(ĐTTCO) - Kinh tế thế giới 2016 được dự báo sẽ diễn biến phức tạp hơn, nhất là tác động đan xen chính sách của các nước lớn và cuộc chiến toàn cầu chống khủng bố. Nhiều cơ hội nhưng cũng lắm thách thức cho Việt Nam. Đó là nhận định của ông PHÙNG HOÀNG CƠ, Phó Chủ tịch HĐQT Vietnam Report, trong cuộc trao đổi với ĐTTC.
PHÓNG VIÊN: - Cơ sở nào để đưa ra nhận định này và triển vọng của Việt Nam sẽ ra sao, thưa ông?
Ông PHÙNG HOÀNG CƠ: - Nhiều chuyên gia quốc tế cho rằng thời kỳ tăng trưởng nhanh của kinh tế thế giới sắp chấm dứt và kinh tế toàn cầu lại bước vào chu kỳ 7-8 năm mới với suy thoái và tăng trưởng đan xen như đã diễn ra trong suốt 50 năm qua, với đợt suy thoái gần đây nhất vào các năm 2007-2008. Trong báo cáo cập nhật triển vọng kinh tế toàn cầu 2015-2016, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), đưa ra dự báo sẽ tăng trưởng 3,1% trong năm 2015 và đạt 3,6% trong 2016, thấp hơn so với những con số trong dự báo trước đó.
Từ các nhận định trên, chúng tôi cho rằng do những bất ổn liên quan đến tình hình chính trị khu vực và thế giới vừa qua, cũng như triển vọng tháo gỡ khó khăn trong thời gian tới còn là dấu hỏi, kinh tế thế giới còn khó khăn và sẽ có nhiều tác động đến Việt Nam. Bên cạnh đó, việc IMF công nhận đồng NDT tham gia rổ tiền tệ dự trữ quốc tế có thể đưa tới những hệ lụy khó đoán định cho Việt Nam và nhiều nước Đông Nam Á, do bị thâm hụt thương mại và đầu tư quy mô lớn với Trung Quốc. Dù vậy, tiếp nối xu thế tăng trưởng của năm 2015, Chính phủ dự kiến mục tiêu tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2016 đạt 6,7%, tăng CPI đạt dưới 5%. Có nghĩa nền kinh tế được Chính phủ đánh giá còn tiếp tục tăng trưởng cao hơn, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Theo nhóm nghiên cứu EIU (Economist Intelligence Unit), GDP Việt Nam được dự báo tăng xấp xỉ 7%, tương đương mục tiêu tăng trưởng được Quốc hội đề ra. Còn theo dự báo mới nhất của Ngân hàng Thế giới (WB), tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2016 đạt 6,6%.
Ở góc độ doanh nghiệp, theo số liệu thống kê của Vietnam Report qua đợt khảo sát các doanh nghiệp lớn trong bảng xếp hạng VNR500 tháng 11-2015 vừa qua, có tới 47% doanh nghiệp cho rằng tình hình sản xuất, kinh doanh trong quý I-2016 sẽ tiếp tục được duy trì ở mức ổn định; 43% doanh nghiệp tin rằng tình hình sản xuất, kinh doanh sẽ được cải thiện, giúp doanh nghiệp đạt được những kết quả kinh doanh tốt nhất. Theo quan điểm của chúng tôi, kịch bản tốt nhất của nền kinh tế năm 2016 là tăng trưởng cao, lạm phát thấp. Nhưng kịch bản này khả thi đến đâu còn phụ thuộc vào quá trình tái cơ cấu nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng, hiệu quả của các chính sách kinh tế vĩ mô.
- Năm 2016, Việt Nam tiếp tục hội nhập sâu rộng hơn với khu vực và thế giới khi các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới được thực thi và chuẩn bị thực thi. Theo ông, đâu là cơ hội và đâu là thách thức?
- Hội nhập Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) từ năm 2016 sẽ góp thêm cơ hội cho Việt Nam hội nhập khi tham gia Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) ở đẳng cấp cao hơn. Có thể nhận định triển vọng 2016 tiếp tục có tiến bộ, giữ được ổn định kinh tế vĩ mô ngắn hạn, nhưng triển vọng trung hạn 3-5 năm tới có nhiều khả năng là các bất ổn vĩ mô mới sẽ phải ứng phó không thể xem thường nếu các nỗ lực cải cách triển khai không đủ mạnh mẽ và thiếu tính hệ thống. Bởi lẽ, hội nhập sẽ mang lại cả cơ hội và thách thức. Thách thức cũng có thể trở thành cơ hội mới để nâng sức cạnh tranh kinh tế nếu Nhà nước và doanh nghiệp đều nỗ lực. Tận dụng được cơ hội mới của TPP nhiều hay ít phụ thuộc vào chính chúng ta.
 |
Dây chuyền sản xuất của Mercedes Việt Nam. |
Cần biết rằng so với các thành viên TPP, Việt Nam là nước có trình độ phát triển thấp nhất. Điều đáng nói các nước thành viên của TPP có những mặt hàng xuất khẩu có tính cạnh tranh cao, rất đa dạng từ các mặt hàng công nghiệp, chế tác, chế tạo cho đến các mặt hàng nông nghiệp, thủy sản. Vì vậy, các sản phẩm của nước ta sẽ phải cạnh tranh gay gắt với hàng hóa các nước thành viên.
- Vậy theo ông chúng ta cần làm gì để biến thách thức thành cơ hội?
- Theo kinh nghiệm các doanh nghiệp lớn đã từng thực hiện giao dịch với các bạn hàng thuộc khối TPP, khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp Việt Nam trong những lần hợp tác này liên quan đến yêu cầu về chất lượng hàng hóa, bao bì, mẫu mã của nước bạn rất cao, chiếm 29,36% ý kiến của doanh nghiệp phản hồi. Tiếp đến là các khó khăn liên quan đến tiêu chuẩn về kỹ thuật, vệ sinh dịch tễ, an toàn thực phẩm với 26%... Ngoài ra, điểm yếu của doanh nghiệp Việt Nam còn bộc lộ ở hoạt động nghiên cứu thị trường và khả năng nắm bắt thông tin so với các doanh nghiệp của các quốc gia khác trong khối.
Trước ngưỡng cửa TPP, nền kinh tế nước ta đang tương đối ổn định và xu hướng tăng trưởng khá bền vững. Tuy nhiên, các nhân tố tạo nên năng lực cạnh tranh của nền kinh tế như thể chế, giáo dục và đào tạo bậc cao, cơ sở hạ tầng, môi trường kinh tế vĩ mô, tính sẵn sàng về mặt công nghệ... chúng ta đang thua kém các nước trong khu vực và các nước thành viên của TPP; trong khi đó năng lực cạnh tranh mới là yếu tố quyết định đến thành bại của quá trình hội nhập.
Việc biến thách thức thành cơ hội và biến cơ hội thành phúc lợi cho nền kinh tế phụ thuộc lớn vào nỗ lực duy trì nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, tốc độ tái cơ cấu nền kinh tế và quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng hướng tới năng suất, hiệu quả và nâng cao năng lực cạnh tranh. Điều đó có nghĩa cần hướng tới một thể chế kinh tế dựa trên các nguyên tắc của thị trường cạnh tranh, đồng thời tạo ra thiết chế xã hội hỗ trợ quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tái cơ cấu nền kinh tế và hội nhập quốc tế thành công cao nhất với chi phí xã hội thấp nhất.
- Xin cảm ơn ông.
