Quỹ nhà tái định cư tưởng thiếu nhưng lại thừa
Theo Sở Xây dựng, UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện cũ trước đây đã đăng ký quỹ nhà ở, đất ở phục vụ tái định cư cho 8.359 trường hợp có nhu cầu tái định cư trên địa bàn. Căn cứ trên số lượng quỹ nhà ở, đất ở thuộc tài sản công phục vụ tái định cư hiện có, UBND TPHCM đã phân bổ 5.785 căn hộ và nền đất cho các địa phương.
Tại thời điểm hiện nay, TPHCM dự kiến cần thêm khoảng 2.215 căn hộ, nền đất để phục vụ tái định cư cho các dự án giao thông trọng điểm. Trong dài hạn, sẽ phát sinh rất nhiều nhu cầu nhà ở và nền đất phục vụ tái định cư để đáp ứng nhu cầu đầu tư công trên địa bàn thành phố. Như vậy, trong tình huống này, quỹ nhà ở, nền đất phục vụ tái định cư được xem là thiếu.
Trong khi đó, tại kết quả thực hiện Quyết định số 2954 của UBND TPHCM cho thấy, tỷ lệ sử dụng nền đất, căn hộ tới thời điểm hiện nay rất thấp (mới chỉ bàn giao 624 căn hộ và nền đất cho người dân, đạt tỷ lệ 11%); đồng thời có kế hoạch tiếp tục sử dụng trong 6 tháng tới khoảng 657 căn hộ. Như vậy, trong tình huống này, quỹ nhà ở, nền đất phục vụ tái định cư được xem là thừa.
Theo Sở Xây dựng, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là khi khảo sát, điều tra xã hội học để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, người dân có nhiều lựa chọn về phương thức bồi thường.
Thực tế, người dân bị giải tỏa được bồi thường theo giá thị trường, trong khi các khu tái định cư hiện nay ở xa nơi đang sinh sống nên người dân ít chọn phương án tái định cư mà chọn phương án nhận tiền. Ngoài ra, nhu cầu tái định cư bằng nền đất cao hơn căn hộ dẫn đến quỹ nhà chung cư còn trống nhiều. Mặc khác, địa phương dù chưa đưa quỹ nhà, đất này để bố trí tái định cư hết nhưng không báo hoàn trả lại...
Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm (từ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đến sông Vàm Thuật). Ảnh: Thanh Hiền
Giải pháp sử dụng nhà tái định cư hiệu quả
Để quản lý, sử dụng quỹ nhà tái định cư hiệu quả, Sở Xây dựng đã đề xuất nhiều giải pháp ngắn hạn và cả lâu dài. Cụ thể, sở đề xuất tại phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chỉ nêu số hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện bố trí tái định cư, địa điểm tái định cư, không ghi số lượng căn hộ, nền đất tái định cư cần phải có.
Đồng thời, quy định ngoài phương án tái định cư bằng căn hộ, nền đất, có thể chọn phương án nhận hỗ trợ bằng tiền, đặt hàng mua nhà ở thương mại, ưu tiên xét duyệt mua nhà ở xã hội để phục vụ tái định cư.
Trước mắt, Sở Xây dựng sẽ tham mưu UBND TPHCM ban hành các quyết định phân bổ riêng lẻ cho từng dự án mới phát sinh thông qua việc điều chỉnh, bổ sung Quyết định 2954.
Ngoài ra, với giải pháp lâu dài thì UBND các phường, xã phải có trách nhiệm trong việc phát triển, đầu tư xây dựng, tạo lập đất ở phục vụ tái định cư trong thời gian tới; tập trung phát triển nhà ở xã hội để phục vụ cho các đối tượng thu nhập thấp và hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng trong các dự án đầu tư công trên địa bàn.
Bên cạnh đó, Sở Xây dựng sẽ tham mưu UBND TPHCM ủy quyền cho các cơ quan thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được phép sử dụng toàn bộ quỹ căn hộ và nền đất thuộc tài sản công phục vụ tái định cư trên địa bàn TPHCM sau sáp nhập; phân cấp cho Chủ tịch UBND cấp xã quyết định giá bán nhà ở tái định cư đối với trường hợp bố trí nhà ở tái định cư tại địa bàn cấp xã khác với địa bàn cấp xã có đất thu hồi.
