Năm trước, người dân ở vùng chuyên canh trồng sen xã Hành Thịnh (huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi) đã thất thu vì sen chết hàng loạt. Sau khi cải tạo đất, rải vôi, năm nay, người dân xuống giống trồng vụ sen mới với hi vọng sẽ bù thu cho những năm trước. Thế nhưng, đã vào tháng 10 (cuối tháng 8 âm lịch) tức đã vào mùa thu hoạch nhưng trên đồng sen không một bóng người, hồ nào cũng chỉ lơ thơ vài cây sen rũ lá.
 |
Ruộng sen ở xã Hành Thịnh (huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi) chết hàng loạt, người trồng sen trắng tay. Ảnh: NGUYỄN TRANG |
Ông Phan Diễn (xã Hành Thịnh, huyện Nghĩa Hành) chèo ghe qua cánh đồng sen thử tìm vài bông nhưng không có. Trên tay là những đài sen đã chuyển màu đen, thối từ gốc, ông Diễn cho biết: “Bình quân mỗi năm tôi trồng từ 6-10 sào sen, năm nay gần cuối vụ rồi mà cả cánh đồng không thu được hạt sen nào. Năm trước, sen chết hàng loạt không rõ nguyên nhân, có thể do vi khuẩn, nấm hoặc do nguồn nước đầu vào. Tuy nhiên, từ tháng 12 năm rồi, người dân vẫn vệ sinh đồng ruộng, dùng thuốc vôi xử lý rồi bắt đầu xuống giống nhưng sen vẫn chết”.
 |
Sen có hạt gần kỳ thu hoạch bị thối, đen lại. Ảnh: NGUYỄN TRANG |
Ông Lê Minh Nhân cho biết: “Cứ trồng lên là không có đọt, khô lá hết, cứ đang phát triển thì bị khô lá”. Hiện tượng này kéo dài suốt từ lúc cây sen bắt đầu nhô lên khỏi mặt nước. Sen có biểu hiện thối lá, thối mầm, cây sen đang kỳ phát triển thì nhanh chóng rũ lá.
 |
Người dân có mùa trồng sen thất bát. Ảnh: NGUYỄN TRANG |
Ông Nguyễn Văn Long, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Hành Thịnh cho biết, địa phương năm nay có 30ha diện tích trồng sen, tình trạng sen chết đã xuất hiện từ năm 2020. Và 2 năm gần đây, diện tích sen hư hại ngày càng nghiêm trọng, thiệt hại đến 90%”.
“Bình quân 1 sào sen có thể thu hoạch 1,5-2 tạ hạt sen thô, giá bán là 30.000 đồng/kg hạt sen thô và 120.000-150.000 đồng/kg hạt sen thành phẩm, thu về 9-10 triệu đồng/sào. Sau khi trừ các chi phí, lãi ròng khoảng 6 triệu/sào. Địa phương nổi tiếng với đầm sen lớn nhất tỉnh, hằng năm 30ha sen thu về hơn 5 tỷ đồng, thế nhưng năm nay, người trồng sen mất trắng”, ông Long cho biết.
Người trồng sen bắt đầu xuống giống từ tháng 3 âm lịch và thu hoạch tháng 8, tháng 9 âm lịch hằng năm. Mỗi năm chỉ có 1 vụ trồng, những năm gần đây, sen liên tiếp thất thu.
 |
Sen chết liên tiếp nhiều năm khiến người dân lo lắng. Ảnh: NGUYỄN TRANG |
Ông Long nói: Sau khi lấy mẫu kiểm tra vẫn chưa ra được nguyên nhân khiến sen chết và phòng bệnh, khả năng do nấm cây sen, nguồn nước đầu vào có rong rêu gây ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển sen, các biểu hiện thối lá, mầm, cây sen rũ lá…
Mới đây, cán bộ Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Quảng Ngãi đã tập huấn kỹ thuật trồng sen lấy hạt, phòng trừ một số bệnh như sâu ăn tạp, bù lạch (bọ trĩ), rầy mềm. Qua phân tích lấy mẫu bệnh trên cây sen, nguyên nhân do 5 loại nấm Pestalotiopsis sp, Curvaria sp, Alternaria sp, Collectotrichum sp, Ceratocys sp. Hiện nay chưa có thuốc đặc trị trên cây sen nên chỉ có thể sử dụng các loại thuốc đăng ký các loại nấm ở các loại cây trồng khác, trong đó tăng cường các loại phân bón hữu cơ, phân vi sinh, kết hợp biện pháp hóa học.
Hội Nông dân xã Hành Thịnh vừa thành lập Chi hội nghề nghiệp Trồng và sơ chế sản phẩm hạt sen của liên chi Hội Nông dân thôn Xuân Đình - Ba Bình với 22 thành viên. Thông qua chi hội, các hộ trồng sen được hướng dẫn tập huấn, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, kỹ thuật phòng trừ sâu bệnh, có thêm điều kiện, cơ hội nâng cao kỹ thuật, kết nối chế biến tiêu thụ sản phẩm giữa các hộ trồng sen với các doanh nghiệp.
