Trong mấy tháng qua, những chuyến câu cá ngừ đại dương của ngư dân miền Trung nói chung và Khánh Hòa nói riêng trở về đất liền luôn đầy ắp cá. Tuy nhiên, đằng sau những chuyến biển bội thu đó, nghề đánh bắt cá ngừ đại dương vẫn còn nhiều bất cập khiến thương hiệu cá ngừ đại dương Việt Nam đang có mặt tại 77 quốc gia trên thế giới bị lung lay.
Nghề khai thác cá ngừ đại dương tập trung tại 3 tỉnh Nam Trung bộ gồm Bình Định, Phú Yên và Khánh Hòa với đội tàu gần 1.200 chiếc, sản lượng khai thác mỗi năm trên 10.000 tấn, riêng 6 tháng đầu năm 2012 đã khai thác đạt 11.700 tấn, bằng cả năm 2011.
Theo một số ngư dân chuyên đánh bắt cá ngừ đại dương, ngư dân tại Bình Định là những người trúng đậm cá ngừ nhiều nhất vì họ đã chuyển từ đánh bắt truyền thống sang cách đánh bắt dùng đèn cao áp dụ cá. Trái lại, những ngư dân vẫn giữ nghề truyền thống năng suất sụt giảm rõ rệt.
 |
Vấn đề đặt ra, dù phương thức đánh bắt cá ngừ bằng đèn cao áp (hay còn gọi là nghề màn chụp) cho sản lượng cao nhưng rất nguy hiểm cho cả người và ngư trường. Thế nhưng, hiện nay chưa có rào cản pháp lý nào nên cung cách đánh bắt này khó kiểm soát, xem như thả nổi.
Đánh bắt cá ngừ bằng đèn cao áp là dùng đèn công năng lớn để dụ cá. Do đó, kể cả cá lớn, nhỏ đều được dụ tới dưới ánh đèn. Sau đó, ngư dân bắt theo kiểu tận diệt. Nếu con nào sống sót cũng chịu hậu quả là trứng cá hư, không thể sinh sản và cá không có cơ hội tái đàn do ảnh hưởng bởi sức nóng từ các đèn cao áp. Còn những con đánh bắt được, dù có những con cá to, kích cỡ đạt chuẩn xuất khẩu nhưng chất lượng cá sẽ giảm sút. Vì khi tiếp xúc với sức nóng từ đèn cao áp, thịt cá sẽ biến dạng nên giá trị không cao, khó xuất khẩu.
Tại Khánh Hòa, bấy lâu nay ngư dân hành nghề câu cá ngừ đại dương truyền thống bằng nghề câu khơi, nhưng từ đầu năm đến nay, khoảng 90% ngư dân đã chuyển qua phương thức đánh bắt dùng đèn cao áp, sản lượng có thể đạt gấp đôi cách đánh bắt cũ. Tuy nhiên, so với nghề câu truyền thống, chất lượng cá đánh đèn cao áp có giá thấp hơn khoảng 40%.
Điều này được minh chứng tại cảng cá Hòn Rớ, cá ngừ đánh bắt về quá nhiều, nhưng chất lượng không đạt nên nhiều chủ vựa không thu mua, người dân đành bán tháo khiến giá cả giảm sút, kéo theo đó là nguồn thu của ngư dân không cao và thường xuyên bị các “nậu” o ép.
Thương hiệu cá ngừ đại dương Việt Nam đã nổi tiếng trên thị trường quốc tế nhờ sản phẩm tươi ngon từ các con cá câu được bằng nghề truyền thống. Vì thế, nếu cứ để tình trạng đánh bắt cá ngừ đại dương bằng đèn cao áp tràn lan như hiện nay sẽ ảnh hưởng đến thương hiệu, thậm chí có nguy cơ mất thương hiệu mà chúng ta đang cố gắng xây dựng từ bao năm nay.
