Trong đó, nhiều ý kiến dự báo thời gian tới kinh tế toàn cầu có thể tiếp tục đối mặt với những rủi ro, thách thức, tác động lớn đến sự ổn định của hệ thống tài chính, do đó cần tăng cường tính bền vững của nợ, tập trung vào xử lý nợ xấu.
Lập sàn giao dịch mua bán nợ
Theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại - Công nghiệp Việt Nam, việc mua bán, xử lý nợ xấu gắn với tái cơ cấu doanh nghiệp sẽ góp phần giúp doanh nghiệp ổn định sản xuất.
Hiện nay, Công ty Mua bán nợ Việt Nam (DATC) thực hiện nhiệm vụ xử lý các khoản nợ và tài sản tồn đọng, góp phần lành mạnh hóa tình hình tài chính doanh nghiệp. Tuy nhiên, sự hỗ trợ từ DATC vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế, do số lượng doanh nghiệp hiện đang gặp khó khăn, cần hỗ trợ xử lý nợ còn nhiều. Vì vậy, cần có giải pháp thúc đẩy hoạt động mua bán, xử lý nợ gắn với tái cơ cấu doanh nghiệp.
| Cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc, đồng USD mạnh, chính sách thắt chặt tiền tệ tại EU và Nhật Bản, đã dẫn đến việc di chuyển tài sản từ các quốc gia đang phát triển đến các nơi an toàn hơn; thị trường trái phiếu chịu áp lực khi Hoa Kỳ tăng lãi suất… Vì vậy, các quốc gia cần có các chính sách để giảm thiểu bất lợi, ngăn chặn hiệu ứng lây lan. Trong đó cần xây dựng bộ đệm tài chính và tăng cường tính bền vững của nợ, tập trung xử lý nợ xấu. Ông Sebastian Eckardt, Trưởng kinh tế học Ngân hàng thế giới tại Việt Nam |
Theo đó, các tổ chức tín dụng, tổ chức xử lý nợ được thực hiện cấp tín dụng, bảo lãnh để doanh nghiệp tái cơ cấu có nguồn vốn phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh; sử dụng chính sách miễn thuế, giảm thuế… đối với tổ chức xử lý nợ; các doanh nghiệp được tái cơ cấu thông qua xử lý nợ…
Ngoài ra, để xử lý nhanh các khoản nợ xấu cần ưu tiên cải thiện chất lượng của hệ thống tòa án. Bởi khi tiến hành các thủ tục khởi kiện đòi nợ, điểm kém cạnh tranh của Việt Nam so với các quốc gia trên thế giới là thời gian giải quyết tranh chấp bị kéo dài và chậm trễ.
Ông Lê Việt Dũng, Phó Trưởng ban phụ trách Ban Giám sát tổng hợp, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, cho rằng theo kinh nghiệm quốc tế, Việt Nam cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để phát triển thị trường mua bán nợ.
Thực tế, phần lớn nợ xấu do các tổ chức tín dụng tự xử lý qua dự phòng rủi ro, thu nợ từ khách hàng. Các hình thức như bán nợ, phát mại tài sản bảo đảm… chiếm tỷ trọng rất khiêm tốn.
Do đó, bên cạnh các phương pháp đã được sử dụng hiệu quả thời gian qua, để đẩy nhanh hơn nữa quá trình xử lý nợ xấu, cần sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để phát triển thị trường mua bán nợ với sự tham gia tích cực của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Để thực hiện được mục tiêu này, ông Dũng cho rằng cần hình thành sàn giao dịch mua bán nợ. Đây là nơi giới thiệu, cung cấp thông tin chính thức, đầy đủ nhất về các khoản nợ đến các nhà đầu tư. Sàn giao dịch có thể trực thuộc Bộ Tài chính, có nhiệm vụ phát triển hạ tầng giao dịch, thiết lập các chuẩn mực về niêm yết thông tin khoản nợ, quản lý và phát triển các trung gian tạo lập thị trường, tổ chức đầu tư, xây dựng cơ chế giám sát và quy định bảo vệ nhà đầu tư. Việc hình thành sàn giao dịch sẽ tăng tính minh bạch và công khai của thị trường.
Bên cạnh đó cần đa dạng hàng hóa trên thị trường mua bán nợ; phát triển hệ thống các tổ chức xếp hạng tín nhiệm; tăng cường năng lực của các đơn vị tham gia thị trường như Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC), DATC, các công ty quản lý nợ và khai thác tài sản ngân hàng thương mại (AMC).
Áp dụng cơ chế thị trường khi xử lý nợ
Theo ông Phạm Mạnh Thường, Phó Tổng Giám đốc DATC, quy mô khoản nợ xấu ngày càng lớn với tính chất phức tạp hơn, do quy mô và hình thức khoản vay thay đổi, quy mô các khoản vay ngày càng lớn (lên đến hàng ngàn tỷ đồng) do nhiều tổ chức tín dụng thực hiện cho vay riêng lẻ hoặc vay hỗn hợp gồm nhiều tổ chức tín dụng.
Tuy nhiên, nhu cầu xử lý nợ ở mỗi tổ chức tín dụng khác nhau, dẫn đến không thể mua nợ cùng lúc và điều này làm kéo dài khoảng thời gian xử lý nợ để tái thiết doanh nghiệp. Vì vậy, cần sớm xây dựng bộ quy tắc cho phép áp dụng cơ chế tái cơ cấu doanh nghiệp không qua tòa án với nguyên tắc chung là từ 51% số chủ nợ chiếm 75% giá trị nợ đồng ý, thì phương án tái thiết được thông qua.
Bên cạnh đó, những doanh nghiệp mà Nhà nước yêu cầu tái cấu trúc, cần cho phép áp dụng cơ chế trả giá mua nợ bằng tiền tương ứng phần giá trị nợ được đánh giá theo phương án tái cơ cấu và phần thặng dư. Theo đó, giá chào bán của tổ chức tín dụng cao hơn sẽ được trả bằng trái phiếu đặc biệt do tổ chức tái thiết doanh nghiệp phát hành nhằm chia sẻ rủi ro, lợi ích thu được sau này. Như vậy mới đẩy nhanh việc đàm phán mua bán nợ, đồng thời có thời gian cho việc tái thiết.
Ngoài ra, Chính phủ cần cho phép áp dụng cơ chế thị trường khi xử lý các khoản nợ của nhà nước bình đẳng như các khoản nợ thương mại, tạo sự hài hòa lợi ích giữa thu hồi nợ với bảo vệ sự tồn tại của doanh nghiệp. Đồng thời cho phép doanh nghiệp tái thiết được miễn tiền phạt thuế, xóa một phần nợ thuế…
