Trong đó, vùng TPHCM là đô thị trung tâm, đô thị lõi, trung tâm tài chính, công nghệ cao; vùng Bà Rịa - Vũng Tàu là thủ phủ kinh tế biển, bao gồm dịch vụ du lịch biển, năng lượng sạch (đặc biệt là điện gió ngoài khơi), cảng biển, dầu khí; vùng Bình Dương là thủ phủ công nghiệp công nghệ cao; đặc khu Côn Đảo được định hướng trở thành thiên đường du lịch nghỉ dưỡng.
Cứ địa công nghiệp công nghệ cao
TPHCM hiện có 68 khu công nghiệp (KCN), khu công nghệ cao, khu chế xuất với tổng diện tích gần 26.000ha đất công nghiệp và hệ thống logistics hiện đại bậc nhất cả nước. Đây là nền tảng để vùng kinh tế trọng điểm phía Nam vươn lên trở thành cực tăng trưởng mới, có sức cạnh tranh khu vực và toàn cầu.
Trong quy hoạch thành phố theo mô hình “1 trung tâm - 3 khu vực”, khu vực Bình Dương trước đây đóng vai trò thủ phủ công nghiệp, là trung tâm sản xuất chế tạo, công nghiệp công nghệ cao.
Lãnh đạo TPHCM thăm một doanh nghiệp FDI
Khu vực này đã và đang được đầu tư hạ tầng đồng bộ, hiện đại, kết nối liên tỉnh, liên vùng, thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa về phía cảng biển, sân bay quốc tế, trở thành điểm đến của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Có thể kể đến các dự án: nâng cấp mở rộng tuyến quốc lộ 13, đường Mỹ Phước - Tân Vạn, đường tạo lực Bắc Tân Uyên - Phú Giáo - Bàu Bàng…, cùng nhiều tuyến đường trọng điểm khác đang được đẩy nhanh tiến độ như đường Vành đai 3, Vành đai 4 TPHCM, dự án đường cao tốc TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành.
Mới đây, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được đã giao Tập đoàn Becamex IDC nghiên cứu, đề xuất báo cáo đề án tuyến đường sắt Bàu Bàng- Cái Mép. Dự án sẽ xây dựng trục logistics hết sức quan trọng kết nối trực tiếp từ trung tâm công nghiệp đến cảng quốc tế, trở thành “xương sống” vận tải xanh hàng đầu của miền Nam và cả nước, giải quyết các vấn đề về hạ tầng giao thông và môi trường.
Trung tâm Tài chính quốc tế
Ngày 19-8 tại số 2 Tôn Đức Thắng, TPHCM đã diễn ra lễ khánh thành và ra mắt Tòa tháp Saigon Marina International Financial Centre (Saigon Marina IFC, ảnh). Tòa tháp có 55 tầng nổi và 5 tầng hầm, là công trình đầu tiên tại Việt Nam áp dụng mô hình Transit - Oriented Development (TOD), kết nối trực tiếp ga Ba Son của tuyến Metro số 1.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, Saigon Marina IFC là bước khởi đầu trong lộ trình xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại TPHCM (IFC HCM), động lực phát triển mới của nền kinh tế, nơi hội tụ vốn, công nghệ và nhân lực toàn cầu; đồng thời triển khai sandbox cho các lĩnh vực tài chính công nghệ, sàn giao dịch hàng hóa, phái sinh và dịch vụ logistics.
TPHCM xác định khu vực này sẽ phát triển công nghiệp theo hướng nâng cao giá trị, chuyển dịch từ chiều rộng sang chiều sâu, đẩy mạnh phát triển mô hình KCN thế hệ mới. Cụ thể, thành phố sẽ nâng cấp các KCN hiện hữu và đầu tư các KCN thế hệ mới như: KCN Việt Nam - Singapore (VSIP) III, KCN đô thị - dịch vụ, KCN chuyên ngành cơ khí, khu công nghệ thông tin tập trung; dự án KCN Cây Trường và Bàu Bàng mở rộng với tổng diện tích 1.080 ha…
Các KCN này sẽ đóng vai trò chủ đạo trong việc chuyển đổi các KCN hiện tại thành các KCN thông minh, từng bước có nền tảng vững chắc về khoa học, làm chủ và tạo ra những công cụ sản xuất mới dựa trên nền tảng khoa học- kỹ thuật, đón đầu cơ hội mới trong kỷ nguyên số và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Thủ phủ kinh tế biển phía Đông
Khu vực phía Đông của TPHCM với lợi thế đường bờ biển dài, hệ sinh thái biển đa dạng, trữ lượng dầu khí lớn nhất cả nước, cảng nước sâu và vị trí chiến lược trong vùng, được đánh giá có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế biển.
Ông Nguyễn Công Vinh, Giám đốc Sở Tài chính TPHCM, cho biết nơi đây có 18 dự án đang triển khai, trong đó có nhiều dự án giao thông trọng điểm quốc gia như dự án cầu Phước An; dự án thành phần 3 đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu; tuyến đường kết nối vào cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu...
Chuyến tàu thứ 100 cập cảng Kho cảng PV GAS Vũng Tàu
Bên cạnh đó, TPHCM đang tập trung nguồn lực để phát triển cảng Cái Mép - Thị Vải thành cảng cửa ngõ quốc gia, đồng thời phát triển ngành cảng biển và logistics thành một trong những trụ cột kinh tế chủ lực.
Theo Quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, bến cảng, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, khu vực Cái Mép - Thị Vải sở hữu 24 bến cảng và 45 cầu cảng, với độ sâu luồng trước bến trung bình từ 14-16,8m, đủ khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn.
Không chỉ nổi tiếng với ngành công nghiệp dầu khí, khu vực phía Đông TPHCM còn là “thủ phủ năng lượng” của cả nước, khi đóng góp khoảng 13% tổng sản lượng điện quốc gia. Vai trò của công nghiệp sản xuất điện năng ở đây mang tính chiến lược không chỉ đối với kinh tế - xã hội Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, mà còn đối với an ninh năng lượng quốc gia.
Song song đó, điện gió ngoài khơi cũng được xem là “chìa khóa” mở ra kỷ nguyên mới cho năng lượng tái tạo. Với tiềm năng có thể đầu tư khoảng 14.000MW, khu vực phía Đông TPHCM đang được đánh giá là vùng biển chiến lược để triển khai các dự án quy mô lớn.
Ông Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Portcoast, cho rằng, các trung tâm hàng hải quốc tế luôn gắn liền với trung tâm tài chính và khu thương mại tự do. Do đó, TPHCM cần chính sách vượt trội để hình thành hệ sinh thái hàng hải - tài chính đồng bộ, có thể kết nối giữa dịch vụ tài chính, bảo hiểm hàng hải và doanh nghiệp quốc tế.
Với lợi thế về vị trí địa lý, tiềm năng biển phong phú, hệ thống cảng biển hiện đại và hạ tầng kết nối đồng bộ, khu vực phía Đông TPHCM sẽ vươn mình trở thành trung tâm kinh tế biển quốc gia và là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đặc khu Côn Đảo - trung tâm du lịch chất lượng cao
Trở lại Côn Đảo sau 5 năm, chị Lê Thị Dung (ngụ tỉnh Lâm Đồng) hết sức ngỡ ngàng trước sự thay đổi vượt bậc của đặc khu này: điện, đường, trường, trạm, hạ tầng, dịch vụ mọi thứ đã trở nên khang trang, hiện đại. Đi giữa những dãy phố cổ trầm mặc bên hàng cây di sản, tham quan hệ thống nhà tù Côn Đảo, chị Dung càng cảm nhận rõ hơn sự đặc biệt của Côn Đảo.
“Tôi rất xúc động khi Côn Đảo phát triển nhưng các công trình kiến trúc cổ, các di tích lịch sử vẫn được giữ gìn nguyên vẹn, độc đáo và hấp dẫn mà không hòn đảo nào có được. Đặc biệt hệ thống tài nguyên thiên nhiên rừng và biển của Vườn quốc gia Côn Đảo thực sự phong phú và ấn tượng”, chị Dung nói.
Các hòn đảo nhỏ nằm ngoài khơi vùng biển, trực thuộc quản lý của VQG Côn Đảo
Với người dân địa phương, Côn Đảo thực sự “lột xác”, từ địa ngục trần gian đến thiên đường du lịch. Bà Nguyễn Thị Anh Thư (nhà ở đường Lê Duẩn) đến Côn Đảo sinh sống từ năm 1984. Trong ký ức, Côn Đảo lúc đó hoang sơ lắm, chưa đầy 1.000 dân; không có một cơ sở kinh tế nào, sinh hoạt trên đảo khó khăn.
Trong 5 năm qua, Côn Đảo đã triển khai được các dự án hạ tầng then chốt như: trạm biến áp 110kV Côn Đảo chính thức đóng điện, đưa điện lưới quốc gia ra đảo, chấm dứt thời kỳ lệ thuộc hoàn toàn vào nguồn điện diesel; Tổng Công ty Điện lực TPHCM đã khởi công công trình Xây dựng lưới điện thông minh tại Đặc khu Côn Đảo; mở rộng cảng Bến Đầm; thực hiện đề án kinh tế tuần hoàn trên đảo; hoàn thiện và đưa vào hoạt động Trung tâm Y tế Quân dân y Côn Đảo; luân phiên bác sĩ chuyên khoa tại các bệnh viện lớn của thành phố đến công tác tại Đặc khu Côn Đảo; cải tạo các hồ chứa nước để chủ động cung cấp nước cho đặc khu. Đồng thời, phát triển mạnh du lịch, đa dạng hóa các sản phẩm văn hóa lịch sử, tâm linh, sinh thái biển...
Đồng chí Lê Hoàng Hải, Bí thư Đảng ủy Đặc khu Côn Đảo, cho biết, thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ đặc khu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Ban Chấp hành Đảng bộ Đặc khu Côn Đảo khóa I đã xây dựng dự thảo Chương trình hành động tập trung các giải pháp phát triển du lịch sinh thái chất lượng cao trên địa bàn Đặc khu Côn Đảo.
Theo đó, mục tiêu tổng quát là phát triển Khu du lịch quốc gia Côn Đảo theo mô hình du lịch chất lượng cao, phát huy giá trị di tích lịch sử quốc gia đặc biệt, giá trị Vườn quốc gia Côn Đảo; tăng cường bảo vệ và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học; tập trung đầu tư hoàn thiện, đồng bộ cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch, bảo đảm phát triển xanh, sạch, bền vững.
“Từ đó, đưa du lịch phát triển theo hướng chất lượng cao, bền vững; phát triển du lịch chánh niệm song song với du lịch sinh thái; khai thác hiệu quả các giá trị nổi bật của Vườn quốc gia, Khu Ramsar, Khu di tích quốc gia đặc biệt và các danh lam thắng cảnh, gắn với bảo vệ môi trường, đảm bảo quốc phòng - an ninh”, đồng chí Lê Hoàng Hải khẳng định.
