Mặt bằng cho thuê 'hết thời' khi mua sắm online 'lên ngôi'

Trong bối cảnh người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu và chuyển mạnh sang xu hướng mua sắm online, thật khó để trả lời câu hỏi khi nào mặt bằng cho thuê hết ế ẩm.

Không thể “gồng lỗ” mặt bằng

Những năm trước để có được mặt bằng trên con phố mua sắm lớn của TPHCM là Nguyễn Trãi (kéo từ quận 1 tới quận 5), nhiều người thuê phải chật vật nhờ môi giới tìm kiếm, đồng thời phải chấp nhận mức giá không hề rẻ. Thế nhưng từ đầu năm đến nay, trên con phố này biển cho thuê nhà dán khắp nơi. Thậm chí ngay thời điểm này, khi mùa mua sắm lớn nhất trong năm đang đến gần, tình trạng mặt bằng ế ẩm vẫn chưa có dấu hiện cải thiện.

Chia sẻ với ĐTTC, một chủ cửa hàng bán quần áo tại Nguyễn Trãi (quận 5), cho biết kinh doanh ế ẩm nhiều người muốn trả mặt bằng chứ ít ai muốn thuê. Chị nói giá thuê mặt bằng trên đường này khoảng 40-80 triệu đồng/tháng, thậm chí cao hơn nếu mặt tiền rộng hoặc vị trí gần khu vực trung tâm quận 1.

Tính trung bình 60 triệu đồng/tháng, mỗi ngày phải lo trả 2 triệu đồng tiền nhà cùng với tiền nhân viên, điện, nước, tiền thuế… trong khi khách lại vắng. “Hiện nhiều chủ cửa hàng phải kết hợp bán online trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử (TMĐT) để duy trì hoạt động cho cửa hàng hiện hữu” - chị chia sẻ.

Nếu giá thuê mặt bằng trên trục đường Nguyễn Trãi còn khá cao, thì tại những con đường khu vực trung tâm giá thuê cao ngất ngưởng bất hợp lý. Như đường Lê Lợi (quận 1), một trong những vị trí vàng của TPHCM, giá thuê từ 100 triệu đồng/mặt bằng/tháng trở lên. Thậm chí nhiều căn giá vài trăm triệu đồng, tùy thuộc diện tích, vị trí. Đơn cử, căn nhà có mặt ngang 8m sâu 20m mặt tiền Lê Lợi đang cho thuê 220 triệu đồng/tháng. Với mức giá này thuê kinh doanh mà vắng khách, mỗi ngày “gồng lỗ” mặt bằng hơn 7 triệu đồng, chưa kể nhiều chi phí khác.

Tương tự, con phố Lý Tự Trọng (quận 1) giá thuê mặt bằng thường rơi vào mức giá rất cao, nhất là những căn nhà góc 2 mặt tiền. Thí dụ, căn nhà góc 2 mặt tiền Lý Tự Trọng - Trương Định đang chào giá cho thuê căn 500 triệu đồng/tháng. Hay mặt bằng góc Lý Tự Trọng - Nguyễn Trung Trực đang được rao với mức cho thuê 380 triệu đồng/tháng.

Giá thuê cao lại cộng thêm thời gian ký hợp đồng của những mặt bằng này phải từ 3-5 năm thậm chí lâu hơn, tiền cọc cũng phải từ 3 tháng trở lên, nên không dễ tìm được người thuê nhà trong thời điểm này.

Nếu so sánh với thời điểm trước, giá cho thuê mặt bằng hiện nay đã hạ nhiệt hơn, nhưng cũng không đồng nghĩa với việc chủ nhà sẽ tiếp tục hạ giá. Trao đổi với một môi giới chuyên cho thuê nhà khu vực Nguyễn Trãi, Lý Tự Trọng, được biết nếu thương lượng chủ cũng chỉ miễn cho thời gian sửa chữa, trang trí (15-20 ngày) chứ giảm nữa thì khó.

Ngoài khu vực trung tâm giá thuê cao vắng khách, trên những con phố như Cách Mạng Tháng 8 (quận 3 kéo tới Tân Bình), hay đường 3 tháng 2 (quận 10, 11), hoặc nhiều con phố lớn khu vực ven như Gò Vấp, Bình Tân… cũng có rất nhiều mặt bằng đang tìm khách thuê.

Người tiêu dùng thay đổi

Như đã nói, lý do khiến nhiều người kinh doanh thời điểm này không muốn mở cửa hàng bởi kinh tế khó khăn, khách quốc tế chưa tới nhiều, người tiêu dùng trong nước vẫn thắt chặt chi tiêu, không chỉ giảm mua sắm những mặt hàng thời trang, ngay cả ăn uống bên ngoài cũng bị cắt giảm.

Trong chia sẻ mới đây, bà Nguyễn Phương Nga, Giám đốc phát triển kinh doanh cấp cao của Kantar WorldPanel Việt Nam, cho biết thu nhập, việc làm và chi phí gia tăng đã ảnh hưởng đến tất cả nhóm thu nhập, kể cả hộ gia đình có thu nhập cao. Trong bối cảnh thắt chặt chi tiêu, người tiêu dùng đang có xu hướng lựa chọn theo tiêu chí: ưu tiên sức khỏe, tăng trải nghiệm tại nhà, cá nhân hóa nhu cầu. 66% người tiêu dùng tham gia khảo sát của Kantar cho biết sẽ cắt giảm chi tiêu giải trí bên ngoài, tiếp đến là giảm ăn ngoài và sắm thiết bị gia dụng.

Cùng với việc thắt chặt chi tiêu, phần đông người tiêu dùng đang có xu hướng chuyển sang mua sắm online, đặc biệt mua trên các sàn TMĐT. Lý do, các mặt hàng được bán online đa dạng, người mua có thể lựa chọn, so sánh giá cả, mẫu mã chỉ trong vài cú click chuột. Nhiều sàn TMĐT còn liên tục trợ giá và tung ra các chương trình flash sale (chương trình khuyến mãi đặc biệt, cung cấp cho khách hàng những ưu đãi giảm giá vô cùng hấp dẫn) nên mua online giá rất rẻ.

“Một chiếc váy liền thân mua trên TikTok Shop chỉ hơn 100.000 đồng, trong khi mua ở cửa hàng trên Phạm Văn Hai (Tân Bình) hơn 300.000 đồng” - chị Thu Hiền, một tín đồ mua sắm trên các nền tảng online, cho biết. Đáng chú ý trên nền tảng online nhiều mặt hàng giá vài triệu, vài chục triệu đồng… cũng có nhiều người tìm mua.

Khách chuyển xu hướng mua sắm, không lý gì người bán lại đứng yên. Rất nhiều người kinh doanh, doanh nghiệp đang chuyển sang bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội, sàn TMĐT. Ở đây người bán có thể tiếp cận tệp khách hàng rộng khắp cả trong và ngoài nước, đồng thời lại tiết giảm được khoản lớn chi phí thuê mặt bằng, thậm chí còn “né” được thuế. Những sự dịch chuyển mạnh mẽ của người bán và xu hướng mua sắm online tăng nhanh của người tiêu dùng, đang khiến doanh thu TMĐT Việt Nam tăng mạnh qua các năm.

Nhìn lại năm 2018, doanh thu TMĐT B2C của Việt Nam chỉ đạt khoảng 8 tỷ USD, tới năm 2022 con số này đã lên hơn gấp đôi đạt 16,4 tỷ USD, chiếm 7,5% tổng doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng của cả nước. Ước tính, với doanh thu 20,5 tỷ USD trong năm 2023, tỷ trọng doanh thu TMĐT B2C chiếm khoảng 7,8-8% so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Tất nhiên khi mua sắm online ngày càng bùng nổ, sẽ phát sinh những hệ lụy đáng lo ngại như việc tràn lan hàng giả, nhái, kém chất lượng và thất thu ngân sách nhà nước khi người kinh doanh trốn nghĩa vụ đóng thuế.

Thực tế này đang đặt ra những thách thức không nhỏ cho các cơ quan quản lý nhà nước. Nếu chế tài quản lý không nhanh, mạnh, không chỉ gây bất công bằng cho các đối tượng kinh doanh, còn làm triệt tiêu những doanh nghiệp làm ăn chân chính.