Tòa án Turin (Italia) vừa xử tỷ phú Thụy Sĩ Stephan Schmidheiny (ảnh) - cựu Giám đốc điều hành Công ty Eternit và cổ đông chính kiêm quản lý Eternit ở Italia đầu những năm 1970 Jean-Louis de Certier de Marchienne - 16 năm tù, buộc bồi thường thiệt hại với số tiền ước tính đến 250 triệu USD cho các nạn nhân vì đã gây ô nhiễm môi trường, không bảo đảm an toàn lao động cho công nhân, dẫn đến hàng trăm cái chết liên quan tới độc tố amiăng.
Tỷ phú Stephan Schmidheiny sinh năm 1947, là thế hệ thứ tư trong đại gia tộc công nghiệp quan trọng bậc nhất ở Thụy Sĩ. Ông lấy bằng tiến sĩ Luật tại Đại học Zurich năm 1972 và trở thành CEO của Tập đoàn Eternit vào năm 1976.
Stephan Schmidheiny thừa kế gia sản kếch xù nhưng ông sống kín tiếng và hiếm khi xuất hiện trước công chúng. Trong vòng 1 thập niên, Stephan Schmidheiny bán hầu hết Eternit Group lúc đó đang xuống dốc vì những vấn đề môi trường và sức khỏe liên quan đến amiăng.
Trong tiểu sử chính thức, Stephan Schmidheiny đã chấm dứt việc sử dụng amiăng vào năm 1986. Ông tiến hành đa dạng hóa danh mục đầu tư, xây dựng nên một tập đoàn đa quốc gia bao trùm nhiều lĩnh vực từ lâm nghiệp, ngân hàng, hàng tiêu dùng, phát điện cho tới thiết bị điện-quang. Khả năng lãnh đạo đã đưa tên tuổi Stephan Schmidheiny có mặt trong các ban giám đốc của những công ty tầm cỡ như Nestlé, Swatch, UBS AG.
 |
Vào những năm 80 của thế kỷ trước, Stephan Schmidheiny thành lập tổ chức hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở một số quốc gia Mỹ Latin. Ông bắt đầu mua đất rừng của Chile từ năm 1982, đến nay đã nắm trong tay trên 120.000ha đất tại miền Nam Chile.
Năm 1990, Stephan Schmidheiny được chỉ định làm cố vấn trưởng về kinh doanh và công nghiệp cho Tổng thư ký của Hội nghị Liên hiệp quốc về môi trường và phát triển (UNCED), tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Trái đất tại Rio de Janeiro (Brazil) năm 1992.
Stephan Schmidheiny đã tạo ra một diễn đàn để các doanh nhân hàng đầu thế giới hướng tới phát triển doanh nghiệp tôn trọng môi trường. Diễn đàn này về sau trở thành Hội đồng kinh doanh thế giới vì sự phát triển bền vững, quy tụ 160 công ty quan trọng nhất trên toàn cầu và Stephan Schmidheiny được bầu làm chủ tịch danh dự.
Cũng trong những năm 90, Stephan Schmidheiny thành lập Quỹ Avina nhằm đóng góp cho sự phát triển bền vững ở Mỹ Latin bằng cách thúc đẩy mối liên kết giữa các lãnh đạo doanh nghiệp và các nhà lãnh đạo xã hội. Năm 2003, Stephan Schmidheiny quyết định về hưu sau khi thành lập Viva Trust.
Ông tặng 1 tỷ USD tài sản cho quỹ, mỗi năm có thể sinh ra 30 triệu USD lợi nhuận để dùng giúp đỡ cho những người khởi sự doanh nghiệp ở Trung và Nam Mỹ.
Với nhiều người, Stephan Schmidheiny là một tỷ phú từ thiện, được ví như một Bill Gates của Thụy Sĩ. Nhưng cũng không ít người khác nhìn ông như kẻ tội đồ. Một số đất Stephan Schmidheiny mua đã bị thổ dân tố cáo là đất “ăn cướp” của họ dưới thời chế độ độc tài Pinochet.
Gần đây, cuộc điều tra kéo dài 5 năm của các công tố viên đã xác định Stephan Schmidheiny và de Marchienne là 2 người chịu trách nhiệm hoạt động của Eternit tại Italia vào thời gian xảy ra ô nhiễm hồi những năm 70. Tháng 12-2009, tòa án Turin (Italia) bắt đầu quá trình xét xử.
Phiên tòa dân sự đại chúng với khoảng 6.000 người đòi bồi thường liên quan đến những cái chết vì amiăng của hàng trăm người đã làm việc cho các nhà máy Eternit ở Italia hoặc sống gần đó. Trong 2 năm xét xử, Stephan Schmidheiny không hề xuất hiện tại tòa.
Tại phiên tòa mới nhất ngày 13-2-2012, Stephan Schmidheiny vẫn vắng mặt. Cả 2 bị cáo vắng mặt đều bị tuyên án 16 năm tù giam, nhưng các luật sư bào chữa khẳng định sẽ kháng cáo.
