Diễn đàn Đối thoại Cấp cao về quan hệ kinh tế ASEAN - Italy tổ chức tại TPHCM đã ghi nhận nhiều trao đổi chuyên sâu về dịch chuyển chuỗi cung ứng, tăng trưởng xanh và chuyển đổi số - những yếu tố đang định hình lại không gian hợp tác giữa hai khu vực.
Trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động, các thảo luận tại diễn đàn đã chỉ ra thời cơ mới cho Việt Nam và TPHCM.
7,7 tỷ EUR đầu tư vào ASEAN
Tại phiên toàn thể, đại biểu hai bên tập trung đánh giá tác động của chuyển dịch địa chính trị đang mang lại những thay đổi căn bản cho thương mại, đầu tư toàn cầu. Nhiều báo cáo trình bày tại diễn đàn cho thấy kim ngạch thương mại ASEAN - Italy đã vượt 20 tỷ USD, tăng hơn 52% trong vòng 5 năm qua.
Song song đó, dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) của Italy rót vào ASEAN đạt hơn 7,7 tỷ EUR, phản ánh sức hút của thị trường hơn 680 triệu dân và vai trò ngày càng tăng của khu vực trong chuỗi cung ứng châu Á - Thái Bình Dương.
Từ góc nhìn của ASEAN, ông Sok Siphana, Bộ trưởng Cao cấp của Chính phủ Hoàng gia Campuchia, nhấn mạnh, ASEAN đang nổi lên như một “điểm tựa ổn định” giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu chịu nhiều sức ép.
Với vị trí địa kinh tế đặc biệt, khu vực được đánh giá là cửa ngõ tự nhiên để doanh nghiệp Italy mở rộng sang thị trường châu Á, nhất là trong bối cảnh các tập đoàn châu Âu đang đa dạng hóa chuỗi cung ứng để giảm phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống.
Lãnh đạo doanh nghiệp Italy chia sẻ giải pháp và bày tỏ mong muốn đầu tư vào Việt Nam tại diễn đàn
Ở chiều ngược lại, phía Italy khẳng định nhu cầu hợp tác với ASEAN tiếp tục gia tăng, đặc biệt trong các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao. Ông Fabio De Cillis, Giám đốc ITA (Cơ quan Thương mại Italy) tại TPHCM, cho biết, các doanh nghiệp Italy đang đẩy mạnh tìm kiếm cơ hội tại Đông Nam Á, với trọng tâm là hạ tầng bền vững, cơ khí chính xác, năng lượng tái tạo và công nghệ số.
ASEAN có nhiều lợi thế bổ trợ cho công nghiệp Italy, nhất là về quy mô thị trường và năng lực sản xuất đang cải thiện nhanh.
Từ các phân tích về xu thế toàn cầu, ông Lorenzo Tavazzi, Đối tác Cấp cao của The European House - Ambrosetti (TEHA), cho rằng, doanh nghiệp Italy đang đứng trước “chu kỳ tái cấu trúc lớn” của thương mại quốc tế, nơi việc dịch chuyển cơ sở sản xuất đến các quốc gia có môi trường ổn định, chi phí cạnh tranh và hạ tầng logistics thuận lợi trở thành yêu cầu bắt buộc.
Việt Nam và TPHCM tiếp tục trở thành điểm đến chiến lược của doanh nghiệp Italy nhờ môi trường kinh tế mở, tốc độ đô thị hóa cao, lực lượng lao động trẻ và định hướng phát triển dựa trên công nghiệp công nghệ cao.
Đây là những yếu tố tạo lợi thế cạnh tranh khi các tập đoàn châu Âu đang tìm kiếm địa điểm mới để mở rộng đầu tư, kết nối chuỗi cung ứng hoặc đặt trung tâm sản xuất.
Trụ cột liên kết công nghệ
Tuy nhiên, các đại biểu cũng lưu ý ASEAN đang đối mặt những thách thức không nhỏ: biến đổi khí hậu, thiếu hụt lao động có kỹ năng, yêu cầu chuẩn hóa ESG (khung đánh giá nhằm đo lường tính bền vững và trách nhiệm đối với môi trường, xã hội của doanh nghiệp), chuyển đổi năng lượng và sức ép tự động hóa.
Các nhà máy trong khu vực buộc phải hiện đại hóa nhanh chóng để đáp ứng tiêu chuẩn xanh - số mà các thị trường khó tính đang đặt ra.
Tại phiên thảo luận về mục tiêu phát thải ròng bằng 0, Phó Giám đốc Sở NN-MT TPHCM Nguyễn Hồng Nguyên cho biết, thành phố đã ban hành khung chính sách phát triển xanh với trọng tâm là giảm phát thải, ứng dụng kinh tế tuần hoàn, mở rộng kiểm kê khí nhà kính và phát triển hạ tầng thích ứng khí hậu.
Đây là cơ sở quan trọng để tăng cường hợp tác với Italy trong các lĩnh vực công nghệ môi trường, xử lý chất thải, năng lượng tái tạo và tái thiết đô thị bền vững.
Dây chuyền sản xuất của Công ty TNHH Điện tử Foster, Khu công nghiệp VSIP II, TPHCM. Ảnh: PHƯƠNG LÊ
Ở khía cạnh khác, nhiều chuyên gia thống nhất rằng liên kết công nghệ sẽ là trụ cột hợp tác ASEAN - Italy trong giai đoạn tới. Ông Mario Nobile,
Tổng Giám đốc AGID, đề xuất, hai bên cần đẩy mạnh tích hợp nền tảng chia sẻ dữ liệu, số hóa thanh toán và ứng dụng công nghiệp 5.0 để tạo ra hệ sinh thái sản xuất thông minh, giảm chi phí, tăng năng suất và nâng cao mức độ kết nối trong chuỗi cung ứng.
Do vậy, hợp tác công - tư phải được tăng cường để tránh “mỗi bên làm một phần”, dẫn đến phân mảnh và giảm hiệu quả.
“Italy đang ưu tiên phát triển mô hình công nghiệp 5.0, đặt con người làm trung tâm, công nghệ phục vụ năng suất nhưng vẫn bảo đảm phúc lợi và an toàn xã hội. Triết lý này phù hợp với định hướng tăng trưởng bền vững mà ASEAN đặt mục tiêu đến năm 2030, nhất là trong bối cảnh yêu cầu xanh hóa chuỗi cung ứng đang trở thành tiêu chí bắt buộc của các doanh nghiệp toàn cầu”, Thứ trưởng Bộ Doanh nghiệp và Sản phẩm “Made in Italy” Valentino Valentini nhấn mạnh thêm.
Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Lộc Hà đánh giá, các phiên thảo luận đã đi thẳng vào những chủ đề cốt lõi của giai đoạn phát triển mới, phản ánh tầm nhìn chung về một nền kinh tế ổn định, xanh và thông minh hơn.
Ông Nguyễn Lộc Hà nhấn mạnh, lần đầu tiên đăng cai diễn đàn cấp cao này, TPHCM xem đối ngoại và hội nhập quốc tế là động lực chiến lược để mở rộng không gian phát triển của thành phố.
Chính quyền TPHCM cam kết đóng vai trò chủ động trong mạng lưới hợp tác kinh tế khu vực, thúc đẩy kết nối doanh nghiệp và hỗ trợ thực thi các chương trình hợp tác ASEAN - Italy.
Với kết quả của diễn đàn, TPHCM kỳ vọng tạo dựng được nền tảng vững chắc để doanh nghiệp hai bên triển khai các dự án liên kết mới, góp phần mở rộng chuỗi cung ứng, tăng cường đổi mới công nghệ và thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong những năm tới.
