Trách nhiệm chứ không phải từ thiện
Thứ nhất, họ có nghĩa vụ phải tham gia tái đào tạo nguồn nhân lực, bởi bất kỳ DN nào cũng sử dụng đội ngũ đông đảo kỹ sư, cử nhân và lao động lành nghề và những người này phải tốt nghiệp từ các trường đại học, cao đẳng, trường dạy nghề. Do vậy, DN phải trích một phần trong doanh thu cho công việc đào tạo và tái đào tạo nguồn nhân lực, không thể có chuyện sử dụng lao động được đào tạo miễn phí.
Thứ hai, sản phẩm DN làm ra là từ tài nguyên thiên nhiên, mà tài nguyên ấy là của chung nhân loại, của quốc gia, DN chỉ là người được quyền khai thác nó để tạo ra sản phẩm. Mặc dù DN có đóng các loại thuế cho việc khai thác này, nhưng họ được hưởng cái quyền người khác không có và hưởng thặng dư rất lớn, nên việc đóng góp cho xã hội được coi như DN tham gia quá trình công bằng hóa lợi tức.
Thứ ba, các DN sản xuất phải trả chi phí cho việc làm tổn hại hữu hình và vô hình cho xã hội qua hành vi sản xuất của mình. Chẳng hạn những tổn hại cho xã hội được nhìn thấy như khói bụi, tiếng ồn, khí thải, chất độc, rác…và các ngành sản xuất mang lợi nhuận lớn nhưng tác hại cũng rất lớn như thuốc lá, rượu bia, nước giải khát có gas…
Còn những tổn hại không thấy được ngay như gây thiệt hại tâm thế lâu dài căng thẳng, gây đam mê thái quá, làm lệch lạc hành vi, sai lầm nhận thức… Nói chung đã sản xuất DN cũng phải trả chi phí cho những tổn hại xã hội này.
Việc trả chi phí này thông qua việc nộp cho chính phủ theo luật định (có thể 0,2-0,5% tùy theo hoàn cảnh mỗi nước, lợi nhuận mỗi DN), sau đó chính phủ điều tiết lại cho các cơ sở đào tạo, cho y tế và phúc lợi xã hội.
Bên cạnh đó, tự DN xây dựng các quỹ phát triển giáo dục như trao học bổng cho sinh viên, nghiên cứu sinh; tài trợ cho các chương trình nghiên cứu khoa học; đặt ra các giải thưởng nghiên cứu khoa học thường niên, hoặc tài trợ cho việc phát triển cơ sở vật chất như phòng thí nghiệm, thư viện, sân thể thao… Họ ấn định một tỷ lệ doanh thu hàng năm để tài trợ cho giáo dục. Ngoài ra còn có những hoạt động tài trợ đột xuất cho học sinh, sinh viên bị dịch bệnh, thiên tai…
Và tùy theo cách thực hiện
Và tùy theo cách thực hiện
Hiện một số DN chọn cách nộp tiền, nhưng phần nhiều DN chọn tài trợ thông qua các chương trình khác nhau do họ sẽ được nhiều cái lợi. Thứ nhất, tạo dựng được hình ảnh đẹp của DN, sản phẩm của mình trong xã hội và trên thương trường. Mỗi khi nhắc đến DN đó người ta không chỉ nói về thành công trong sản xuất, buôn bán, còn là tấm gương của hoạt động xã hội.
Những DN này được xã hội tôn trọng và hàng hóa của họ thường được người tiêu dùng lựa chọn. Thứ hai, DN đó được các nhà quản lý quan tâm, các lãnh đạo chính trị sẵn lòng chỉ bảo, giúp đỡ. Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới cho thấy những công ty tử tế khi gặp khó khăn khách quan các ngân hàng sẵn lòng chìa tay ra giúp đỡ, các nhà lãnh đạo tìm cách tháo gỡ để họ vượt qua khó khăn.
Thứ ba, các DN này được miễn giảm thuế, giãn thuế, nợ thuế vì chính phủ coi việc họ đóng góp cho phát triển xã hội là thành tích đáng khích lệ.
Thứ tư, các DN thiết lập được mối quan hệ chặt chẽ với các trường đại học, viện nghiên cứu. Và từ mối quan hệ 2 chiều này họ sẽ đặt hàng các trường, viện đào tạo theo nhu cầu, ngược lại các cơ sở đào tạo cũng có nơi cho sinh viên thực tập, thâm nhập thực tế.
Thứ năm, người lao động của tập đoàn, công ty tham gia trực tiếp các chương trình tài trợ, hỗ trợ cho giáo dục sẽ trưởng thành hơn về nhận thức xã hội, ý thức cộng đồng về sự sẻ chia và trách nhiệm đóng góp. Họ tham gia việc xây trường học, vận chuyển sách vở, đồ dùng thiết bị học tập và trao tận tay cho trẻ em vùng sâu vùng xa, không phải chỉ đơn giản cho-nhận mà còn mang lại cho họ những bài học quý giá về tình người.
Những đợt công tác như thế mang lại cho công ty nhiều lợi ích như tình đoàn kết, kỹ năng hoạt động thực tiễn, mối quan hệ với địa phương và cảm hứng làm việc. Cuối cùng, việc DN đóng góp cho xã hội nhiều mang lại cho người lao động trong công ty niềm tự hào chân chính, sẽ làm gia tăng sự đoàn kết, hết lòng với DN của các thành viên.
Đừng xem đó là ban ơn rồi PR quá mức
Đừng xem đó là ban ơn rồi PR quá mức
Ở Việt Nam hiện nay có khá nhiều DN làm công tác xã hội rất tốt, chẳng hạn như quỹ Lawrence. S.Ting, quỹ của FPT, Vingroup, Phúc Khang và một số công ty khác nữa. Chẳng hạn lập ra quỹ học bổng cố định, hàng năm chi cho các học sinh, sinh viên nghèo như như quỹ Lawrence. S.Ting; hay Tập đoàn Phúc Khang với phương châm “không để học sinh, sinh viên nào bỏ học vì không có tiền đóng học phí”; Tập đoàn FPT lập chương trình nuôi dưỡng giáo dục tập trung dài hạn cho các cháu mồ côi trong đợt dịch Covid; Công ty Nam Long tổ chức giải Golf thường niên, kết thúc giải những người chiến thắng tặng toàn bộ số tiền thưởng cũng như số tiền quyên góp được từ cá nhân và đơn vị tham gia cho các trường đại học làm quỹ phát triển khoa học và giáo dục.
Nhưng thật lòng mà nói, ở Việt Nam số DN làm công tác xã hội bất vụ lợi không nhiều, chủ yếu là PR, mà thường giống như ban ơn hay làm từ thiện. Có những DN cho trường học một chút quà mọn mà đòi hỏi phải đặt logo to nhất ở nơi trang trọng nhất, phải huy động cả một đội ngũ phóng viên hùng hậu đến tác nghiệp.
Có không ít DN làm công tác xã hội với mục đích tạo tiếng vang chính trị theo kiểu “bỏ con săn sắt để bắt con cá voi”, hay “sám hối” sau một phi vụ kiếm chác bất chính.
Đã đến lúc Nhà nước nên đưa việc đóng góp cho giáo dục, y tế của các DN vào luật định qua việc quy định tỷ lệ doanh thu đóng góp cho y tế, giáo dục. Còn đối với các DN cần nhận thức lại việc đóng góp cho phát triển xã hội không phải chỉ là nghĩa vụ, trách nhiệm mà còn là đạo đức doanh nhân, nó xuất phát từ trong trái tim và mong muốn được chia sẻ như ông Phan Chánh Dưỡng, Giám đốc quỹ Lawrence S.Ting có nói một cách thật giản dị “kiếm ăn được thì cũng nên chia bớt cho người khác”.
| Cho đến nay DN làm công tác xã hội bất vụ lợi không nhiều, chủ yếu là PR, mà thường giống như ban ơn hay làm từ thiện. Có không ít DN làm công tác xã hội với mục đích tạo tiếng vang theo kiểu “bỏ con săn sắt để bắt con cá voi”. |
