Do vậy, với Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM (Nghị quyết 98), là cơ hội cho doanh nghiệp (DN) xanh đột phá chuyển mình để bắt kịp xu hướng phát triển bền vững.
Giao quyền chủ động cho doanh nghiệp
Ông Huỳnh Minh Nhựt, Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TPHCM, cho biết, trong Nghị quyết 98 có 2 quy định tác động trực tiếp đến hoạt động của các DN ngành môi trường. Một là cho phép các nhà đầu tư đang thực hiện dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) tự nguyện chuyển đổi toàn bộ công nghệ sang xử lý CTRSH có thu hồi năng lượng được xem xét bổ sung khối lượng CTRSH theo hình thức đặt hàng.
Hai là chính sách khuyến khích, hỗ trợ việc chuyển đổi phương tiện giao thông từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch; thu mua, đổi phương tiện giao thông cũ sang phương tiện giao thông mới sử dụng năng lượng sạch; sử dụng phương tiện giao thông công cộng để hạn chế ùn tắc giao thông.
 |
Phân loại chất thải nhựa để tái chế tại Nhà máy xử lý rác Vietstar, huyện Củ Chi, TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
Thực tế cho thấy, lượng chất thải phát sinh tại TPHCM đang được xác định thành các nhóm chính, bao gồm: chất thải sinh hoạt phát sinh 9.000-11.000 tấn/ngày; chất thải y tế nguy hại 40-60 tấn/ngày; chất thải xây dựng 1.500-1.700 tấn/ngày; chất thải công nghiệp không nguy hại 1.500-2.000 tấn/ngày…
Về giải pháp xử lý, với nhóm chất thải y tế, nguy hại, xây dựng và công nghiệp, đang được các đơn vị thu gom và xử lý đạt yêu cầu; riêng CTRSH vẫn còn những bất cập cần nhanh chóng chuyển đổi.
Sở TN-MT TPHCM cho biết, hiện có 4 công ty là Công ty TNHH Xử lý chất thải Việt Nam (VWS), Công ty cổ phần Vietstar, Công ty cổ phần Tâm Sinh Nghĩa và Công ty Môi trường đô thị TPHCM tham gia thu gom, xử lý chất thải các loại và áp dụng các giải pháp xử lý gồm chôn lấp, tái chế rác thành phân compost và tái chế rác thải nhựa.
Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là lượng rác thải phải xử lý bằng biện pháp chôn lấp vốn đã rất lạc hậu lại chiếm tới hơn 90% tổng lượng rác phát sinh. Không dừng lại đó, phương tiện vận tải thu gom CTRSH cũng còn nhiều hạn chế cần được giải quyết. Hiện có 22 công ty dịch vụ công ích của thành phố tham gia thu gom, vận chuyển rác thải nhưng chỉ thu gom được khoảng 40% lượng rác thải phát sinh, tương đương 1.400 tấn/ngày.
Số rác thải còn lại do hơn 2.000 công ty tư nhân, hợp tác xã, lực lượng thu gom rác dân lập thu gom. Trong khi phương tiện thu gom vận chuyển của lực lượng thu gom rác dân lập rất lạc hậu, chủ yếu là xe thô sơ, tự chế nên gây ô nhiễm môi trường trong quá trình thu gom, ảnh hưởng đến chất lượng môi trường của TP.
Bước ngoặt cơ chế để nâng cấp
Ông Phan Hồng Thái, Chủ tịch Hội Môi trường đô thị và khu công nghiệp phía Nam, cho rằng, Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM có hướng mở rất lớn liên quan đến hoạt động xử lý môi trường.
Theo đó, các đơn vị có đề án chuyển đổi công nghệ xử lý rác được thành phố đặt hàng thực hiện thay vì phải đấu thầu - vốn phức tạp thủ tục hành chính và mất nhiều thời gian. Đây được xem là bước ngoặt về cơ chế, thuận lợi cho hoạt động đầu tư của DN ngành môi trường nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các nhà máy xử lý rác thải hiện đại, nhà máy đốt rác phát điện.
Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Huỳnh Minh Nhựt nói, từ năm 2002 đến nay, Công ty Môi trường đô thị TPHCM đã xây dựng mạng lưới thu gom và xử lý chất thải tái chế từ chương trình phân loại CTRSH tại nguồn. Đặc biệt, công ty đang đề xuất với UBND TPHCM chấp thuận chủ trương được triển khai thực hiện dự án Nhà máy Xử lý CTRSH bằng công nghệ đốt hiện đại với công suất 1.000 tấn/ngày và có thể nâng lên từ 3.000-5.000 tấn/ngày tại Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Phước Hiệp, Củ Chi.
 |
Nhà máy xử lý chất thải rắn Vietstar tại Củ Chi. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
Về phía Sở TN-MT, từ năm 2019, sở đã làm việc với nhiều DN hoạt động trong lĩnh vực môi trường để chuyển đổi công nghệ xử lý chất thải. Tuy nhiên, do còn vấp phải nhiều vướng mắc trong cơ chế, thủ tục pháp lý nên các công ty chưa thể hoàn thành và đưa vào vận hành nhà máy xử lý rác thải phát điện sạch.
Thời gian qua, TPHCM đã quyết liệt hỗ trợ các công ty sớm hoàn thiện quá trình đầu tư nhà máy đốt rác phát điện nhưng vẫn chưa đạt kết quả. Sở TN-MT kỳ vọng với Nghị quyết 98 sẽ giúp các DN chuyển mình, xanh hóa hoạt động thu gom và xử lý chất thải nhanh hơn.
