Lực đẩy mới để TPHCM trở thành đô thị hiện đại và bền vững

Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo SGGP đã có cuộc phỏng vấn đồng chí Nguyễn Văn Được (ảnh), Chủ tịch UBND TPHCM, về các điểm mới mang tính đột phá trong dự thảo Nghị quyết 98 mới, cùng quyết tâm hành động của thành phố.

Kiến tạo cơ chế để thành phố làm tốt vai trò đầu tàu

Phóng viên: Thưa đồng chí, việc dự thảo nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 được trình theo quy trình rút gọn có ý nghĩa đặc biệt như thế nào đối với TPHCM trong giai đoạn phát triển mới?

Chủ tịch NGUYỄN VĂN ĐƯỢC: Việc Quốc hội thảo luận về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết 98 tại hội trường hôm nay (8-12), tiến tới việc xem xét, thông qua vào cuối kỳ họp, có ý nghĩa rất lớn đối với TPHCM. Điều này khẳng định sự quan tâm sâu sát, quyết liệt của Trung ương về những nhiệm vụ cấp bách nhằm tạo điều kiện cho thành phố tiếp tục làm tốt vai trò tiên phong vì cả nước, cùng cả nước.

Đối với TPHCM, đề xuất, điều chỉnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 là một nhiệm vụ cụ thể để triển khai các chương trình trọng điểm, đột phá của TPHCM, đã được xác định tại Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, nhằm tiếp tục tập trung tháo gỡ, xử lý dứt điểm các dự án, công trình, đất đai… vướng mắc từ nhiều năm.

Việc điều chỉnh, nâng cấp Nghị quyết 98 xuất phát từ yêu cầu phải hoàn chỉnh quy hoạch, tái kiến trúc không gian phát triển theo tư duy đa cực - tích hợp - siêu kết nối theo định hướng “3 vùng - 1 đặc khu - 3 hành lang - 5 động lực” sau khi thành phố mở rộng không gian phát triển lên gần 6.800km2 và dân số khoảng 14 triệu người. Đây là nền tảng để TPHCM trở thành một đô thị hiện đại và bền vững.

TPHCM không xin thêm tiền mà xin cơ chế mới, đủ mạnh để tự giải quyết được các điểm nghẽn của thành phố và huy động được nguồn lực, kiến tạo động lực phát triển mới. Do đó, việc xem xét dự thảo theo quy trình rút gọn chính là để tạo điều kiện cho thành phố hội nhập, phát triển trong không gian mới; với người dân, doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể của mọi quyết sách.

Nếu có được khuôn khổ pháp lý vượt trội thì đây còn là cơ hội lớn để thành phố khơi thông nguồn lực, thu hút các nhà đầu tư chiến lược và hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng 2 con số ngay từ năm 2026. Qua đó nâng cao chất lượng sống của người dân, nâng cao vị thế quốc tế của thành phố, xứng đáng với niềm tin mà Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ cùng đồng bào cả nước đã gửi gắm, kỳ vọng.

Xếp dỡ hàng hóa tại Cảng quốc tế Cái Mép CMIT, TPHCM. Ảnh: THÀNH HUY

Trong các cơ chế mang tính chất kiến tạo được đề xuất bổ sung, đâu là cơ chế có tính mở đường cao nhất, giúp thành phố thực hiện thành công mục tiêu phát triển theo Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I nhiệm kỳ 2025-2030?

Dự thảo Nghị quyết bổ sung tập trung vào các cơ chế kiến tạo như: cơ chế chỉ lập một Quy hoạch tổng thể thành phố trên cơ sở cụ thể hóa các nội dung Quy hoạch cấp quốc gia, Quy hoạch vùng và tích hợp, lồng ghép các nội dung của Quy hoạch thành phố và điều chỉnh Quy hoạch chung thành phố. Đây là cơ chế rất quan trọng, rút ngắn thời gian từ 1-2 năm triển khai thực hiện các dự án đầu tư trong và ngoài nước.

Song song đó, có các cơ chế về Khu Thương mại Tự do (FTZ) TPHCM, hoàn thiện mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD), thu hút nhà đầu tư chiến lược hay đẩy mạnh phân cấp phân quyền cho thành phố. Các nhóm cơ chế này đều mang tính đột phá.

Trong đó, việc thành lập FTZ là cơ chế có tính mở đường cao nhất, đặc biệt trong bối cảnh TPHCM tái cấu trúc chuỗi cung ứng hàng hóa - dịch vụ đồng bộ, hiện đại. FTZ không chỉ là một khu vực kinh tế mà là một đặc khu thể chế hoàn chỉnh, gắn với cảng biển khu vực Cái Mép Hạ và được quản lý tinh gọn bởi Ban Quản lý các Khu chế xuất và công nghiệp (HEPZA).

Với các ưu đãi thuế vượt trội (như thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 20 năm, miễn thuế 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo; giảm 50% thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm cho chuyên gia, nhà khoa học), tôi kỳ vọng FTZ sẽ là không gian thể chế đặc thù, vượt trội để thu hút đầu tư chất lượng cao, phát triển dịch vụ hiện đại. Cơ chế này sẽ giúp định vị lại vai trò của TPHCM trên bản đồ thương mại quốc tế, từ đó thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tạo ra sự bứt phá cho toàn bộ Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Cơ hội lớn để nâng cao hiệu quả quản lý và bứt phá

Thưa đồng chí, thành phố đặt kỳ vọng gì về các cơ chế thu hút nhà đầu tư chiến lược được thiết kế rất chặt chẽ, gắn ưu đãi với trách nhiệm giải ngân?

TPHCM đang chuyển từ mô hình tăng trưởng theo chiều rộng sang phát triển theo chiều sâu, dựa trên đổi mới sáng tạo, kinh tế số và kinh tế xanh. Để thực hiện mục tiêu phát triển mà Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I xác định, thành phố cần những “sếu đầu đàn” có công nghệ tiên tiến, kinh nghiệm quản lý hiện đại, cam kết gắn bó lâu dài, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt như công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), trung tâm dữ liệu, y tế chuyên sâu, năng lượng sạch, du lịch - nghỉ dưỡng cao cấp, logistics và hạ tầng đô thị hiện đại.

Cơ chế ưu đãi đề xuất bổ sung hướng đến thu hút các dự án có quy mô lớn, thậm chí đến 75.000 tỷ đồng, với quy trình rút gọn, đơn giản hóa thủ tục, thậm chí ưu đãi như miễn kiểm tra chuyên ngành (khi đầu tư tại FTZ) nhưng nhà đầu tư phải cam kết giải ngân thực chất (như dự án trên 100.000 tỷ đồng phải giải ngân tối thiểu 50.000 tỷ đồng trong 10 năm đầu).

Đây là sự sàng lọc cần thiết để thành phố thu hút được nhà đầu tư có thực lực, mang lại giá trị gia tăng cao, giúp thành phố chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ - công nghiệp - công nghệ cao cũng như thúc đẩy phát triển hạ tầng, không gian đô thị đồng bộ, hiện đại.

Không gian đô thị dọc sông Sài Gòn tạo điểm nhấn phát triển mô hình TOD gắn với metro và các trung tâm thương mại, dịch vụ TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Với nội dung đẩy mạnh phân cấp phân quyền, thành phố sẽ đảm bảo vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiệu quả ra sao, nhất là trong giải quyết các vấn đề dân sinh?

Tinh thần xuyên suốt của dự thảo nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 là phân cấp mạnh, phân quyền sâu nhằm tăng tính chủ động, sáng tạo và tự chịu trách nhiệm của TPHCM.

Trong đó, dự thảo cho phép trên địa bàn thành phố chỉ lập một Quy hoạch tổng thể thành phố trên cơ sở cụ thể hóa các nội dung Quy hoạch cấp quốc gia, Quy hoạch vùng và tích hợp, lồng ghép các nội dung của Quy hoạch thành phố và điều chỉnh Quy hoạch chung thành phố; đồng thời tăng cường trao các thẩm quyền liên quan Quy hoạch tổng thể thành phố cho UBND và HĐND thành phố.

Điều này sẽ giúp giảm độ trễ, đẩy nhanh tốc độ tái kiến trúc không gian phát triển theo Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I. Khi được phân cấp, phân quyền đủ mạnh, thành phố cam kết thực hiện nghiêm túc, công khai, minh bạch; xem đây là cơ hội lớn để tiếp tục nỗ lực nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và thực hiện tốt hơn mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Chúng tôi cũng đã giao nhiệm vụ cụ thể theo nguyên tắc rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền để đảm bảo tính giải trình cao nhất, từ đó nhanh chóng giải quyết các vấn đề cấp bách về giao thông, ngập nước, giảm ô nhiễm môi trường.

Thưa đồng chí, ngay sau khi được Quốc hội thông qua thì việc cần làm ngay là gì để không tạo độ trễ giữa các cơ chế chính sách mới và hành động của bộ máy thành phố?

Với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, thành phố không chờ đợi. Ngay trong quá trình phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng dự thảo, thành phố đã song song chuẩn bị các kế hoạch triển khai. Cụ thể, UBND TPHCM giao nhiệm vụ cụ thể cho từng sở, ngành rà soát ngay các đồ án quy hoạch để tích hợp mô hình TOD; chuẩn bị đề án thành lập FTZ hay chuẩn bị danh mục kêu gọi nhà đầu tư chiến lược.

Đồng thời, nghiên cứu, tham mưu UBND thành phố trình HĐND thành phố xem xét, quyết định các nội dung cụ thể hóa các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội trong cuộc họp gần nhất.

Thường trực UBND TPHCM chỉ đạo các sở, ngành thực hiện các công việc được giao theo đúng tinh thần rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền. TPHCM luôn xác định, các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội là công cụ và hiệu quả phụ thuộc vào hành động của đội ngũ cán bộ, công chức.

Trên tinh thần đó, thành phố cam kết sẽ nỗ lực triển khai quyết liệt các cơ chế, chính sách mới với tinh thần trách nhiệm cao nhất để hoàn thành những mục tiêu chiến lược, đưa thành phố phát triển đúng tiềm năng và bứt phá trong thời kỳ mới, với khát vọng vươn tầm khu vực, hội nhập quốc tế, phát triển nhanh và bền vững, tiên phong vì cả nước, cùng cả nước phát triển giàu mạnh, thịnh vượng.

Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 có những cơ chế hoàn toàn mới, mở ra biên độ hành động mới, rộng hơn, mạnh hơn rất nhiều so với khuôn khổ Nghị quyết 98 hiện hành.

Điều đó cũng phù hợp với yêu cầu mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, trong đó có yêu cầu hoàn thiện quy hoạch - tái kiến trúc lại không gian phát triển - xử lý các vấn đề bức thiết về giao thông, môi trường, chất lượng sống của người dân