Cuộc khủng hoảng chính trị và nhân đạo ở Châu Âu do xung đột Nga - Ukraine đã tạo ra một làn sóng di cư ồ ạt từ cả hai nước. Đối với nhiều người di cư và tị nạn, tiền điện tử đã trở thành cứu cánh duy nhất để họ mang theo tiền tiết kiệm của mình. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy điều đó không mang lại bất kỳ động thái thúc đẩy đáng chú ý nào cho thị trường tiền điện tử.
Công ty phân tích chuỗi khối Crystal Blockchain đã theo dõi các ví nóng của các sàn giao dịch tiền điện tử lớn hoạt động với đồng rúp của Nga và đồng hryvnia của Ukraine, bao gồm các sàn thương mại peer-to-peer như LocalBitcoins và Paxful, và không ghi nhận biến động đáng kể nào liên quan đến chiến tranh và di cư.
Cần lưu ý là các sàn giao dịch lớn trên toàn cầu từng hỗ trợ các cặp giao dịch bằng đồng rúp, đã đưa ra các biện pháp trừng phạt của riêng họ đối với người dùng Nga ngay sau khi chiến tranh xảy ra. Chẳng hạn, Binance ngừng chấp nhận thanh toán qua thẻ ngân hàng của Nga, CEX.io tạm ngừng gửi và rút tiền cho người dùng từ Nga và Belarus (đồng minh thân cận của Nga trong cuộc chiến), CoinZoom đã tạm dừng đăng ký tài khoản mới từ Nga.
Vào đầu tháng 3, Alameda Research lưu ý rằng “khối lượng giao dịch của Nga và Ukraine đã tăng vọt”. Tuy nhiên, Crystal không nhận thấy sự gia tăng đáng chú ý của hoạt động on-chain trong 6 tháng qua, hoạt động giao dịch trên một loạt các sàn giao dịch tiền điện tử đều giảm dần, với dòng tiền ghi nhận thậm chí ngày càng thấp hơn sau khi chiến tranh bắt đầu ở Ukraine.
Chainalysis cũng từng chỉ ra rằng khối lượng giao dịch đồng rúp hàng ngày đã tăng vọt ngay sau Nga tấn công vào Ukraine. Công ty này đã cho biết trong một bài đăng trên blog rằng khối lượng đã “tăng hơn 900% lên hơn 70 triệu USD từ ngày 19 đến ngày 24-2, mức cao nhất kể từ tháng 5-2021”, nhưng kể từ đó, hoạt động giao dịch tiền điện tử giảm dần.
Chainlaysis cũng đã ghi nhận hoạt động tăng đột biến đáng chú ý của “cá voi Nga” hoặc ví tiền điện tử có số dư lớn mà công ty này cho rằng đó là người dùng Nga. Chainalysis nhận định những ví tiền này đã gửi tổng cộng số tiền điện tử trị giá hơn 62 triệu USD đến các địa chỉ khác nhau trong tháng 3, chủ yếu được liên kết với các sàn giao dịch OTC.
Dù vậy, Chainlaysis nói thêm rằng rất khó để đưa ra kết luận về ý nghĩa của những động hoạt động này và cũng khó để chứng minh các động thái này có liên quan đến việc trốn tránh lệnh trừng phạt của Nga.
Tiền của di dân
Xung đột Nga - Ukraine đã tạo ra một cuộc khủng hoảng cả bên ngoài và bên trong biên giới của Nga. Trong khi người Ukraine đang rời bỏ những ngôi nhà của họ bị phá hủy bởi bom đạn để đến Ba Lan và các nước Châu Âu khác. Nhiều người Nga cũng đang cố gắng thoát khỏi sự đàn áp trong nước vì lập trường phản chiến của họ, khi Nga áp dụng chế độ kiểm duyệt hà khắc, hình sự hóa bất kỳ bài phát biểu công khai nào về chiến tranh khác với quan điểm chính thức của chính phủ.
Theo số liệu, khoảng 200.000 người Nga có thể đã rời bỏ đất nước trong tháng 3, bao gồm các nhà báo độc lập, nhà hoạt động chính trị, nghệ sĩ, chuyên gia IT và nhiều người khác, họ không đồng tình với chiến tranh và tuyên truyền chống Ukraine tích cực ở Nga. Nhiều người trong số họ đã đến Georgia, Armenia, Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia khác không yêu cầu thị thực nhập cảnh.
Nhưng ở đó, người Nga di dân bị ảnh hưởng bởi một kiểu đàn áp khác: Visa và Mastercard tạm ngừng hoạt động ở Nga, khiến thẻ ghi nợ của các ngân hàng Nga ở nước ngoài trở nên vô dụng, và các công ty thanh toán như Western Union, Wise, Remitly và Moneygram cũng có động thái tương tự.
Đồng thời, Nga cấm công dân của mình mang theo số ngoại tệ trị giá hơn 10.000 USD tiền mặt khi họ qua biên giới. Thêm vào đó, Nga đã cấm giao dịch ngoại tệ trong 6 tháng vào ngày 9-3.
Sự kết hợp giữa kiểm soát tài chính trong nước và nước ngoài này đã làm nổi bật đặc tính ưu việt của tiền điện tử trong vai trò là một công cụ tài chính quan trọng đối với làn sóng mới của người di cư Nga. Tiền điện tử trở thành một phương án tối ưu để di dân mang theo tiền tiết kiệm ra nước ngoài và gửi tiền về nước.
Crystal cho biết, tiền điện tử rất có thể sẽ trở nên phổ biến hơn trong cộng đồng người Nga ở nước ngoài, nhưng nó sẽ vẫn chỉ là một trong những “hệ thống chuyển giao giá trị không chính thức” và được sử dụng trong tương lai gần.
