Tuy nhiên, ghi nhận thực tế nhiều chủ đầu tư vẫn muốn thực hiện nhưng vẫn thiếu chính sách hỗ trợ, gây khó thủ tục và vốn vay.
Ngày 8-1, UBND TPHCM đã ban hành quyết định chấp thuận dự án nhà lưu trú cho công nhân tại lô 85A4-2 KCX Linh Trung II, phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức. Dự án do CTCP Xây dựng - Sản xuất - Dịch vụ - Du lịch Thiên Phát làm chủ đầu tư.
Mục tiêu của dự án là góp phần tăng quỹ nhà ở cho công nhân KCX Linh Trung II thuê ở, phù hợp với chủ trương của TP. Xây dựng trên diện tích khu đất 0,5ha, công trình gồm 1 khối chung cư cao 12 tầng, tổng số căn hộ 360 căn, diện tích từ 25-70m2. Với tổng mức đầu tư 408 tỷ đồng, chủ đầu tư sẽ sử dụng vốn tự có và vốn vay ưu đãi để triển khai dự án hoàn thành sử dụng vào tháng 12-2019.
Trước đó Công ty Thiên Phát đã triển khai khu lưu trú công nhân giai đoạn 1, gồm 1 khối nhà chung cư quy mô 368 căn hộ với 2.500 chỗ cho thuê, tầng trệt bố trí nhà trẻ 400 cháu, nhà sinh hoạt cộng đồng. Đến nay dự án đã hoàn thành cho công nhân thuê ở. Công ty Thiên Phát đầu tư dự án trên đất thuê của doanh nghiệp (Công ty Sepzone Linh Trung thuê 60ha của Công ty TNHH MTV Xây dựng - Kinh doanh Nhà Phú Nhuận để đầu tư KCX Linh Trung II, sau đó cho Công ty Thiên Phát thuê lại), không phải đất thuê trực tiếp với Sở Tài nguyên - Môi trường, nên đến nay vẫn chưa được hưởng các chính sách hỗ trợ về xây dựng NoXH theo quy định của Luật Nhà ở và Nghị định 100/2015/NĐ-CP ngày 20-10-2015 của Chính phủ, đặc biệt là chính sách được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.
Một khu nhà ở xã hội quận 8. Tại huyện Nhà Bè, hiện ghi nhận có 4 dự án NoXH và dự án nhà ở có bố trí quỹ đất NoXH - tái định cư. Cụ thể, CTCP Đầu tư - Kinh doanh Nhà (Intresco) đã được UBND TP công nhận làm chủ đầu tư dự án chung cư NoXH Intresco tại lô C1, diện tích 4ha tại khu dân cư Long Thới - Nhơn Đức, xã Long Thới.
Sau khi được công nhận làm chủ đầu tư, TP yêu cầu chủ đầu tư liên hệ các cơ quan thẩm quyền để được hướng dẫn thực hiện hoàn tất các thủ tục có liên quan, như nghĩa vụ tài chính, thuê; chấp thuận đầu tư, giao đất; cấp giấy phép xây dựng và quản lý đầu tư xây dựng... Đồng thời, chủ đầu tư tập trung nguồn vốn để đảm bảo triển khai dự án theo đúng cam kết. Giá bán căn hộ dự án chung cư NoXH Intresco không vượt quá giá do công ty cam kết 12 triệu đồng/m2 (đã bao gồm thuế VAT 5%).
Một dự án NoXH khác sắp được triển khai tại huyện Nhà Bè là khu NoXH do CTCP Xây dựng - Kinh doanh địa ốc Hòa Bình làm chủ đầu tư tại xã Long Thới có quy mô 3ha. Theo quy hoạch phê duyệt năm 2014, dự án gồm 902 căn hộ NoXH, nhưng nay đã xin điều chỉnh giảm còn 462 căn hộ NoXH và bổ sung 92 căn nhà liền kề bán theo giá thị trường.
Theo Sở Xây dựng, mục đích chuyển đổi nhằm giảm giá thành NoXH bằng các biện pháp giảm thiểu lợi nhuận định mức, không hạch toán chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong giá bán NoXH. Với giá bán từ tối thiểu 11,1 triệu đồng đến tối đa 11,55 triệu đồng/m2 là phù hợp với thu nhập trung bình của người có thu nhập thấp (trong số 462 căn hộ chung cư có 352 căn có diện tích từ 36-40m2/căn, chiếm 76%, giá bán khoảng 400-450 triệu đồng/căn hộ).
Theo Hiệp hội BĐS TPHCM (HoREA), 2017 là năm TPHCM tiếp tục triển khai quyết liệt "Chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị", trong đó công tác phát triển nhà ở phục vụ an sinh xã hội, với 12 dự án nhà tái định cư quy mô 12.558 căn hộ và nền nhà. Riêng công tác phát triển NoXH, TP đã xây dựng hoàn thành 5 dự án với 3.704 căn hộ, đang đôn đốc các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ xây dựng 12 dự án NoXH với 7.336 căn hộ.
Trong đó, điểm sáng là Công ty TNHH Thương mại - Xây dựng Lê Thành đang đầu tư dự án NoXH cho thuê gồm 930 căn đôi (phường Tân Tạo, quận Bình Tân) bằng nguồn vốn tư nhân; CTCP Đầu tư Nam Long đầu tư dự án NoXH EHomeS gồm 730 căn (phường Phú Hữu, quận 9) và dự án EHomeS gồm 1.007 căn (xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh) bằng nguồn vốn tư nhân; Công ty Hoàng Quân phải dùng thêm nguồn vốn tư nhân để tiếp tục xây dựng hoàn thiện các dự án NoXH; Công ty Thiên Phát đang triển khai các bước đầu tư 3 dự án nhà lưu trú công nhân tại quận Thủ Đức và quận 9 cũng bằng nguồn vốn tư nhân...
Tuy nhiên, từ tháng 6-2017, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định lãi suất cho vay NoXH tại Ngân hàng Chính sách xã hội tiếp tục được giữ ở mức 4,8%/năm, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã đồng ý bổ sung 2.000 tỷ đồng, trong đó có khoảng 1.160 tỷ đồng cho người mua NoXH vay, nhưng đến nay người mua NoXH vẫn chưa tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi này.
Do chưa có nguồn vay ưu đãi, người mua NoXH của dự án EHomeS đang phải trả lãi vay mua nhà với lãi suất thỏa thuận, trong đó dù Công ty Nam Long đã hỗ trợ 2% lãi vay, nhưng người mua nhà vẫn phải trả lãi vay 7%/năm trong 2 năm đầu tiên, lãi suất các năm tiếp theo được thả nổi. Đây là điểm bất cập cần được giải quyết dứt điểm.
Để tháo gỡ vướng mắc này, HoREA cho biết đã kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất bổ sung khoản chi hỗ trợ NoXH vào danh mục chi ngân sách trung hạn (giai đoạn 2016-2020), để bố trí nguồn tín dụng ưu đãi cho người mua NoXH đã được quy định trong Luật Nhà ở và Nghị định 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ.
3 nguyên nhân để NoXH vẫn ì ạch
TS. Phạm Thái Sơn, Phó Chủ nhiệm đề án “Phát triển thị trường BĐS TPHCM giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030” của UBND TPHCM, cho rằng chương trình phát triển NoXH của cả nước nói chung và TPHCM nói riêng nhìn chung không đạt yêu cầu đề ra.
Theo đó, số lượng các dự án NoXH trọng điểm hiện nay còn rất nhỏ, chưa đáp ứng được nhu cầu của xã hội.
Có nhiều nguyên nhân: Thứ nhất, dù có nhiều ưu đãi về chính sách phát triển NoXH nhưng các thủ tục hành chính liên quan đến thiết lập dự án và xây dựng tương đối phức tạp và tốn nhiều thời gian của chủ đầu tư. Ngoài ra, khi làm dự án NoXH, dù biên độ lợi nhuận thấp nhưng doanh nghiệp cũng không tự quyết định được giá bán, giá cho thuê mà phải theo một mức trần do địa phương quy định, nên doanh nghiệp không chủ động được chiến lược đầu tư của mình. Từ đó, các doanh nghiệp tư nhân chỉ chú trọng xây nhà cho người khá giả để quay vòng vốn và thu lợi nhanh hơn.
Thứ hai, đa phần các dự án NoXH hiện nay được đầu tư bởi ngân sách nhà nước, song nguồn vốn này tại trung ương và địa phương bị giới hạn. Nói cách khác, sự thiếu hụt nguồn vốn đầu tư dành cho NoXH cũng dẫn đến những hạn chế trên. Thứ ba, quỹ đất dành cho NoXH tại các đô thị lớn đặc biệt là TPHCM đang thiếu hụt. Nguyên nhân của thực trạng này là công tác quy hoạch đất đai dành cho NoXH của các địa phương chưa tốt.
Do vậy, muốn NoXH được triển khai rộng rãi và để cơ hội tiếp cận loại hình nhà ở này dễ dàng cho nhiều người, cần phát triển loại hình này theo cơ chế thị trường và Nhà nước không nên bao cấp.
