Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuần trước khẳng định không hủy bỏ những bức tranh biếm họa về nhà tiên tri Mohammed - một điều cấm kỵ trong văn hóa Hồi giáo, vốn đang trở thành nội dung chính trong cơn giận dữ của tôn giáo này. Ông cũng thúc đẩy chính sách kiểm soát chặt chẽ đối với người Hồi giáo và nhà thờ Hồi giáo tại Pháp sau vụ việc của giáo sư lịch sử bị một phần tử cực đoan sát hại dã man.
Trong các tuyên bố mới nhất, Tổng thống Pháp cho biết gáo viên lịch sử dạy cấp 2 đã "bị giết vì những người Hồi giáo muốn cướp đi tương lai của chúng ta", nói thêm rằng Pháp sẽ không từ bỏ những bức hoạt hình về những người Hồi giáo.Bức hoạt hình biếm họa từng là nguyên nhân khiến tòa soạn báo Charlie Hebdo của Pháp bị tấn công cách đây 5 năm giờ đây tiếp tục trở thành nguyên nhân chính dẫn đến những tranh cãi với Paris.
Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) gọi phát biểu của ông Macron là “vô trách nhiệm”. Tổng thư ký GCC Nayef al-Hajraf cho rằng những bình luận của nhà lãnh đạo Pháp làm lây lan tâm lý thù hận giữa các dân tộc, trong bối cảnh cả thế giới đang chung tay mở rộng bao dung và đối thoại giữa các nền văn hóa, tôn giáo.
Văn phòng Đối ngoại Pakistan ngày 26/10 cho biết nước này vừa triệu Đại sứ Pháp tại Islamabad Martine Dorance để "phản đối chiến dịch bài Hồi giáo có hệ thống ở Pháp dưới danh nghĩa tự do ngôn luận". Cùng ngày, Quốc hội nước này cũng thông qua dự luật kêu gọi chính phủ rút Đại sứ Pakistan về nước.
Iran và Saudi Arabia cùng ngày đã lên án nhận xét của Tổng thống Pháp về đạo Hồi. Bộ Ngoại giao Saudi Arabia cho biết họ bác bỏ “bất kỳ nỗ lực nào nhằm liên kết Hồi giáo và chủ nghĩa khủng bố” và gọi bức hoạt hình là “xúc phạm”, đồng thời nói thêm rằng họ lên án bất kỳ hành động khủng bố nào, “bất kỳ ai đã thực hiện hành vi đó”.
Về phần mình, Bộ Ngoại giao Iran đã triệu tập Đại sứ Pháp về vấn đề phát biểu của ông Macron. Bộ trưởng Ngoại giao Iran Javad Zarif chỉ trích, người Hồi giáo là nạn nhân chủ yếu của lối “văn hóa thù hận” vốn được nuôi dưỡng bởi các chính quyền thực dân. Ông Zarif nhìn nhận rằng mượn việc lên án tội ác nhằm vào một giáo viên để xúc phạm đạo Hồi và niềm linh thương của người Hồi giáo chính là lạm dụng tự do ngôn luận vì mục đích cơ hội.
Trước đó, Thủ tướng Pakistan Imran Khan cho rằng phát biểu của ông Macron sẽ gây chia rẽ và làm tổn thương tình cảm của hàng triệu người Hồi giáo ở châu Âu và trên thế giới.
Căng thẳng Pháp-Thổ Nhĩ Kỳ trong vụ việc lần lại được dịp bùng phát mạnh mẽ sau những đối đầu liên quan đến hoạt động của Ankara ở Đông Địa Trung Hải. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan bình luận rằng với việc đưa ra kế hoạch “cải tổ đạo Hồi” để đưa tôn giáo này thích ứng với những giá trị của nền Cộng hòa Pháp, ông Macron có vấn đề về tâm thần và “cần đi kiểm tra sức khỏe”. Ông Erdogan ngày 26/10 kêu gọi người dân Thổ Nhĩ Kỳ tẩy chay hàng hóa Pháp để phản đối ông Macron.
Jordan và Kuwait cũng chỉ trích phát biểu của ông Macron liên quan đến Hồi giáo và tranh biếm họa Nhà tiên tri Mohammed. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Jordan Dhaifallah Fayez ra tuyên bố khẳng định, phát ngôn, hành xử của phía Pháp làm tổn thương người Hồi giáo trên khắp thế giới và là đòn tấn công nhằm vào biểu tượng, tín ngưỡng và niềm tin linh thiêng, kích thích chủ nghĩa cực đoan và bạo lực cực đoan.
Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Kuwait nhìn nhận những phát biểu của Tổng thống Pháp sẽ kích thích tinh thần thù địch, bạo lực, đối đầu, hủy hoại nỗ lực của cộng đồng thế giới hướng đến hòa bình giữa các dân tộc.
Biểu tình lan rộng...
Cuộc chiến ngoại giao ngôn từ cũng nhanh chóng lan sang phản ứng thực của người tiêu dùng. Kể từ ngày 25/10, các sản phẩm của Pháp trên kệ hàng tại nhiều siêu thị ở Jordan, Qatar và Kuwait bị dỡ xuống. Một số mặt hàng như thuốc chăm sóc tóc, đồ mỹ phẩm có xuất xứ từ Pháp cũng biến khỏi các gian trưng bày.
Tại Kuwait, Liên minh Xã hội Hợp tác Người tiêu dùng – một công đoàn lớn của các nhà bán lẻ, đã ra quyết định tẩy chay hàng Pháp để đáp lại việc ông Macron xúc phạm Nhà tiên tri Mohammed.
Tại thủ đô của Iraq, người biểu tình quá khích đã đốt cờ Pháp và ảnh Tổng thống Macron, trong khi nhiều người kêu gọi tẩy chay hàng hóa Pháp như đã diễn ra tại các siêu thị ở Qatar và Kuwait, hoặc tại Jordan và Thổ Nhĩ Kỳ.Cùng ngày 27/10, tại thủ đô Dhaka của Bangladesh và Baghdad của Iraq, hàng chục nghìn người đã tuần hành qua nhiều đường phố phản đối tuyên bố của Tổng thống Pháp.
Trong khi đó, tại Bangladesh, hàng chục nghìn người biểu tình tuần hành khắp thủ đô Dhaka đã kêu gọi tẩy chay các sản phẩm của Pháp và đốt hình nộm để phản đối quan điểm của ông. Cảnh sát ước tính đã có trên 40.000 người tham gia cuộc tuần hành do một đảng Hồi giáo tổ chức.
