Tận dụng vốn rẻ hay đánh cược rủi ro

Trong bối cảnh lãi suất huy động có xu hướng đi lên nhưng lãi suất cho vay vẫn khó điều chỉnh tăng, thu nhập lãi thuần được cải thiện nhờ các NH tận dụng nguồn vốn rẻ cũng như những phân khúc khách hàng chấp nhận lãi suất cao.

Lợi nhuận khởi sắc

Kết thúc quý I-2017, Vietcombank ghi nhận lợi nhuận trước thuế 2.736 tỷ đồng, tăng 19% so với cùng kỳ năm 2016, cao nhất hệ thống. Lợi nhuận VietinBank chỉ tăng nhẹ so với cùng kỳ năm trước nhưng cũng xếp thứ 2 với mức 2.544 tỷ đồng. Theo BCTC hợp nhất quý I-2017 của BIDV, tính đến ngày 31-3-2017, lợi nhuận trước thuế đạt 2.277 tỷ đồng, tăng 9,6% so với cùng kỳ, xếp sau Vietcombank và VietinBank.

Ở nhóm NHTMCP, VPBank cũng ghi nhận mức lợi nhuận trước thuế ấn tượng với 1.924 tỷ đồng, tăng đến 85% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận trước thuế của MB đạt 1.111 tỷ đồng trong quý I-2017, tăng 26% so với cùng kỳ và cũng là mức lãi trước thuế trong một quý cao nhất kể từ năm 2012 đến nay.

ACB ghi nhận 594 tỷ đồng lợi nhuận, tăng 52% so với cùng kỳ năm trước, TPBank đạt 215 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, gấp 2,3 lần cùng kỳ, LienVietPostBank vẫn tăng trưởng 77% lợi nhuận trước thuế so với cùng kỳ, đạt 469 tỷ đồng, VIB trong quý I đạt 157 tỷ đồng, tăng 11% so với cùng kỳ...

Trong cơ cấu lợi nhuận của các NH, tín dụng vẫn đóng góp đáng kể và sự bứt phá lợi nhuận quý I-2017 phần lớn do thu nhập lãi thuần. Cụ thể, thu nhập lãi thuần của Vietcombank đạt 5.275 tỷ đồng, tăng 16,4% so với quý I-2016, khoản này tại VietinBank đạt 6.165 tỷ đồng, tăng 14,6% và tại BIDV đạt 6.805 tỷ đồng, tăng 20,6%. Trong khi đó, so với cùng kỳ năm trước, thu nhập lãi thuần của VPBank tăng 45,5% đạt 4.829 tỷ đồng,  ACB đạt 1.908 tỷ đồng, tăng 20,7%, VIB đạt 692 tỷ đồng, tăng 16%. Đáng chú ý nhất là LienVietPostBank với mức thu nhập lãi thuần 1.259 tỷ đồng, tăng đến 70% so với cùng kỳ năm trước.

Một số NH có tăng trưởng tín dụng thấp như MB với mức cho vay khách hàng đạt 151.000 tỷ đồng, tăng không đáng kể nhưng thu nhập lãi thuần cũng đạt 2.406 tỷ đồng, tăng 36% so với quý I-2016. Thậm chí, trong quý I năm nay, TPBank cho vay khách hàng đạt 43.000 tỷ đồng, giảm 7,2% nhưng thu nhập lãi thuần tăng đến 50% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 612 tỷ đồng.

Khách hàng sộp không ngại lãi cao!

Theo TS. Bùi Quang Tín, Trường Đại học NH TPHCM, thu nhập lãi thuần của ngành NH tăng mạnh trong quý I-2017 vì hai lý do. Thứ nhất, các NH có điều kiện thỏa thuận lãi suất cho vay tốt hơn, nhất là ở mảng cho vay bất động sản. Hiện nay thị trường bất động sản đang sôi động, nhiều nhà đầu tư tăng cường vay vốn nên có thể họ cũng không ngại việc lãi suất vay có thể cao hơn.

Thứ hai, các NH giảm được chi phí đầu vào do lãi suất huy động bình quân giảm và tăng cường được nguồn vốn không kỳ hạn cùng với việc đẩy mạnh tiết giảm chi phí giúp gia tăng lợi nhuận. Một chuyên gia phân tích thị trường cũng chia sẻ thêm, năm 2017 hoạt động tín dụng tiếp tục được đẩy mạnh vì đây vẫn là nguồn thu chính của các NH.

Hiện mức chênh lệch lãi suất đầu vào và ra ở các NHTMCP có vốn nhà nước khoảng 3,3% và ở các NHTMCP khoảng 4,5%. Chênh lệch này khó mở rộng thêm do NH khó tăng lãi suất cho vay trong khi lãi suất huy động lại đang có xu hướng tăng lên. Do đó, một số NH đã tận dụng nguồn vốn không kỳ hạn để tăng lợi nhuận. 

Chẳng hạn ACB cho biết năm 2016 huy động vốn tăng trưởng 18%, trong đó nguồn vốn không kỳ hạn tăng mạnh 18% góp phần cải thiện chi phí vốn ở mức hợp lý. Tại Vietcombank, lãnh đạo NH cũng cho biết huy động vốn năm 2016 cũng gia tăng ở nguồn vốn rẻ với vốn không kỳ hạn tăng 13,9%, chiếm tỷ trọng tới 28% tổng nguồn, tạo điều kiện bình quân giá vốn và giảm lãi suất cho vay nhưng vẫn đảm bảo lợi nhuận.

Theo báo cáo tài chính quý I của Vietcombank, tiền gửi không kỳ hạn trong quý I cũng đã tăng 2,7% so với cùng kỳ, đạt 162.090 tỷ đồng, tăng 2,7% so với cùng kỳ. Trong khi đó, nhiều NH cũng đang mở rộng nhiều sản phẩm tài chính tiêu dùng để nới rộng biên lợi nhuận đã ghi nhận mức tăng trưởng thu nhập đáng kể, vì lãi suất cho vay cá nhân cao hơn so với cho vay khách hàng doanh nghiệp.

Như VPBank lấy mảng cho vay tiêu dùng với thương hiệu FECredit làm động lực chính cho sự phát triển và mảng này đã đóng góp đáng kể cho sự tăng trưởng chung khi lợi nhuận trước thuế hợp nhất của VPBank đạt 1.924 tỷ đồng, nhưng lợi nhuận trước thuế của riêng NH chỉ ở mức 814 tỷ đồng và phần còn lại đến từ công ty con.

Vẫn lo nợ xấu

Năm nay, ngay từ quý I các NH cũng đã tích cực hơn trong hoạt động cho vay thay vì chờ đợi đến quý II như trong những năm trước. Theo số liệu công bố trong buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 4-2017 mới đây, trong 4 tháng đầu năm, tín dụng đã đạt mức tăng trưởng cao nhất trong 6 năm gần đây, đạt 4,86%, cùng kỳ năm ngoái tăng trưởng tín dụng chỉ đạt 3%. Quý I-2017, Vietcombank tăng trưởng tín dụng 8,4%, VietinBank tăng 5,6%, BIDV tăng trưởng 4,66%, VPBank tăng trưởng 5,5%, ACB tăng 8,5%, VIB tăng 5%. 

Theo ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc NHNN, hiện NHNN đã chỉ đạo các NHTM tập trung đưa vào lĩnh vực sản xuất nên vừa qua có đến 88% tín dụng tập trung cho sản xuất. NHNN cũng hạn chế tối đa tín dụng vào lĩnh vực nhiều rủi ro như chứng khoán, bất động sản… để đảm bảo chất lượng tín dụng, giảm rủi ro, nợ xấu sẽ giảm và hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng GDP.

Tuy nhiên, nhìn vào báo cáo của các NH cho thấy, cùng với mức tăng trưởng tín dụng ấn tượng, chi phí dự phòng rủi ro và nợ xấu tại một số NHTM đang có xu hướng tăng lên. Như tổng nợ xấu của ACB đến cuối quý I ở mức 1.907 tỷ đồng, chiếm 1,08% trên tổng dư nợ, tăng so với mức 0,87% tại thời điểm cuối năm 2016.

Tại BIDV, tính đến hết quý I, nợ xấu ở mức 16.249 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 2,14% trên tổng dư nợ và tăng 12,6% so với tổng số nợ xấu thời điểm cuối năm trước, nợ xấu tăng chủ yếu ở nhóm nợ dưới tiêu chuẩn. VPBank có 5.324 tỷ đồng nợ xấu, chiếm 3,5% tổng dư nợ cho vay, trong khi cuối năm 2016 ở mức 2,9%.