sở, tổ chức công đoàn vẫn chỉ đạo phải chi tiết kiệm; số năm nay không chi hết sẽ tiếp tục chi vào đầu năm (thời điểm chưa thu được phí công đoàn của năm mới).
Hiện số tích lũy công đoàn còn lại đang được gửi ở Vietcombank, Viettinbank, Agribank và BIDV để lấy lãi “nhằm nâng cao năng lực tài chính cho tổ chức công đoàn”. Bộ Tài chính đã có công văn chấp thuận khoản lãi tiền gửi ngân hàng từ quỹ công đoàn không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và khoản lãi này được bổ sung vào quỹ để tiếp tục thực hiện chức năng chăm lo bảo vệ đoàn viên, người lao động.
Về kiến nghị chấm dứt góp vốn đầu tư, ông Trần Thanh Hải, Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LĐLĐ Việt Nam, khẳng định, không có việc Tổng LĐLĐ Việt Nam đầu tư ngoài ngành mà do công đoàn cơ sở không đủ khả năng tài chính nên công đoàn cấp trên tham gia mua cổ phần đầu tư ưu đãi khi triển khai chủ trương cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước để có lợi tức chăm lo người lao động.
