Các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu tưởng là thế mạnh của các DN Việt Nam, song trên thực tế vẫn bị lấn át bởi hàng nhập khẩu. Vì vậy, chất lượng là vấn đề trọng yếu nhất để hàng tiêu dùng Việt đứng vững.
Nhập khẩu tăng
Theo Bộ Công Thương, trong tháng 11, kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng tiêu dùng cần hạn chế nhập khẩu như sữa và sản phẩm sữa, hàng rau quả, bánh kẹo, dược phẩm… đạt 1,38 tỷ USD, giảm nhẹ so với tháng trước nhưng tăng 12,5% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tính chung 11 tháng năm 2012, tổng kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng này đạt 13,1 tỷ USD, tăng 11,7% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm 12,6% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam. Trong đó, một số mặt hàng có mức tăng mạnh về kim ngạch nhập khẩu như rau quả tăng 16,8%, bánh kẹo và sản phẩm ngũ cốc tăng 66,4%, dược phẩm tăng 20,2%, chất dẻo tăng 24,1%.
Thoạt nhìn những con số này sẽ tưởng đây là nghịch lý, vì những mặt hàng này Việt Nam đều có thể sản xuất được. Thực ra, có 2 nguyên nhân cho tình trạng trên. Thứ nhất, chất lượng hàng Việt chưa đồng đều, chưa đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Thứ hai, Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thuế quan trong khuôn khổ một số FTA như ASEAN, ASEAN-Trung Quốc, ASEAN-Hàn Quốc... đặc biệt là cam kết về thuế quan trong khuôn khổ WTO.
Vì thế, việc cắt giảm thuế nhập khẩu của Việt Nam là xu hướng không thể tránh khỏi và không thể đảo ngược. Khi thuế được cắt giảm, hàng ngoại sẽ có nhiều cơ hội thâm nhập thị trường Việt Nam hơn. Ngoài ra, do tâm lý chuộng hàng ngoại vẫn còn khá phổ biến nên dù kinh tế khó khăn phải thắt chặt chi tiêu, nhưng những sản phẩm thiết yếu như sữa, dược phẩm ngoại vẫn rút được hầu bao người tiêu dùng.
“Nếu đi các siêu thị và trung tâm thương mại sẽ thấy hàng Việt cũng có độ phủ nhất định. Song hàng ngoại vẫn có những chỗ đứng vững chắc mà nếu không nỗ lực hàng Việt sẽ dễ bị đánh bật ngay trên sân nhà” - ông Nguyễn Khánh Long, đại diện Công ty TNHH Long Nhật (sản xuất đồ chơi trẻ em bằng gỗ), chia sẻ.
Thực tế, hàng tiêu dùng Việt Nam đang phải cạnh tranh rất khốc liệt trước sự đổ bộ của các mặt hàng nhập khẩu. Để “chiến đấu” lại cần có sự chung tay của cơ quan chức năng qua việc đưa ra những hàng rào kỹ thuật với hàng nhập khẩu, khuyến khích người Việt Nam dùng hàng Việt Nam và đặc biệt DN phải tích cực nâng cao chất lượng hàng hóa của mình.
Tự cứu
Ông Trịnh Chí Cường, Tổng giám đốc Công ty Nhựa Đại Đồng Tiến, chia sẻ: “Để cạnh tranh với các sản phẩm ngoại, ngoài việc nâng chất lượng hàng hóa bằng việc tung ra dòng sản phẩm nhựa gia dụng có tính năng kháng khuẩn, chúng tôi còn đầu tư đa dạng hóa sản phẩm.
Hiện ngoài nhựa gia dụng, Đại Đồng Tiến còn có các mặt hàng nội thất cao cấp”. Tương tự, hầu hết các DN Việt Nam đang nỗ lực nâng cao chất lượng và hình ảnh sản phẩm của mình trong mắt người tiêu dùng.
 |
| DN cần nâng cao chất lượng hàng hóa để thu hút người tiêu dùng. Ảnh: CAO THĂNG |
Để cạnh tranh với hàng bánh kẹo ngoại, mùa tết năm nay các DN Việt Nam nỗ lực tung ra các sản phẩm cao cấp. Đại diện Công ty Bibica cho biết, năm nay Bibica tập trung vào dòng sản phẩm cao cấp mẫu mã đẹp, thiết kế sang trọng, chủng loại phong phú, chất lượng nhưng giá thấp hơn sản phẩm cùng loại ngoại nhập.
Trong đó, Bibica tung ra 2 bộ sản phẩm cao cấp Goody và Palomino nhằm cạnh tranh với sản phẩm bánh kẹo cao cấp ngoại nhập bằng lợi thế về chất lượng cao, mẫu mã bắt mắt nhưng giá thành thấp hơn đến 20%.
Ngoài những nỗ lực của các DN, sự can thiệp của cơ quan chức năng bằng cách đưa ra những rào cản kỹ thuật là hết sức cần thiết. Vì theo hầu hết DN, họ không ngại cạnh tranh sòng phẳng với các sản phẩm ngoại nhập chất lượng tốt mà chỉ “ngán” hàng kém chất lượng cũng đang được nhập khẩu tràn lan.
Tính đến nay, Việt Nam vẫn chưa chưa xây dựng quy chuẩn quốc gia cũng như các hàng rào kỹ thuật đối với hàng nhập khẩu để tăng sức cạnh tranh cho hàng nội địa.
Theo ông Nguyễn Đặng Hiến, Tổng giám đốc Bidrico, Việt Nam cần tăng cường kiểm soát hàng nhập khẩu để giúp sức cho các DN trong nước. Chính những chế tài có phần lỏng lẻo khiến DN trong nước ngày càng khó khăn hơn.
Trong khi hàng Việt khi muốn xuất ngoại thường phải đáp ứng rất nhiều yêu cầu khắt khe của nước nhập khẩu. Song song đó, Nhà nước cũng nên tăng cường những biện pháp tuyên truyền, hỗ trợ DN trong khâu quảng cáo, truyền thông để người Việt Nam biết và tin tưởng hàng Việt nhiều hơn.
Có như vậy, năm 2015 khi Hiệp định thương mại tự do Asean-Trung Quốc có hiệu lực, hàng Việt Nam cũng đã xác định được chỗ đứng của mình trước người “khổng lồ” Trung Quốc.
