 |
Bộ Kế hoạch - Đầu tư đang lấy ý kiến cộng đồng doanh nghiệp dự thảo Nghị định về tập đoàn kinh tế (TĐ), tổng công ty nhà nước (TCT), những điều kiện thành lập cũng như các quy định về giám sát các TĐ, TCT này.
Điểm hiện thực hóa chủ trương mới đây của Chính phủ là Nhà nước hạn chế việc thành lập mới các TĐ, TCT. Việc xem xét thành lập TĐ chỉ khi đáp ứng các điều kiện, như TCT được lựa chọn làm nòng cốt hình thành TĐ phải kinh doanh có lãi trong 3 năm liên tiếp liền kề năm được lựa chọn; tình trạng tài chính lành mạnh; trình độ nguồn nhân lực và năng suất lao động cao hơn các doanh nghiệp khác hoạt động trong cùng ngành, lĩnh vực; quản lý có hiệu quả cổ phần, phần vốn góp tại các doanh nghiệp khác...
Việc thành lập TĐ phải đáp ứng điều kiện có ngành, lĩnh vực kinh doanh chính thuộc ngành, lĩnh vực sản xuất, cung ứng sản phẩm, dịch vụ quan trọng đặc biệt trong bảo đảm an ninh quốc gia về kinh tế; tạo động lực nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế; công ty mẹ trong TĐ được tổ chức dưới hình thức công ty TNHH một thành viên có vốn điều lệ không thấp hơn 10.000 tỷ đồng; trường hợp công ty mẹ được tổ chức dưới hình thức CTCP, công ty TNHH hai thành viên trở lên, vốn điều lệ không thấp hơn 13.500 tỷ đồng; TĐ phải có tối thiểu 50% công ty con hoạt động trong những khâu, công đoạn then chốt trong ngành, lĩnh vực kinh doanh chính và tổng giá trị cổ phần, phần vốn góp của công ty mẹ tại các công ty con tối thiểu bằng 60% tổng nguồn vốn đầu tư của công ty mẹ.
Với TCT phải đáp ứng điều kiện có ngành, lĩnh vực kinh doanh chính thuộc một trong những ngành, lĩnh vực sản xuất, cung ứng sản phẩm, dịch vụ quan trọng tạo nền tảng cho phát triển ngành hoặc vùng lãnh thổ; tạo động lực nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp và ngành hoặc vùng lãnh thổ. Vốn điều lệ của công ty mẹ không thấp hơn 5.000 tỷ đồng hoặc 7.700 tỷ đồng tùy vào mô hình tổ chức.
Quá trình thẩm định đề án thành lập TĐ, TCT cũng được quy định chặt chẽ. Theo đó, Bộ Kế hoạch - Đầu tư chủ trì lấy ý kiến thẩm định của Bộ Tài chính, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Nội vụ, UBND cấp tỉnh nơi công ty mẹ đặt trụ sở chính và ít nhất 3 chuyên gia kinh tế độc lập.
Việc quản lý, giám sát của chủ sở hữu nhà nước đối với TĐ, TCT thông qua quản lý, giám sát công ty mẹ với các nội dung như: hoạt động kinh doanh; công tác tổ chức và cán bộ, tài chính. Các bộ, cơ quan, tổ chức thực hiện quản lý, giám sát của chủ sở hữu đối với TĐ, TCT định kỳ hàng năm báo cáo thực trạng và kết quả giám sát, đánh giá cho Thủ tướng Chính phủ.
Định kỳ hàng năm, Thủ tướng Chính phủ báo cáo Chính phủ về tình hình thực hiện việc quản lý, giám sát của chủ sở hữu nhà nước đối với tất cả TĐ, TCT. Các bộ, cơ quan, tổ chức thực hiện việc quản lý, giám sát phải chịu trách nhiệm với kết quả giám sát.
Kết quả này là cơ sở để quyết định mức lương, thưởng, bổ nhiệm hoặc bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, ký tiếp hợp đồng, chấm dứt hợp đồng, khen thưởng, kỷ luật, xử lý trách nhiệm đối với chủ tịch, thành viên hội đồng thành viên hoặc hội đồng quản trị, tổng giám đốc, các phó tổng giám đốc, kế toán trưởng công ty mẹ.
Với những quy định cụ thể, việc giám sát sẽ nâng cao trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ sẽ có trách nhiệm quản lý cao hơn đối với các TĐ; bộ trưởng các bộ quản lý chuyên ngành chịu trách nhiệm rõ ràng, nặng nề hơn trong quản lý, giám sát các TĐ, TCT.
Giám sát hiệu quả hoạt động, quản lý chặt vốn nhà nước tại TĐ, TCT còn cấp thiết khi thời gian qua, công tác này đã bộc lộ nhiều bất cập. Vì vậy, để công tác quản lý, giám sát đạt hiệu quả, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ quy chế giám sát tài chính và đánh giá hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp do Nhà nước làm chủ sở hữu và doanh nghiệp có vốn nhà nước.
Đây cũng là quy định hết sức quan trọng để bảo đảm tình trạng tiêu cực, thất thoát vốn tại doanh nghiệp nhà nước, nhất là ở các TĐ, TCT lớn không lặp lại.
