Việt Nam đã có kinh nghiệm đối phó Covid-19, nên mọi diễn biến đều không đến mức gây hoang mang. Thế nhưng, câu hỏi nhức nhối mà nhiều người đặt ra là tại sao sau gần 3 tháng trở lại cuộc sống bình thường, lại có ca nhiễm mới tại TPHCM khiến hàng trăm người phải cách ly và hàng trăm ngàn học sinh phải nghỉ học? Câu trả lời nằm ở khu cách ly của Vietnam Airlines (số 115 đường Hồng Hà, phường 2, quận Tân Bình, TPHCM) với sự chủ quan và sự tắc trách đáng phẫn nộ. Dẫu biết trong bối cảnh dịch bệnh thì không phải lúc đay nghiến hay miệt thị lẫn nhau, nhưng không thể không xác định đầu mối của đợt bùng phát Covid-19.
Và cũng lần đầu tiên tại Việt Nam, Công an TPHCM đã khởi tố vụ án ‘‘làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người’’, theo Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015, đối với những diễn biến từ khu cách ly Vietnam Airlines. Hiện các biện pháp chống dịch đang được tăng cường mạnh mẽ hơn.
Đại tá Nguyễn Sỹ Quang, Phó Giám đốc Công an TPHCM, cho biết Cơ quan An ninh điều tra sẽ điều tra toàn diện, khách quan và thận trọng để xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan và cá thể hóa trách nhiệm của các cá nhân. Bởi đây là vụ án đặc thù. Trong đó, một số người có liên quan tới vụ án hiện nay mắc Covid-19, đang cách ly nên Cơ quan An ninh điều tra vừa phải tuân thủ quy định tố tụng hình sự, vừa tuân thủ quy định về phòng chống dịch Covid-19.
\Tuy nhiên, Chủ tịch UBND TPHCM lại “đề nghị khởi tố bị can là bệnh nhân 1342 chứ không chỉ khởi tố vụ án để răn đe”. Bệnh nhân 1342 từ hành vi thiếu trách nhiệm và kém ý thức đã dẫn đến những hệ lụy: hơn 8.200 học sinh khối mầm non và phổ thông phải nghỉ học, trong đó có 8 trường cho toàn bộ học sinh nghỉ và 195 trường cho nghỉ một số lớp; có 663 giáo viên phải tạm nghỉ. Còn ở khối đại học và cao đẳng có gần 161.000 sinh viên và 5.700 giảng viên phải nghỉ. Hiện có 12 trường đại học đã đóng cửa.
Không ít bức xúc đã của dư luận đã dành cho nam tiếp viên là bệnh nhân 1342. GS. Ngô Bảo Châu trên trang cá nhân của mình, đã bình luận: “Đang là những người con anh hùng của đất nước, xung phong bay về vùng dịch để giải cứu đồng bào mình, các tiếp viên Vietnam Airlines thoắt một cái trở thành tội đồ, là đối tượng cho cả xã hội nguyền rủa. Không ai muốn bào chữa cho sự bất cẩn của một số cá nhân. Rất có thể có thiếu sót trong quy trình cách ly tiếp viên đi về từ vùng dịch của Vietnam Airlines cần được làm rõ”. Song ý kiến của GS. Ngô Bảo Châu và vài cá nhân từ Vietnam Airlines không hẳn nhận được sự đồng thuận của nhiều người. Công tội cần rõ ràng, công đáng khen tội đáng trách.
Sai lầm của bệnh nhân 1342 cần nhìn nhận như thế nào cho thấu tình đạt lý, nhất là trong bối cảnh giới trẻ vẫn có những biểu hiện chủ quan? Chuyên viên tâm lý Phạm Thanh Tuấn đưa ra lời khuyên: “Hãy suy nghĩ đến kết quả khi chúng ta quyết định làm một việc gì đó, bởi sự lơ là, không cảnh giác sẽ dẫn đến các hệ lụy vô cùng đáng tiếc. Đặc biệt trong tình hình dịch bệnh, chúng ta phải có ý thức trách nhiệm với bản thân và cộng đồng. Đừng vì một phút chủ quan phải đánh đổi nhiều thứ…”.
Song câu hỏi được nhiều người đặt ra, tại sao trước đây bệnh nhân 17 gây ra đợt bùng phát Covid-19 thứ 2 lại không phải chịu trách nhiệm gì? LS. Trương Anh Tú, Chủ tịch Công ty Luật TAT Law firm, phân tích: Ngày 30-3-2020, Tòa án Nhân dân tối cao ban hành Công văn 45 hướng dẫn về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19.
Trong đó, Mục 1.1 nêu người được thông báo cách ly “không tuân thủ quy định về cách ly”, gây lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác, sẽ bị xử lý về tội “làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người khác”. Nhưng vì Công văn 45 “sinh sau đẻ muộn” so với hành vi của của bệnh nhân 17, nên cơ quan chức năng không thể xử lý bệnh nhân này.
