Báo cáo từ Tổng cục Thống kê cho biết chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 12/2022 giảm 0,01% so với tháng 11; tăng 4,55% so với tháng 12/2021 và CPI bình quân quý 4 tăng 4,41% so với cùng kỳ năm trước.
Tính chung lại, CPI năm 2022 tăng 3,15% so với năm 2021 và đạt mục tiêu Quốc hội đề ra.
Việt Nam thuộc nhóm các nước có mức lạm phát thấp
Bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (Tổng cục Thống kê), cho biết tình hình lạm phát thế giới tiếp tục tăng cao, đặc biệt tại khu vực châu Âu và Mỹ. Cụ thể, lạm phát của khu vực đồng Euro tháng 11 tăng 11,1% so với cùng kỳ năm trước và lạm phát của Mỹ tăng 7,1% trong bối cảnh Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) duy trì chính sách thắt chặt tiền tệ.
Tại châu Á, lạm phát tháng 11 của Thái Lan tăng 5,6% so với cùng kỳ năm ngoái, Hàn Quốc tăng 5%, Indonesia tăng 5,4%, Trung Quốc tăng 1,6% và Nhật Bản tăng 3,8%.
Bà Oanh phân tích kể từ khi dịch COVID-19 bùng phát đến nay, thế giới đã phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, các yếu tố rủi ro, bất định gia tăng cùng với sự thay đổi chính sách rất nhanh của các nền kinh tế lớn.
Sang năm 2022, mặc dù tình hình dịch bệnh có xu hướng được kiểm soát nhưng vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, kết hợp với xung đột Nga – Ukraine và sự xuất hiện nhiều yếu tố mới đã làm tăng thêm khó khăn, thách thức như căng thẳng năng lượng, giá dầu và hàng hóa thế giới tăng cao, chuỗi cung ứng sản xuất, tiêu dùng tiếp tục bị đứt gãy trong thời gian dịch bệnh bùng phát toàn cầu.
 |
(Nguồn: TCTK)
Thêm vào đó, chính sách tài khóa, tiền tệ được nhiều nền kinh tế điều chỉnh theo hướng thắt chặt để kiềm chế lạm phát đã tác động tới khả năng phục hồi và tăng trưởng kinh tế.
“Do đó, một số nền kinh tế có dấu hiệu suy thoái, thiên tai, lũ lụt, hạn hán, biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, gây nguy cơ mất an ninh năng lượng, an ninh lương thực…,” bà Oanh nói.
Với số liệu thống kê ghi nhận, bà Oanh cho hay Việt Nam thuộc nhóm các nước có mức lạm phát thấp so với mặt bằng chung, khi CPI tháng 12 tăng 4,55% so với cùng kỳ năm trước.
Mặt bằng giá cơ bản được kiểm soát
Theo bà Oanh, kinh tế trong nước phục hồi, nhu cầu sản xuất hàng hóa phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cùng với tác động của giá hàng hóa thế giới đã đẩy giá hàng hóa và dịch vụ thiết yếu tăng, nhưng nhìn chung mặt bằng giá cơ bản được kiểm soát.
Trong đó, giá xăng dầu trong nước được điều chỉnh 34 đợt trong năm 2022, cụ thể giá xăng A95 giảm tổng cộng 2.590 đồng/lít, giá xăng E5 tăng 2.580 đồng/lít và giá dầu diezen tăng 4.030 đồng/lít. Như vậy, giá xăng dầu trong nước bình quân năm 2022 vẫn tăng 28% và làm CPI chung tăng 1,01 điểm phần trăm.
Bên cạnh đó, giá gạo tăng 1,22% so với năm 2021, làm CPI chung tăng 0,03 điểm phần trăm, do giá xuất khẩu lên cộng thêm cầu tiêu dùng gạo nếp, gạo tẻ ngon tăng trong dịp lễ, Tết.Ngoài ra, giá các mặt hàng thực phẩm cũng tăng 1,62% so với năm ngoai và tác động CPI chung tăng 0,35 điểm phần trăm, trong đó giá thịt bò tăng 0,8%, giá thịt gà tăng 4,29%.
 |
Chủ động ứng phó với áp lực lạm phát gia tăng.(Ảnh: Vietnam+)
Ở chiều ngược lại, giá thịt lợn đã giảm 10,68% so với năm trước, làm CPI chung giảm 0,36 điểm phần trăm, do dịch tả lợn châu Phi được kiểm soát và nguồn cung lợn đảm bảo đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân.
Thêm vào đó, giá nhà ở thuê đã điều chỉnh xuống 1,83% so với năm ngoái, làm CPI chung giảm 0,01 điểm phần trăm, chủ yếu trong các tháng đầu năm do ảnh hưởng của dịch bệnh.
Với kết quả trên, bà Oanh nhấn mạnh chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm 2022 tăng 3,15% so với năm trước và đạt mục tiêu Quốc hội đề ra trong bối cảnh một năm nhiều biến động khó lường.
“Để chủ động ứng phó với áp lực lạm phát gia tăng, thời gian qua Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương ban hành kịp thời nhiều chính sách, thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm hạn chế những tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế-xã hội,” bà Oanh nói.
Trên thực tế, các chính sách phù hợp cùng với sự quyết liệt, sát sao trong chỉ đạo, điều hành đã giúp giảm áp lực đáng kể lên mặt bằng giá, ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân.
Bà Oanh chỉ ra một số chính sách hiệu quả nhằm giảm áp lực lạm phát, như giảm thuế giá trị gia tăng với một số nhóm hàng hóa và dịch vụ từ 10% xuống 8%, giảm 50% mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay, giảm mức thu 37 khoản phí, lệ phí, giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu và các chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động, quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động…
Biến động chủ yếu do giá lương thực và xăng dầu
Báo cáo cũng cho biết lạm phát cơ bản tháng 12 tăng 0,33% so với tháng 11 và tăng 4,99% so với cùng kỳ năm trước. Mức tăng này đã cao hơn mức tăng CPI bình quân chung là 4,55%. Theo bà Oanh, nguyên nhân chủ yếu do giá xăng dầu (là yếu tố kiềm chế tốc độ tăng CPI trong tháng 12 năm nay) thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính toán lạm phát cơ bản.
Ngoài ra, lạm phát cơ bản bình quân năm 2022 tăng 2,59% so với năm 2021, thấp hơn mức CPI bình quân chung (tăng 3,15%), điều này phản ánh biến động giá tiêu dùng chủ yếu do giá lương thực, xăng dầu tăng.
Mặc dù, mặt bằng giá năm trong năm 2022 cơ bản được kiểm soát. Tuy nhiên, bà Oanh khuyến khị áp lực lạm phát năm 2023 là rất lớn. Cụ thể, diễn biến giá cả hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu trên thế giới đang có xu hướng giảm do tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại nhưng rủi ro tăng trở lại khá cao do xung đột giữa Nga – Ukraine vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp. Bên cạnh đó, sự phục hồi kinh tế Trung Quốc có thể kéo nhu cầu năng lượng gia tăng.
Bà Oanh nhận định kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục phục hồi trong năm 2023 do tác động của các gói hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng cùng với nhu cầu tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ tăng sẽ đẩy giá cả hàng hóa lên cao.
“Chính vì vậy, công tác quản lý, điều hành giá trong thời gian tới cần tiếp tục thực hiện thận trọng, chủ động và linh hoạt để bảo đảm kiểm soát tốc độ tăng giá tiêu dùng năm 2023,” bà Oanh nói.
