Trung Quốc, NATO và cách khủng hoảng Ukraine tràn sang châu Á - Thái Bình Dương

Hội nghị thượng đỉnh tại thủ đô Tây Ban Nha vào 28-6 sẽ là lần đầu tiên có các đối tác khu vực của NATO - Úc, Nhật Bản, New Zealand và Hàn Quốc.

Cũng sẽ có một hội nghị thượng đỉnh giữa các nhà lãnh đạo của Hàn Quốc, Mỹ và Nhật Bản vào 29-6.

Hội nghị thượng đỉnh của NATO có ý nghĩa quan trọng đối với Trung Quốc vì lần đầu tiên họ được kỳ vọng sẽ được xác định trong khái niệm chiến lược mới của khối, đặt ra con đường an ninh và quân sự của NATO.

Bloomberg đưa tin hôm 27-6 rằng khối này đã coi Trung Quốc là một “thách thức có tính hệ thống” và nêu bật mối quan hệ đối tác ngày càng sâu sắc của Bắc Kinh với Nga.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Zhao Lijian hôm 28-6 cho biết NATO đã trở thành “một công cụ để các nước duy trì quyền bá chủ của mình”.

“Những gì NATO nên làm là từ bỏ tâm lý chiến tranh lạnh, trò chơi có tổng bằng không và thói quen gây thù chuốc oán với nhau, và không cố gắng gây rối cho châu Á và toàn thế giới sau khi gây rối cho châu Âu”, ông Zhao nói.

Đối với Mỹ, hội nghị thượng đỉnh là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn để gắn kết các đồng minh dân chủ và “các quốc gia cùng chí hướng”.

Ở châu Á - Thái Bình Dương, Washington đang tìm cách chống lại ảnh hưởng của Bắc Kinh khi khủng hoảng Nga-Ukraine làm gia tăng lo ngại về một cuộc tấn công nhằm vào Đài Loan - và để làm được điều đó, Washington cần sự hỗ trợ của các đồng minh trong khu vực.

Tokyo đã tái khẳng định liên minh an ninh với Washington và Seoul có thể là mối quan hệ tiếp theo.

Zhu Feng, Giám đốc Viện Quan hệ Quốc tế tại Đại học Nam Kinh, cho biết Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol “rất có khả năng tăng cường hợp tác an ninh với Mỹ, giống như Nhật Bản đã làm” khi Mỹ và NATO cố gắng đoàn kết tất cả các nền dân chủ ở Châu Á để kiềm chế một Trung Quốc đang trỗi dậy.

Ông Zhu nói: “Đó là một trong những tác động lan tỏa tiêu cực do xung đột Ukraine gây ra.

Ông cho biết ông Yoon đang đi theo hướng đó, được thúc đẩy bởi sự thiếu tiến bộ trong việc phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên và các cuộc đối đầu Bắc-Nam.

Ông Zhu nói: “Cuộc gặp của Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc nhằm gửi một thông điệp quan trọng đến thế giới - rằng tất cả các nước được gọi là dân chủ đang hợp tác với nhau để chống lại Nga và một Trung Quốc đang trỗi dậy”.

“Đối với Nga, đó là một sự mở rộng về phía đông của NATO [ở trung tâm và bắc Âu], nhưng đối với Trung Quốc, đó chắc chắn là một sự mở rộng an ninh hơn nữa về phía đông đối với khu vực Châu Á - Thái Bình Dương”.

Hu Jiping, Phó chủ tịch Viện Quan hệ Quốc tế Đương đại Trung Quốc, cho biết Nhật Bản đã sát cánh với NATO trong việc phản đối xung đột Nga-Ukraine và như một phần của "cuộc trao đổi chiến lược", đã khuyến khích NATO tham gia vào các vấn đề an ninh ở Châu Á.

“[Thủ tướng Nhật Bản Fumio] Kishida cho biết châu Á và châu Âu đã hòa nhập với nhau trong lĩnh vực an ninh và ông ấy có ý định liên kết chúng lại với nhau. Mục đích là để chống lại cái gọi là mối đe dọa an ninh từ Trung Quốc”, ông Hu nói.

"Cơ chế của liên minh Nhật-Mỹ là không đủ đối với ông, và ông tin rằng Nhật Bản cũng phải chiến thắng các nước châu Âu. Mối quan hệ ràng buộc là những giá trị được chia sẻ và cái gọi là dân chủ".

Ông cho biết những khác biệt giữa Trung Quốc và châu Âu trong những năm gần đây về vấn đề nhân quyền cũng khiến NATO có nhiều khả năng hợp tác chặt chẽ hơn với các quốc gia ở châu Á - Thái Bình Dương.

Nhưng một số nhà lãnh đạo châu Âu đã cảnh báo không nên đối xử với Trung Quốc giống như Nga.

Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo cho biết “quay lưng lại với Trung Quốc” là điều cuối cùng mà châu Âu nên làm, trong khi Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte cho rằng việc cắt đứt quan hệ với Trung Quốc sẽ không “giúp ích cho bất kỳ ai ở Hồng Kông hoặc người Uygur”.