Ước tính Việt Nam hiện có khoảng 21 triệu nhà đầu tư, nằm trong Top 3 hoặc Top 4 thế giới về tỷ lệ người tham gia thị trường tài sản mã hóa, nhưng chỉ giao dịch trên các sàn nước ngoài.
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP ban hành ngày 9-9 là cơ sở pháp lý cho việc hợp pháp và quản lý loại hình này. Mặc dù đến nay vẫn chưa có sàn chính thức trong nước ra đời, nhưng trên thực tế việc giao dịch tài sản mã hóa vẫn diễn ra như “sóng ngầm”.
“Tảng băng chìm”
Sau khi Nghị quyết 05 ra đời, một số doanh nghiệp blockchain đã công bố tạm dừng cung cấp dịch vụ cho người dùng trong nước. Theo đó, các sàn lâu nay hoạt động tại Việt Nam như Coin98 Wallet, KyberSwap, Aliniex thông báo dừng cung cấp dịch vụ nhằm tuân thủ các quy định pháp luật mới.
Thực ra, đó chỉ là bề nổi của “tảng băng chìm” thị trường giao dịch tài sản mã hóa.
Nhà đầu tư theo dõi biến động giá các đồng tiền mã hóa trên hai màn hình giao dịch tại một quán cà phê ở TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG
Theo tìm hiểu của phóng viên Báo SGGP, các nhà đầu tư vẫn đang giao dịch bình thường trên các sàn quốc tế. Một số sàn mà nhà đầu tư trong nước hay tham gia là Binance, Bybit, OKX, cùng vô số các sàn giao dịch ít tên tuổi hơn.
Dưới sự hướng dẫn của nhà đầu tư tên Q., chúng tôi tải app Binance. Sau các bước xác thực thông tin cá nhân là được mua ngay đồng USDT, và dùng đồng tiền này để mua đồng Bitcoin (BTC).
Giao dịch một vài phiên, chúng tôi thực hiện thao tác bán đồng BTC và rút tiền về ví của mình bình thường, chỉ mất 0,1% phí dịch vụ cho sàn.
Chúng tôi tiếp tục tham gia các hội nhóm trade coin trên mạng xã hội. Điều đầu tiên có thể nhận thấy là lượng người tham gia rất đông, nhóm nào cũng có từ 40.000-50.000 thành viên, thậm chí có những nhóm lượng thành viên lên tới cả trăm ngàn.
Dễ nhận ra là phần nhiều người tham gia dưới dạng “nick clone” (một tài khoản phụ được tạo ra trên các nền tảng mạng xã hội) hoặc ẩn danh. Tại các nhóm, những nhà đầu tư trao đổi thông tin liên tục về sự lên xuống của thị trường, những vướng mắc trong quá trình nạp - rút tiền đều được chia sẻ.
Nhưng cũng từ đây, những nhà đầu tư mới thường được chào mời vào đủ các sàn giao dịch thông qua nhóm môi giới (IB), mà ở đó có những chương trình sinh lợi nghe ra rất ngọt ngào, hấp dẫn.
Một người tên H. mời chúng tôi tham gia vào sàn O. với chương trình cấp vốn trải nghiệm cho người mới. Theo lời của H., chúng tôi còn có thể đóng vai trò môi giới hưởng hoa hồng khi giới thiệu thêm người vào sàn này.
Chưa hết, H. còn giới thiệu chương trình đầu tư dài hạn với hiệu suất lên tới 50%/năm, không cần tự mình theo dõi giao dịch mỗi ngày trên O. Chúng tôi được giải thích rằng, sàn này có trụ sở ở châu Á, giấy phép cung cấp dịch vụ giao dịch tài sản kỹ thuật số ở châu Âu.
Tuy nhiên, dưới góc nhìn của nhiều nhà đầu tư thì O. luôn được xem là sàn giao dịch của Việt Nam khi lượng người Việt tham gia chiếm áp đảo. Từ một nhóm trên Telegram, chúng tôi đã được mời tham gia nhóm tín hiệu VIP với mức phí 50USD để hỗ trợ định hướng danh mục đầu tư, chia sẻ lệnh Spot (giao dịch ngay với giá tại thời điểm hiện tại) và Future (hợp đồng tương lai đặt cược vào giá với lệnh Long hoặc Short).
Thông thường những người trong nhóm sẽ tạo sóng hướng người mới vào các lệnh Future để “làm giàu nhanh chóng”.
Nói về những nhóm tín hiệu, Q. đã nhắc chúng tôi đừng chơi Future, vì đây có thể là “đội lái” của cá mập dụ người mới rồi ăn phí. Q. giải thích như sau: Thông thường những người trong nhóm tín hiệu sẽ tạo sóng điều hướng người mới vào các lệnh Future để “làm giàu nhanh chóng”, vì khi đặt những lệnh Future thì tỷ suất lợi nhuận cực khủng, có thể nhân 20, nhân 50, nhân 70 lần.
Với mức lợi nhuận như thế, chắc chắn khiến những “tay mơ” như chúng tôi rất mê mẩn. Sau hồi nghe khuyên giải, chúng tôi “lang thang” trên các hội nhóm khác, cũng nghe khá nhiều nhà đầu tư than vãn “cháy” tài khoản sau khi đặt lệnh này, đồng thời khuyến cáo đừng tham mà mất tiền vì không có cơ hội thành công.
Tiềm ẩn rủi ro
Nhận xét về thị trường mã hóa trong giai đoạn hiện nay, ông Quản Trọng Thành, Giám đốc khối phân tích Maybank Securities Việt Nam, thông tin, Nghị quyết 05 ra đời nhưng cần thêm thời gian để có các hướng dẫn chi tiết hơn.
Về phía các doanh nghiệp cũng cần có nhiều bước chuẩn bị trước khi nộp hồ sơ và được cấp phép thí điểm. Trong lúc chờ sàn trong nước hình thành thì rất khó quản lý dòng tiền của nhà đầu tư.
Nhân viên phân tích thị trường theo dõi biến động các đồng tiền mã hóa. Ảnh: Hoàng Hùng
Hiện nay, theo Nghị quyết 05, sau thời hạn 6 tháng kể từ khi tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa đầu tiên được cấp phép, nhà đầu tư trong nước giao dịch tài sản mã hóa không thông qua tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa do Bộ Tài chính cấp phép thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Như vậy, nhà đầu tư trong nước vẫn còn hai khoảng chờ, một là khi có tài sản mã hóa đầu tiên được cấp phép và hai là sau thời điểm cấp phép 6 tháng.
TS Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam, cho rằng, mô hình hoạt động của các sàn giao dịch tài sản mã hóa nhìn ở góc độ nào đó là tạo điều kiện chuyển hóa VND rồi đưa ra nước ngoài, tiệm cận bản chất chuyển vốn ra nước ngoài không qua kênh được phép theo pháp luật ngoại hối. Do vậy, các nhà đầu tư khi tham gia sân chơi này phải hết sức cẩn trọng.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực tài sản số, trong khi chờ đợi sàn trong nước ra đời, việc giao dịch trên các sàn quốc tế và tham gia nhiều hội nhóm thì đối với nhà đầu tư, nhất là người mới tham gia, phải thận trọng để tránh rủi ro.
Ông Phạm Đông, sáng lập Cộng đồng Saigon TradeCoin, nhìn nhận, hiện nay tham gia giao dịch trên các sàn quốc tế thì mọi rủi ro đều được đẩy về phía nhà đầu tư. Nếu một người đăng ký tài khoản mới sẽ phải đồng ý với một loạt quy định của sàn, mà hầu như khi xảy ra rủi ro, sàn sẽ không có bất cứ trách nhiệm gì với khách hàng.
Đồng tình với ý kiến này, ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, cho rằng, nhiều người có xu hướng giao dịch trên các sàn quốc tế lớn sẽ an toàn hơn, vì hệ thống hiện đại và quy mô toàn cầu.
Tuy nhiên, trên thực tế, không ít vụ việc gian lận, rút thanh khoản hoặc khóa tài khoản vẫn có thể xảy ra, kể cả trên những sàn có tên tuổi. Bên cạnh rủi ro kỹ thuật và pháp lý, rủi ro lớn hơn đến từ tâm lý và hành vi đầu tư trong môi trường trực tuyến.
Trên các nền tảng như Telegram, Discord hay Zalo, rất nhiều nhóm tự xưng là “chuyên gia” hoặc “cộng đồng đầu tư” đưa ra tín hiệu mua bán, kèm theo những mời chào như lợi nhuận cực cao, tặng thưởng hấp dẫn…, đánh trúng tâm lý muốn làm giàu nhanh chóng của nhiều người.
"Nếu người chơi vì hám lợi mà nhập cuộc rất dễ mất trắng. “Nhà đầu tư phải luôn nhớ rằng blockchain không phải con đường tắt để làm giàu”, ông Trần Huyền Dinh nhấn mạnh.
