Cách nay hơn 1 năm, Bộ Xây dựng có văn bản nghiêm cấm sử dụng nhà chung cư làm văn phòng, cơ sở sản xuất kinh doanh. Nay Bộ Xây dựng đang hoàn chỉnh dự thảo thông tư quy định lại về vấn đề này.
Đáng chú ý, dự thảo có những quy định mang tính “mở khóa” cho việc quản lý, sử dụng nhà chung cư. Theo nội dung dự thảo, muốn sử dụng căn hộ chung cư làm văn phòng, phải đáp ứng những điều kiện sau: phải là chính chủ sở hữu hoặc sở hữu hợp pháp; có diện tích sử dụng bình quân tối thiểu 8m2/người (số lượng cán bộ, nhân viên làm việc thường xuyên trong văn phòng); hoạt động của văn phòng không ảnh hưởng đến sinh hoạt cộng đồng, đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, vận hành nhà chung cư; bố trí người trực văn phòng 24/24 giờ vào tất cả ngày trong tuần… Đặc biệt, việc sử dụng căn hộ chung cư làm văn phòng phải có sự đồng ý của trên 2/3 chủ sở hữu, người sử dụng trong cùng tầng nhà của đơn nguyên có căn hộ đó.
Bộ Xây dựng cũng khẳng định hoạt động văn phòng tại các căn hộ trong chung cư chỉ phục vụ mục đích giao dịch chứ không được sử dụng vào mục đích sản xuất, kinh doanh hoặc làm kho tàng, cơ sở đào tạo; môi giới việc làm, môi giới nhà đất hoặc sàn giao dịch BĐS, sàn giao dịch chứng khoán. Các địa phương sẽ căn cứ tình hình thực tế để ban hành quy định mức thu tối đa (giá trần) kinh phí quản lý vận hành hoặc khung giá dịch vụ nhà chung cư để làm căn cứ thu phí dịch vụ căn hộ chung cư làm văn phòng.
Theo Luật Nhà ở, nhà ở là công trình xây dựng với mục đích ở và phục vụ các nhu cầu sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân. Tuy nhiên, trên thực tế tại các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM, do áp lực về giá thuê mặt bằng, một lượng lớn căn hộ chung cư đã bị biến đổi chức năng sử dụng trở thành văn phòng cho thuê. Chưa kể những tác hại như khó đảm bảo an toàn về cháy nổ, quá tải, vấn đề an ninh…, rõ ràng việc sử dụng nhà ở như vậy đã sai về đích theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, dù có độ chênh khá lớn giữa quy định của Luật Nhà ở với các văn bản về sau cũng như thực tiễn áp dụng, thực tế đã chứng minh thực thi lệnh cấm sẽ không dễ. Ngay cả sau khi có văn bản của Bộ Xây dựng năm 2009 cấm triệt để việc sử dụng nhà chung cư làm văn phòng, cơ sở sản xuất kinh doanh, mọi việc chỉ xôn xao được một thời gian rồi lại nhanh chóng đâu vào đấy, không còn ai nhắc đến, căn hộ cứ được cho thuê làm văn phòng, không có ai phải dời đi, cũng không có cơ quan chức năng nào đến kiểm tra xem thang máy, bãi đỗ xe có quá tải, có gây ô nhiễm tiếng ồn, gây mất an ninh, gây nguy cơ cháy nổ hay không.
Do vậy dư luận cho rằng khi dự thảo này thành thông tư chính thức sẽ gần như hợp thức việc thuê văn phòng ở chung cư sau một thời gian dài không có diễn biến đáng kể từ văn bản nghiêm cấm của Bộ Xây dựng. Đáng chú ý nhất trong nội dung dự thảo là nếu muốn thuê văn phòng sẽ phải được đồng ý của 2/3 số người chủ sở hữu, người sử dụng trong cùng tầng nhà của đơn nguyên có cùng căn hộ đó. Tuy nhiên, điều này rất dễ bị “bỏ qua” nếu ban quản lý nhà chung cư trả lời chưa nhận được bất cứ văn bản hướng dẫn, chỉ đạo nào từ phía cơ quan chức năng nên người thuê nhà muốn sử dụng vào mục đích gì là quyền của họ. Hoặc công ty sẽ cho rằng chưa liên hệ được với chủ nhà…
Nhiều chuyên gia cũng đồng tình rằng dù có vẻ như đã “khoanh vùng” đối tượng với những quy định cụ thể, thông tư này cũng khó chấn chỉnh tình hình sử dụng căn hộ chung cư không đúng công năng.
