Năm điểm đáng lưu ý khi doanh nghiệp Trung Quốc hủy niêm yết tại Mỹ

Các doanh nghiệp quốc doanh Trung Quốc mới đây đã thông báo rằng họ sẽ hủy niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán New York trước sự gia tăng căng thẳng Mỹ-Trung và tranh cãi liên quan đến vấn đề kiểm toán. Tờ Nikkei Asia đã tổng hợp năm điểm đáng lưu ý liên quan đến vụ việc này. 

Những doanh nghiệp hủy niêm yết

 Năm doanh nghiệp tuyên bố hủy niêm yết hôm 12/8 gồm tập đoàn sản xuất nhôm Chalco, tập đoàn dầu khí PetroChina, tập đoàn bảo hiểm nhân thọ China Life Insurance, tập đoàn dầu khí Sinopec và công ty con Sinopec Shanghai Petrochemical Co. Các doanh nghiệp này lên kế hoạch nộp đơn hủy bỏ Chứng chỉ lưu ký (ADR) của họ trong tháng này.

Giá cổ phiếu của các doanh nghiệp trên đã giảm mạnh ngay sau thông báo hủy niêm yết, nhưng đã phục hồi sau đó khi các doanh nghiệp vẫn có kế hoạch duy trì cổ phiếu được niêm yết tại Hong Kong (Trung Quốc) và Trung Quốc Đại lục.

Nguyên nhân hủy niêm yết?

 Tất cả năm doanh nghiệp đều trích dẫn lý do về mức doanh thu thấp cũng như chi phí và gánh nặng hành chính cao. Tuy nhiên, nguyên nhân cốt lõi là sức ép ngày càng tăng từ phía Mỹ đối với các doanh nghiệp Trung Quốc trong việc yêu cầu cung cấp quyền tiếp cận các giấy tờ kiểm toán.

Hồi tháng 5/2021, năm doanh nghiệp trên đã được thêm vào danh sách các công ty bị Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) yêu cầu hủy niêm yết theo Đạo luật yêu cầu các công ty nước ngoài chịu trách nhiệm (HFCAA).

Được thông qua vào năm 2020, HFCAA cấm giao dịch cổ phiếu đối với các doanh nghiệp không đáp ứng các yêu cầu kiểm toán trong ba năm liên tiếp, thời hạn có thể đến sớm nhất vào năm 2024 đối với một số công ty. Theo đó, các doanh nghiệp cần phải lựa chọn giữa việc đáp ứng các yêu cầu hoặc hủy niêm yết.

Trong một tuyên bố đưa ra sau thông báo hủy niêm yết, Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc cho biết các doanh nghiệp luôn tuân thủ các quy định của Mỹ và quyết định hủy niêm yết được đưa ra dựa trên sự cân nhắc về hoạt động kinh doanh của họ.

Tranh cãi kiểm toán

 Các quan chức Mỹ và Trung Quốc vẫn đang tranh cãi về việc có nên cho phép các cơ quan quản lý của Mỹ kiểm tra giấy tờ kiểm toán của các doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết trên các sàn giao dịch của Mỹ hay không.

Hiện tại, các doanh nghiệp Trung Quốc kinh doanh ở nước ngoài được yêu cầu lưu giữ các tài liệu kiểm toán của họ ở Trung Quốc Đại lục và các tổ chức nước ngoài không thể kiểm tra các giấy tờ kinh doanh. Quy định này khiến các doanh nghiệp Trung Quốc khó tuân thủ các quy định kiểm toán của Mỹ. Hiện hai nước đang cố gắng đạt được một thỏa thuận để tránh tình trạng hủy niêm yết hàng loạt của các doanh nghiệp Trung Quốc tại Mỹ.

Trung Quốc đã phản đối việc bàn giao các giấy tờ kiểm toán vì lý do an ninh quốc gia, khi nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ, thu thập một lượng lớn dữ liệu.

Năm ngoái, sau khi tiến hành đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng, “gã khổng lồ” trong lĩnh vực gọi xe Didi, đã phải hủy niêm yết, do cuộc điều tra của các cơ quan chức năng Trung Quốc. Đây là ví dụ cho thấy những lo ngại của Bắc Kinh đối với các công ty sử dụng nhiều dữ liệu niêm yết tại Mỹ.

Phản ứng của chính phủ 

 Các quan chức Mỹ và Trung Quốc đã đánh đi những tín hiệu trái chiều và làm thay đổi dự báo về triển vọng của một thỏa thuận chung.

Một số người cho rằng chính quyền Trung Quốc có thể nhượng bộ phía Mỹ, khi xem xét thay đổi một quy định hiện hành cấm các công ty Trung Quốc chia sẻ dữ liệu nhạy cảm và thông tin tài chính với các cơ quan quản lý nước ngoài. Việc sửa đổi có thể cho phép các nhà quản lý Mỹ kiểm tra các báo cáo kiểm toán của các công ty Trung Quốc được niêm yết tại Mỹ.

Tuy nhiên, Chủ tịch SEC Gary Gensler cho hay cánh cửa để thực hiện một thỏa thuận đang đóng lại nhanh chóng. Theo ông Gensler, SEC không sẵn sàng cử thanh tra của Ủy ban giám sát kế toán công ty đại chúng (PCAOB) đến Trung Quốc trừ khi có thỏa thuận về khuôn khổ cho phép PCAOB thanh tra và điều tra hoàn toàn các công ty phải tiến hành kiểm toán. Ông Gensler lưu ý một thỏa thuận sẽ cần được ký rất sớm để việc kiểm tra có cơ hội hoàn thành vào cuối năm nay.

Tương lai nào cho doanh nghiệp?

 Nếu hai nước không đạt được thỏa thuận, sẽ có thêm nhiều doanh nghiệp Trung Quốc hủy niêm yết tại Mỹ, làm gia tăng sự chia rẽ kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc.

Alibaba Group Holding gần đây đã được thêm vào danh sách HFCAA và thông báo họ sẽ tiến hành niêm yết tại Hong Kong (Trung Quốc). Trong khi đó, một số người cho rằng việc hủy niêm yết có thể mở đường cho một thỏa thuận khi Bắc Kinh lựa chọn một số công ty được phép niêm yết tại Mỹ và chịu sự kiểm toán của các kiểm toán viên Mỹ.
Các nhà phân tích của tập đoàn dịch vụ tài chính Jeffries (Mỹ) nhận định với hạn chót là năm 2024, Trung Quốc có thời gian để chọn ra các doanh nghiệp sẽ được phép tuân thủ quy định về kiểm toán, do đó, việc hủy niêm yết gần đây của các doanh nghiệp là một "dấu hiệu tích cực"./.