Cho con học trường quốc tế đang được xem là xu hướng đầu tư tại chỗ để chuẩn bị hành trang du học nước ngoài. Tuy nhiên, lợi dụng việc này, nhiều trường trong nước đã chạy đua đổi tên trường, gắn mác nước ngoài và tự cho mình là trường quốc tế, rất nhiễu loạn.
Thực hư trường quốc tế
| Từ năm 2009, Bộ GD-ĐT có tham vọng triển khai đề án xây dựng 4 trường ĐH chuẩn quốc tế, với vốn vay dự kiến khoảng 400 triệu USD. Đề án đặt mục tiêu đến năm 2020, 4 trường này lọt vào tốp 200 trường ĐH tốt nhất trên thế giới. Theo đó, đến năm 2012 sẽ mời ít nhất 50% giảng viên quốc tế giảng dạy; đến năm 2016 thành lập các trung tâm xuất sắc đào tạo sau ĐH với quy mô 4.000 sinh viên, thu hút 5% sinh viên quốc tế, mời 40% giảng viên quốc tế, 30% giảng viên có bằng tiến sĩ hoặc tương đương… Tuy nhiên, đến nay mục tiêu này gần như phá sản. GS. Lâm Quang Thiệp, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH, Bộ GD-ĐT |
Theo số liệu mới nhất, hiện cả nước có hàng chục trường từ đại học (ĐH) đến cao đẳng (CĐ) với tên gọi ĐH quốc tế, CĐ quốc tế. Riêng tại khu vực Đông Nam bộ có đến 8 trường, gồm ĐH Quốc tế RMIT, ĐH Quốc tế (ĐH Quốc gia TPHCM), ĐH Quốc tế Hồng Bàng, ĐH Quốc tế Sài Gòn, ĐH Quốc tế Miền Đông, CĐ Quốc tế Cetana PSB Intellis, CĐ Quốc tế Kent, CĐ Quốc tế TPHCM.
Tuy nhiên, thực tế chuẩn hay đẳng cấp quốc tế chỉ là “hữu danh vô thực”, vì chưa có trường nào lọt vào tốp bảng xếp hạng uy tín của thế giới. Điều đáng nói, trường nào cũng quảng bá đẳng cấp quốc tế, hàng đầu và thu học phí cao ngất ngưởng, nhưng chất lượng đào tạo được đánh giá, kiểm định đến đâu vẫn là dấu hỏi. Làm thế nào để phân biệt trường chính danh quốc tế hoặc chỉ là lắp ghép, mượn danh… là những câu hỏi khiến dư luận, phụ huynh quan tâm.
Trường CĐ Quốc tế Cetana PSB Intellis, thuộc Công ty TNHH Centana Việt Nam, đầu tư vào Việt Nam từ năm 2003 (theo giấy phép của Bộ Kế hoạch - Đầu tư ngày 18-9-2003) và đến ngày 30-6-2015 được Bộ Giáo dục - Đào tạo (GD-ĐT) ký quyết định thành lập trường. Trường này đào tạo hệ CĐ bằng tiếng Anh, do Học viện PSB Singapore và Hội đồng thi Quốc tế ĐH Cambridge cấp bằng. Tuy nhiên, từ khi hoạt động tại Việt Nam đến nay, các cơ sở đào tạo của trường vẫn phải đi thuê mướn.
Trường CĐ Quốc tế Kent, thuộc Công ty TNHH Quốc tế Kent, cũng được Bộ GD-ĐT ký quyết định ngày 30-6-2015 và cho thời gian hoạt động 25 năm tính từ năm 2003, nhưng hiện vẫn thuê và mướn cơ sở vật chất, dự án xây trường chỉ nằm trên giấy. Hay như Trường CĐ Quốc tế TPHCM là trường Việt Nam được gắn nhãn quốc tế, nhưng thực chất cơ sở đào tạo vẫn thuê chỗ này, mướn chỗ nọ. Đã vậy, đội ngũ giảng viên đào tạo cũng chỉ là giảng viên trong nước. Ngoại trừ Trường ĐH Quốc tế (ĐH Quốc gia TPHCM), số lượng giảng viên tại các trường còn lại đạt trình độ tiến sĩ rất ít, không thu hút nổi giảng viên có uy tín của nước ngoài giảng dạy.
Để chứng tỏ là trường ngoại có chất lượng, nhiều trường trong số này còn trưng ra những công trình nghiên cứu khoa học được công bố trên các tạp chí khoa học uy tín của thế giới, mà thực chất chỉ các trường này mới biết thực hư các công trình đó. Một khảo sát mới đây cho thấy, các trường chính danh 100% quốc tế, nghĩa là dạy chương trình nước ngoài, thầy ngoại chuẩn và được các nước công nhận bằng cấp, chỉ khoảng trên 10 trường.
Đó là những trường quốc tế gắn với các quốc gia có nền giáo dục tiên tiến như Anh, Hoa Kỳ, Australia, Canada… được đầu tư bài bản, môi trường chuẩn, cơ sở vật chất khang trang, đội ngũ giáo viên nước ngoài có bằng cấp sư phạm, dạy chương trình tốt. Điển hình như ĐH Quốc tế RMIT Việt Nam, ĐH Quốc tế Miền Đông, ĐH Quốc tế Sài Gòn, ĐH Anh quốc Việt Nam, Viện Đào tạo quốc tế IEI trực thuộc ĐH Quốc gia TPHCM…
Mức học phí ở những trường này khá cao, dao động 15.000-22.000 USD/năm, đây là môi trường quốc tế thật sự, học sinh có cơ hội phát triển toàn diện và phụ huynh hài lòng với khoản tiền khá lớn đã bỏ ra.
Lập lờ danh xưng, phụ huynh khó biết
Lập lờ danh xưng, phụ huynh khó biết
Hiện nay có nhiều trường thuần Việt được cấp phép dạy chương trình nước ngoài, đội ngũ giáo viên nước ngoài và bằng cấp được nước ngoài công nhận. Mô hình này cũng góp phần mở rộng cơ hội cho học sinh tiếp cận với nền giáo dục tiên tiến, nhưng chi phí thấp hơn so với trường quốc tế. Trong số đó, một số trường dân lập, tư thục được cấp phép dạy chương trình của Bộ GD-ĐT, kèm lồng ghép chương trình tiếng Anh tăng cường, hoặc dạy chương trình liên kết với nước ngoài nhưng lạm dụng danh xưng quốc tế.
Để chiêu dụ học sinh và phụ huynh, một số trường còn lập lờ về pháp nhân, đánh bóng tên tuổi bằng nhiều chiêu. Như tuyển sinh và quảng bá “lên mây” là trường hàng đầu, đào tạo công dân toàn cầu; dạy chương trình liên kết quốc tế, thầy ngoại và cấp bằng tương đương trình độ quốc tế… Sự mạo danh này khiến không ít phụ huynh ngộ nhận con mình đang học ở môi trường quốc tế thật. Chỉ đến khi gặp chuyện trục trặc như chuyển tiếp sang nước ngoài du học, mới vỡ lẽ đây chỉ thuần là trường Việt Nam và nước sở tại không công nhận bằng cấp này.
| Chúng ta đang đặt ra những tham vọng lớn về giáo dục. Đó là phải dốc sức đầu tư để có trường ĐH đẳng cấp thế giới, hoặc xây dựng mới những trường ĐH đạt đẳng cấp quốc tế. Không thể phủ nhận sự đóng góp của hệ thống trường có yếu tố nước ngoài đối với sự nghiệp giáo dục trong thời gian qua. Tuy nhiên, đã đến lúc cần phải làm rõ danh xưng, chất lượng đào tạo của trường mang tên quốc tế có đúng với nội dung quảng cáo hay không. TS. Lê Thống Nhất, TGĐ CTCP Trường học lớn Việt Nam (BigSchool) |
Theo nhiều chuyên gia lĩnh vực giáo dục, chúng ta đặt ra phải có trường đẳng cấp quốc tế trong bối cảnh hội nhập với giáo dục toàn cầu là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu ấy, đòi hỏi phải có kế hoạch, lộ trình và chiến lược dài hơi. Bên cạnh đó, càng không thể gắn mác trường quốc tế A, B, C cho oai, gây sự chú ý để thu hút người học.
Hiệu trưởng một trường ĐH tại TPHCM từng phát biểu: “Muốn đạt đến trình độ trường đẳng cấp quốc tế, trước tiên chúng ta phải có đầy đủ các yếu tố đồng bộ về đội ngũ, cơ sở vật chất, chương trình… theo chuẩn quốc tế. Nếu chúng ta chưa có được những yếu tố cơ bản này đừng mơ đến cái gọi là trường quốc tế. Và để biết mình đang ở đâu không còn cách nào khác phải tham gia các tổ chức kiểm định uy tín của quốc tế, để biết thiếu cái gì, yếu cái gì và cải thiện chứ không phải chạy đua để gắn mác quốc tế cho trường”.
Hiện nay việc chọn trường công, trường tư hay trường quốc tế là vấn đề được nhiều phụ huynh đặc biệt quan tâm. Hệ thống trường công đã có từ lâu, có lượng học sinh ổn định và các trường đều xây dựng được uy tín nhất định. Trong khi đó, các trường quốc tế, đặc biệt là các trường mới thành lập, vẫn đang trong quá trình xây dựng hình ảnh và khẳng định thương hiệu. Điều đáng nói, bên cạnh những vấn đề tương đối rõ ràng như học phí, chương trình học, việc đánh giá chất lượng các trường quốc tế đang làm đau đầu các bậc phụ huynh, vì mỗi trường lại có chuẩn riêng, thậm chí trái ngược nhau.
Chất lượng bị thả nổi
Chất lượng bị thả nổi
Hiện nay nhiều trường quốc tế đưa các chương trình giáo dục từ nước ngoài vào chương trình đào tạo, nên việc quản lý chất lượng trở nên rất khó khăn, thậm chí thả nổi. Trong khi các trường công lập phải tuân thủ nhiều quy định, tiêu chuẩn của Bộ GD-ĐT trước khi thực hiện các kế hoạch đào tạo, giảng dạy phải thông qua nhiều cấp từ sở ban ngành đến cấp bộ, trường quốc tế gần như không phải thông qua cơ quan nào. Thí dụ, những chương trình kỹ năng sống của nước ngoài, trường quốc tế nào tự cảm thấy phù hợp họ đưa vào rất dễ dàng. Còn trường công, nếu muốn áp dụng một chương trình như vậy phải chờ quyết định của các cấp lãnh đạo.
Tiếng là trường cao đẳng quốc tế nhưng nhìn bề ngoài giống ngôi nhà hơn nhà trường. Bên cạnh đó, việc đánh giá chất lượng các trường quốc tế còn gặp nhiều khó khăn, bởi nếu muốn đánh giá trường quốc tế tốt hay chưa tốt phải phân theo nghĩa nào. Đến nay các cơ quan chức năng vẫn chưa phân tích đâu là các tiêu chí cho một trường ở đẳng cấp quốc tế và bằng cách nào để biết được một trường nào đó đã đạt đến vị trí ấy.
Trong khi đó, một trường ĐH đẳng cấp quốc tế phải có các yếu tố quan trọng như chất lượng xuất sắc trong việc đào tạo; nghiên cứu khoa học và phát triển, phổ biến tri thức; có những hoạt động đóng góp về văn hóa, khoa học và đời sống cho xã hội… Trong đó, chất lượng đào tạo phải hội đủ các yếu tố đồng bộ và đội ngũ giảng viên đòi hỏi phải có những giáo sư nổi tiếng, có những hoạt động hướng dẫn và giảng dạy chất lượng cao; cơ sở vật chất như phòng học, phòng thực hành, thí nghiệm, thư viện… đạt chuẩn.
Vậy ai quản lý chất lượng của các trường quốc tế, quản lý dựa trên tiêu chí nào, và bằng cách nào để biết được trường quốc tế có dạy đúng như chương trình đã đăng ký? Vì vậy, việc kiểm định chất lượng các trường quốc tế tại Việt Nam là rất cần thiết, bao gồm cả kiểm định trường học nói chung và kiểm định chương trình giảng dạy nói riêng.
Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định lựa chọn trường học quốc tế cho con. Thí dụ, có trường quốc tế nhưng không dùng tiếng Anh, việc giảng dạy, trao đổi thông qua phiên dịch, thi kiểm tra đánh giá dễ dãi cả đầu vào và đầu ra, thì không thể gọi là trường quốc tế.
