Chuyển đổi sản xuất xanh là yếu tố 'sống còn' của doanh nghiệp

Sáng 14-6, Báo Sài Gòn Giải Phóng phối hợp với Liên hiệp HTX thương mại TPHCM (Saigon Co.op), Hiệp hội DN TPHCM (HUBA) tổ chức Diễn đàn thương mại xanh năm 2023. Diễn đàn năm nay có chủ đề: "Cơ hội, thách thức và triển vọng phát triển của DN".

Chuyển đổi xanh là xu thế tất yếu

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan đánh giá hiện nay nhận thức về tiêu dùng xanh đã có một bước tiến dài. Nếu như trước đây tiêu dùng xanh chỉ được hiểu là một khâu của quá trình sản xuất, đó là người tiêu dùng lựa chọn sử dụng các sản phẩm xanh thì nay tiêu dùng xanh không chỉ dừng lại ở ý nghĩa đó mà được mở rộng hơn rất nhiều.

Đó là khái niệm mang tính hệ thống, hoàn thiện ở tất cả các khâu từ sản xuất, phân phối đến tiêu dùng và quay trở lại sản xuất. Để có được sản phẩm xanh để phục vụ tiêu dùng, thì cần một hệ sinh thái từ nguyên liệu xanh, tài chính xanh, năng lượng xanh, đặc biệt là hệ thống chính sách, hành lang pháp lý...

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan chia sẻ, hiện nay tăng trưởng xanh, phát triển kinh tế bền vững trở thành xu thế tất yếu của thế giới. Các nhà đầu tư những năm gần đây khi đến với TPHCM luôn đặt câu hỏi về năng lượng tái tạo, nguyên liệu xanh. Những nhà đầu tư đã đến từ trước cũng muốn trở bộ để “xanh” hơn.

“Chúng tôi hy vọng diễn đàn sẽ nâng cao nhận thức của người tiêu dùng, xã hội. Không nhận thức được thì sẽ không thể vươn ra xa, không tạo ra được môi trường, động lực thúc đẩy sản xuất. Nhận thức càng cao thì nhà sản xuất mới có động lực đầu tư sản xuất. Từ những việc này giúp chúng ta hình thành nên cách thiết kế lại chính sách để cho nền kinh tế tăng trưởng xanh tồn tại và phát triển mạnh mẽ”, ông Võ Văn Hoan nhấn mạnh.

Ông Phạm Văn Trường, Phó Tổng biên tập Báo Sài Gòn Giải Phóng chỉ ra một thực tế trong khi nhiều DN đang hoạt động cầm chừng do thiếu hụt đơn hàng thì cũng có không ít DN không ngừng mở rộng thị phần.

Ông Phạm Văn Trường, Phó Tổng biên tập Báo Sài Gòn Giải Phóng phát biểu tại diễn đàn. Ảnh Hoàng Hùng

Thậm chí, các DN này không thể nhận thêm đơn hàng sản xuất do đã "full” công suất. Điều này một lần nữa cho thấy, nguyên nhân mà DN đang gặp khó khăn ngoài nguyên nhân đến từ những tác động khách quan và chủ quan của tình hình địa chính trị, đứt gãy chuỗi logistics, chuỗi cung ứng toàn cầu, giá năng lượng leo thang… thì xu hướng thương mại xanh toàn cầu đang chi phối sâu rộng đến hoạt động sản xuất của DN tại Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung.

"Chuyển đổi sang sản xuất xanh giờ đây không còn là khẩu hiệu tuyên truyền, vận động mà đã trở thành hướng đi tất yếu, sống còn không chỉ với DN mà cho cả nền kinh tế quốc gia cũng như đời sống xã hội", ông Trường chia sẻ.

Nhiều thách thức với DN

PGS.TS Nguyễn Hồng Quân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế tuần hoàn (Đại học Quốc gia TPHCM) cho rằng, các DN Việt Nam sẽ chịu nhiều tác động trước những rào cản xanh đặt ra bởi các thị trường quốc tế. Quá trình chuyển đổi xanh trong DN vẫn còn nhiều thách thức (tài chính, công nghệ, thể chế, đặc biệt trong liên kết các bên) đòi hỏi phải có sự nỗ lực, quyết tâm của các bên, đặc biệt vai trò của nhà nước.

PGS.TS Nguyễn Hồng Quân đề xuất phát triển các yếu tố cần thiết cho hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn, như các quỹ đầu tư/tài trợ, mô hình hợp tác kết nối các bên, sự hỗ trợ quốc tế, công nghệ, nhân lực. Bên cạnh đó cần mô hình thí điểm, vai trò “dẫn dắt” của DN đầu ngành, cùng phối hợp với nhà nước, nhà khoa học, tổ chức quốc tế. Đặc biệt, cần có đề án cụ thể cho TPHCM áp dụng theo hướng mở, có lộ trình từng bước và thực chất, hiệu quả, khả thi, không cầu toàn.

Diễn đàn thu hút được sự quan tâm của rất nhiều DN trên địa bàn TPHCM. Ảnh Hoàng Hùng

Tại diễn đàn lần này nhiều DN đã chia sẻ câu chuyện xanh hoá của mình. Ông Trần Lâm Hồng, Phó Tổng giám đốc Saigon Co.op cho biết, đơn vị này đã từng bước phát triển nguồn hàng hóa chất lượng cao, hữu cơ, canh tác theo hướng thân thiện môi trường. Từ năm 2010 không còn sử dụng túi nilon khó phân hủy trên toàn hệ thống, từng bước sử dụng các vật liệu thân thiện môi trường trong bao gói, giới thiệu sản phẩm như lá chuối, xơ dừa, rổ tre...

Ngoài ra, Saigon Co.op cũng có chính sách ưu tiên lựa chọn các nhà cung cấp áp dụng/đạt các tiêu chuẩn quốc tế, trong đó có tiêu chuẩn về môi trường để đưa vào kinh doanh trong hệ thống.