Kim ngạch XK 9 tháng tăng cao hơn mức tăng của GDP, tạo sung lực mới bước vào quý IV. Một số doanh nghiệp (DN) đã tăng tốc ngay khi mở cửa trở lại.
Tuy nhiên, giá dầu mỏ thế giới chạm mốc cao nhất trong nhiều năm gần đây, sẽ đổ lên đầu vào hàng XK. Ban đầu, khi cước vận chuyển tăng vọt, container khan hiếm được đổ do đại dịch, nhưng sau khi covid bị khống chế tình trạng còn tồi tệ hơn.
Việc đứt gãy các chuỗi cung ứng cũng cần thời gian “hàn vá, bó bột”. Tất thảy làm cho đầu ra hàng XK vẫn chật hẹp. Từ tháng 7 đến 15-9 khoảng 1,3 triệu lao động rời bỏ công xưởng, chưa hẹn ngày trở lại. Phần lớn lao động này trong guồng máy làm hàng XK chủ lực.
Chưa hết, gần 70% DN da giày, dệt may đã bị đối tác phạt hợp đồng vì giao hàng trễ, nhiều đơn hàng cũng bị dịch chuyển. Một số mặt hàng dệt may XK sang EAEU vượt ngưỡng quy định trong FTA Việt Nam - EAEU, có nguy cơ bị áp thuế phòng vệ thương mại.
Những tháng đầu năm không chỉ XK được nhiều, giá gạo cũng cải thiện. Song càng về sau, không chỉ lượng giảm giá cũng sụt. Về lượng, không loại trừ một phần do những cánh đồng lúa chín không được gặt kịp thời.
Về giá, không chỉ Việt Nam mà Thái Lan cũng bị tụt dốc do gạo trắng giá rẻ của Ấn Độ tung ra. Cũng như vậy XK thủy sản 9 tháng tăng nhẹ, song di chứng nặng. Xem ra việc trả nợ đơn hàng dịp cuối năm không dễ.
Những khó khăn nhiều chiều, không dễ hóa giải trong ngắn hạn và có thể cả trong dài hạn, không chỉ ảnh hưởng tới kinh tế, XK mà cả lĩnh vực xã hội, sẽ níu kéo XK vừa gượng dậy. Kỳ vọng vào quý IV, song để hồi phục hoàn toàn sẽ được tính bằng năm, thậm chí dài hơn, không phải bằng quý như trước.
Thanh long Bình Thuận được cấp giấy thông hành vào Nhật Bản. Chỉ dẫn địa lý cho đặc sản của tỉnh trọng điểm về loại quả này, là chỉ dẫn địa lý thứ 2 của Việt Nam được bảo hộ tại Nhật Bản, như giấy thông hành để vào thị trường Nhật Bản nói riêng, thế giới nói chung.
Trong khi đó, Philippines vừa có thông báo dừng điều tra 3 vụ việc tự vệ toàn cầu đối với một số sản phẩm thép nhập khẩu bao gồm thép mạ. Tính đến năm 2020, Philippines đã điều tra 13 vụ phòng vệ thương mại đối với hàng XK của Việt Nam, ngoài thép còn có xi măng, gạch ốp lát, hạt nhựa…
Đúng là thực hiện các FTA thế hệ mới, không chỉ giúp DN nắm được các cam kết, còn vận dụng có hiệu quả ưu đãi của FTA, từ đó tận dụng tối đa cơ hội, hạn chế thách thức từ những hiệp định này.
Thích ứng các điều kiện mới do thị trường NK đặt ra, nhất là từ Trung Quốc. Nâng cao sức chống chịu va đập của cạnh tranh.
Đồng thời tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu cả trong và ngoài nước bằng trực tuyến, dựa trên những nền tảng mới để khai thác triệt để cơ hội XK ngay với nông thủy sản sang các thị trường mới, ổn định vào khách hàng truyền thống.
Thế nhưng, những cú sốc không thể tính trước được như nêu ở trên, đang làm cho nhiều DN lại bước vào thế khó.
Có lẽ lúc này chỉ còn kỳ vọng vào chính sách trong nước, như đơn giản thủ tục hành chính, thực hiện cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN.
Cùng với đầu tư công, XK đang được kỳ vọng là một trong những nhân tố thúc đẩy tăng trưởng GDP cho những tháng ngắn ngủi còn lại của năm 2021. Cũng mong sao XK có thể bứt tốc từ những trợ lực của các chính sách đồng bộ.
