Các chuyên gia cảnh báo, tỷ lệ vô sinh, hiếm muộn đang gia tăng. Một trong những nguyên nhân chính là do lối sống thiếu khoa học, môi trường làm việc áp lực, độc hại…
Áp lực nặng nề vì hiếm muộn
Mặc dù không sử dụng các biện pháp tránh thai suốt 3 năm nay, vợ chồng anh N.H.N.K. (28 tuổi, ngụ quận Tân Phú, TPHCM) vẫn chưa nhận được kết quả như mong muốn nên đã đến Bệnh viện Hùng Vương thăm khám.
Tại đây, qua kiểm tra, các bác sĩ cho biết anh K. có số lượng tinh trùng rất ít, chất lượng tinh trùng yếu, hình dạng tinh trùng bất thường. Các bác sĩ bổ sung nội tiết tố nam cho anh K. và sử dụng thêm các thuốc hỗ trợ tinh trùng. Sau điều trị, vợ chồng anh K. đã đón nhận tin vui.
Cùng cảnh ngộ, sau khi kết hôn 2 năm, vợ chồng chị N.T.T.H. (29 tuổi, ngụ quận Bình Thạnh, TPHCM) cũng chưa có được niềm vui có con dù bề ngoài cả hai đều khỏe mạnh, bình thường. Trong quãng thời gian đó, vợ chồng chị chịu nhiều áp lực khi mỗi lần về quê thường bị họ hàng, người quen hỏi han sao chưa sinh em bé. Qua thăm khám, bác sĩ cho biết chị H. bị suy buồng trứng sớm khiến việc mang thai khó khăn hơn.
Một cặp vợ chồng đến Bệnh viện Hùng Vương (TPHCM) khám sức khỏe tiền hôn nhân
Theo PGS-TS-BS Hoàng Thị Diễm Tuyết, Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương, tình trạng vô sinh, hiếm muộn hiện nay đang khiến nhiều gia đình, cặp vợ chồng chịu nhiều áp lực tâm lý. Các trường hợp vợ chồng bị hiếm muộn rất đa dạng, với nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể do vợ, do chồng hoặc do cả hai. Bên cạnh các yếu tố bệnh lý, những thói quen xấu cũng ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe sinh sản, như lối sống thiếu lành mạnh, thường xuyên sử dụng các chất kích thích, lạm dụng bia rượu, hút thuốc lá, thuốc lá điện tử, ăn uống không khoa học.
Cùng với đó là môi trường làm việc áp lực, độc hại, thường xuyên bị căng thẳng, tính chất công việc thường xuyên tiếp cận với bức xạ, sóng điện tử cũng ảnh hưởng đến khả năng sinh tinh, quá trình nuôi dưỡng tinh trùng, chất lượng buồng trứng. Ngoài ra, việc quan hệ tình dục không lành mạnh, không an toàn, quan hệ tình dục khi còn quá trẻ cũng gây ra những tổn thương cho cơ thể và các cơ quan sinh sản, dẫn đến tình trạng bị vô sinh, hiếm muộn.
Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy, trên toàn thế giới, ước tính cứ 6 người thì có 1 người bị vô sinh tại một giai đoạn nào đó trong đời, và khoảng 17,5% người bị vô sinh cả đời.
Trong khi đó, tại Việt Nam, theo một nghiên cứu từ năm 2010 do Bộ Y tế và Bệnh viện Đại học Y Hà Nội thực hiện, ước tính có hơn 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn, tỷ lệ khoảng 7,7%. Trong số này, khoảng 50% cặp vợ chồng ở độ tuổi dưới 30. Đặc biệt, tỷ lệ vô sinh thứ phát (vô sinh sau một lần có thai) đang gia tăng 15%-20% sau mỗi năm và chiếm hơn 50% các cặp vợ chồng vô sinh.
Kết hôn muộn giảm khả năng mang thai
GS-TS Nguyễn Viết Tiến, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, thông tin, Việt Nam đang đối mặt với thách thức mức sinh ngày càng thấp, trong khi tỷ lệ vô sinh lại ở mức cao. Trình độ điều trị vô sinh hiếm muộn của Việt Nam được đánh giá tương đương các nước trong khu vực, kỹ thuật phát triển rất nhanh.
Kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) ở Việt Nam được đánh giá có mức thành công cao, tới 60% số ca chu kỳ IVF có thai lâm sàng và số lượng trung tâm hỗ trợ sinh sản luôn được mở rộng. Tuy nhiên, giá dịch vụ thực hiện kỹ thuật này còn cao so với thu nhập của hầu hết người dân, nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn, khao khát có con nhưng không thể thực hiện do vấn đề kinh phí.
“Hiện bảo hiểm y tế không hỗ trợ bất cứ kỹ thuật nào trong quy trình điều trị hiếm muộn, trong khi nhiều nguyên nhân đến từ các bệnh lý: u buồng trứng, u xơ tử cung, polyp buồng trứng... Trước mắt, bảo hiểm y tế nên chi trả cho cả người bệnh hiếm muộn nhưng có bệnh lý giống những người khác. Tương lai, nếu bảo hiểm y tế có khả năng thì cần quan tâm đến đối tượng này”, GS-TS Nguyễn Viết Tiến đề xuất.
Còn theo BS-CK1 Nguyễn Thành Đạt, Bệnh viện Phương Nam, kết hôn muộn đang trở thành xu hướng phổ biến trong xã hội hiện đại, nhất là ở các đô thị lớn. Tuy nhiên, việc kết hôn muộn lại kéo theo nhiều hệ lụy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản, làm giảm khả năng mang thai. Để phòng ngừa và giảm nguy cơ vô sinh hiếm muộn, đặc biệt ở người trẻ, cần khám sức khỏe sinh sản định kỳ để phát hiện sớm vấn đề tiềm ẩn; giảm căng thẳng bằng các hoạt động tập yoga, thiền, các hoạt động giải trí, quan hệ tình dục an toàn.
“Mỗi người nên có lối sống lành mạnh, khoa học, đồng thời nên thực hiện khám tiền hôn nhân và thăm khám sớm khi thấy các dấu hiệu bất thường về sức khỏe sinh sản. Đó là cách để giúp các cặp vợ chồng sớm phát hiện, điều trị vô sinh hiếm muộn theo hướng hiệu quả nhất”, BS-CK1 Nguyễn Thành Đạt nêu ý kiến.
Theo thống kê của Bộ Y tế, tỷ lệ vô sinh thứ phát (vô sinh sau một lần có thai) gia tăng gần 20% sau mỗi năm và chiếm hơn 50% các cặp vợ chồng vô sinh. Trong đó, tỷ lệ vô sinh do nam giới chiếm 40%, do nữ giới chiếm 40%, 10% do cả hai vợ chồng và 10% không rõ nguyên nhân.
