Vay tiền như đi Grab, Uber

Vay mượn nhanh chóng

“Để vay tiền đặt chuyến du lịch, tôi lên mạng tìm kiếm, đặt dịch vụ vay tiền nhanh, duyệt hồ sơ trực tuyến và tôi đã vay được tiền không bị lỡ chuyến du lịch” - đó là một trong những chia sẻ vay tiền thành công của một nhân viên văn phòng được đăng trên website vaymuon.vn. Ưu điểm của vaymuon.vn là thủ tục đơn giản, vay không cần gặp mặt, nhận tiền ngay trong ngày.

Đây là sàn giao dịch vay tiêu dùng tín chấp không gặp mặt vừa được CTCP Vay mượn ra mắt vào đầu tháng 12-2017, hoạt động theo mô hình ngang hàng như Uber trong lĩnh vực tài chính cá nhân. Theo đó, cá nhân có nhu cầu vay nhanh các khoản tiền nhỏ trong thời gian ngắn chỉ cần tải ứng dụng, đăng ký trực tuyến thông qua điện thoại di động, chụp ảnh một số giấy tờ theo yêu cầu và giải ngân chỉ trong 4 giờ với lần vay đầu và 30 phút với các lần vay sau. 

Với những người muốn đầu tư nhưng chưa sẵn tiền, chỉ cần tải ứng dụng “Vaymuon - Nhà đầu tư”, đăng ký tài khoản rồi liên kết với ví điện tử Vimo của nhà đầu tư sẽ nhận được khoản vay từ ví điện tử Vimo sang tài khoản NH của người vay. CTCP Vay mượn cam kết khi đáo hạn 100% gốc và lãi sẽ được tự động hoàn trả vào ví điện tử Vimo của nhà đầu tư, đảm bảo không có rủi ro cho nhà đầu tư trong mọi trường hợp.

Hiện ứng dụng vay tiền này đã đạt con số 10.000 lượt tải xuống, còn ứng dụng nhà đầu tư cũng đã có 1.000 lượt tải xuống.
Trao đổi về những rủi ro của việc vay tiền trực tuyến với ĐTTC, nhân viên của vaymuon.vn cho biết nếu người vay không trả nợ đúng hạn hoặc không trả khoản nợ này, công ty có trách nhiệm trả trước số tiền quá hạn cho bên cho vay.

Sau đó, vaymuon.vn sẽ công bố thông tin trên các trang xã hội, liên lạc với bạn bè, người thân của người vay để yêu cầu thanh toán. Trường hợp người vay tiếp tục chây ì trả nợ, vaymuon.vn và người cho vay sẽ bán nợ cho tổ chức thứ 3 hoặc kiện ra tòa. Theo một số thông tin đăng tải mới đây, bà Đào Thị Trang, Tổng giám đốc CTCP Vay mượn, cho biết mô hình này có sự tham gia của nhà đầu tư, người vay, công ty vay mượn và người đảm bảo. Người đảm bảo đứng sau công ty để thu hồi nợ và trả khoản vay. Nếu người vay trả đúng hạn, người đảm bảo có lời, ngược lại người đảm bảo phải trả vốn và lãi cho nhà đầu tư.

Hình thức cho vay như vaymuon.vn còn có website Tima. Năm 2015, Tima tham gia thị trường tài chính công nghệ với vai trò là nhà cung cấp nền tảng công nghệ cho vay ngang hàng (P2P) đầu tiên tại Việt Nam, triển khai dịch vụ tư vấn và kết nối tài chính, cung cấp dịch vụ tư vấn tài chính cho phép người vay đăng ký khoản vay online, duyệt thông tin đăng ký nhanh qua điện thoại, ký hợp đồng tại địa điểm khách hàng chỉ định. Ngoài ra, ứng dụng Zoti - Kết nối tài chính hay ứng dụng Mofin, huydong.com cũng đang hoạt động với hình thức tương tự. 

Mập mờ lãi và phí

Khi mở ứng dụng vaymuon.vn, người vay có thể vay nhanh từ 1-10 triệu đồng với thời gian vay 10 ngày, 20 ngày hoặc 30 ngày. Hình thức vay gồm vay theo bảng lương, theo thẻ sinh viên, theo chứng minh thư hoặc hồ sơ khác, đáp ứng nhiều mục đích vay như thuê nhà, thanh toán hóa đơn, sửa nhà, mua sắm, khám chữa bệnh, đóng học phí, du lịch, đáo hạn NH với lãi suất từ 1,5%/tháng.

Song thực tế lãi suất vay cao hơn mức giới thiệu. Cụ thể, vay 1 triệu đồng trong 30 ngày, tiền lãi 90.000 đồng. Nếu chỉ nhìn vào khoản tiền gốc và lãi phải trả sẽ thấy không quá cao, nhưng thực tế lãi suất đã lên đến 9%/tháng, tương đương 108%/năm. Ngoài ra, người vay còn phải trả phí dịch vụ 2.000-15.000 đồng/triệu/ngày. Còn Mofin giới thiệu không áp dụng lãi suất nhưng lại thu phí tư vấn cố định 150.000 đồng cho bất cứ khoản vay từ 1-5 triệu đồng. Ngoài ra Mofin còn thu hộ phí chuyển tiền của nhà đầu tư cho người vay với khoản phí dao động 50.000 đồng và do nhà đầu tư quyết định. Như vậy, với mỗi khoản vay người vay phải mất ít nhất 200.000 đồng.

Những tiện ích nổi trội so với quy trình xét duyệt phức tạp và yêu cầu khắt khe của NH đã thu hút không ít sinh viên, công nhân đến nhân viên văn phòng có nhu cầu vay nhanh tìm đến các ứng dụng này. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tài chính, đến nay các văn bản pháp luật vẫn chưa có quy định nào về vấn đề này, nếu có rủi ro rất khó giải quyết vì không có cơ sở để xử lý tranh chấp.

Theo ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NHNN chi nhánh TPHCM, huy động vốn và cấp tín dụng được xếp vào là hoạt động kinh doanh có điều kiện và phải được NHNN cấp phép mới được thực hiện. 

Lãnh đạo của một công ty tài chính nhận định, mô hình cho vay P2P du nhập vào Việt Nam và đang rất phổ biến, hoạt động tương tự như mô hình Grab hay Uber. Hiện nay có rất nhiều nơi cho vay với hình thức này. Cũng có mô hình tốt nhưng cũng có một số nơi cho vay với lãi suất gấp đôi, gấp ba lãi suất cho vay của công ty tài chính. Do khoản vay các ứng dụng này cung cấp rất nhỏ, thời hạn ngắn và lãi được quy ra tiền là lý do người vay ít chú ý đến mức lãi suất thực khi tiếp cận vốn. Một số nơi chỉ thu phí không thu lãi, nhưng thực chất đó cũng là hình thức thu lãi vì mức phí tư vấn và phí chuyển tiền khá cao. Đây là một thiệt thòi cho người vay và cũng ảnh hưởng đến các TCTD cho vay chính thức.

Ngoài ra, khi điền thông tin vay vốn tại các ứng dụng này, đã có rất nhiều trường hợp không tiếp cận được vốn vay, nhưng thông tin cá nhân của người vay có thể được bán cho một bên khác cũng là vấn đề cần phải chú ý. Do đó, NHNN và các cơ quan có liên quan cần nghiên cứu kỹ về mô hình này, duy trì những mô hình tốt và xử lý các mô hình tín dụng đen trá hình núp bóng đổi mới, áp dụng công nghệ tài chính để cho vay với lãi suất cắt cổ.