(ĐTTCO) - Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) vừa có văn bản đề nghị Thủ tướng cho phép tiếp tục triển khai dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê, Hà Tĩnh trong năm 2016. Đồng thời, TKV cũng xin tạm dừng dự án Nhà máy sản xuất phôi thép 2 triệu tấn/năm, thuộc Tổ hợp dự án khai thác và chế biến quặng mỏ sắt Thạch Khê.
Khai thác quặng để bán
Cùng với những đề xuất trên, TKV với tư cách là cổ đông lớn nhất của CTCP Sắt Thạch Khê (TIC) cũng đề xuất cho phép hoãn nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản trong giai đoạn xây dựng cơ bản (2017-2018), để TIC tập trung mọi nguồn lực thực hiện công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), tái định cư thi công các công trình thuộc đề án phát triển bền vững kinh tế-xã hội các xã chịu ảnh hưởng dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê, các công trình bảo vệ môi trường và đầu tư xây dựng, nhằm sớm đưa dự án vào sản xuất, khai thác có hiệu quả, kịp thời cung cấp quặng chất lượng cao cho các cơ sở sản xuất phôi thép.
Theo số liệu khảo sát, mỏ sắt Thạch Khê có trữ lượng quặng lớn nhất khu vực Đông Nam Á, với trữ lượng dự báo khoảng 550 triệu tấn, tổng sản lượng quặng khai thác có thể đạt mức 370-400 triệu tấn. Tổng mức đầu tư dự án khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê theo tính toán của TIC lên đến hơn 14.000 tỷ đồng, trong đó giai đoạn I đầu tư 3.470 tỷ đồng, giai đoạn II đầu tư 9.600 tỷ đồng nhằm mục tiêu khai thác và chế biến quặng sắt, đảm bảo cung ứng nguyên liệu cho các nhà máy thép tại Hà Tĩnh và các nhà máy khác trong nước có nhu cầu.
Theo TKV, thời gian qua trong quá trình thực hiện dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê có một số vấn đề không phù hợp, nên TIC đã phải tạm dừng để tập trung cho việc cơ cấu lại các cổ đông, điều chỉnh lại dự án nhằm đảm bảo tính khả thi. Đến nay, các thủ tục pháp lý trong công tác thẩm định, điều chỉnh thiết kế kỹ thuật, GPMB, tái định cư, bảo vệ môi trường, đấu nối hạ tầng giao thông đã được cấp thẩm quyền chấp thuận bằng văn bản.
 |
| Khai thác mỏ sắt Thạch Khê. |
Dừng xây dựng nhà máy phôi thép
Nằm trong Tổ hợp dự án khai thác và chế biến quặng mỏ sắt Thạch Khê, dự án đầu tư xây dựng công trình nhà máy sản xuất phôi thép 2 triệu tấn/năm được Bộ Công Thương thông qua thiết kế cơ sở từ cuối năm 2010, Bộ TN-MT phê duyệt đánh giá tác động môi trường năm 2011, song đến nay dự án vẫn án binh bất động. Tuy nhiên, TKV cho rằng dự án có suất đầu tư lớn và công nghệ chưa phù hợp với nguồn quặng sắt mỏ Thạch Khê. Vì vậy, TIC đang xem xét điều chỉnh thiết kế ở một số công đoạn nhằm sử dụng được toàn bộ nguồn quặng từ mỏ sắt Thạch Khê, đồng thời tính toán lại suất đầu tư hợp lý hơn. Mặt khác, dù lựa chọn được công nghệ phù hợp với nguồn quặng sắt Thạch Khê, thì TKV cho rằng thị trường phôi thép trong nước và trên thế giới hiện nay có nhiều biến động nên cần tiếp tục nghiên cứu xem xét đầu tư sau 2020.
Ngoài những lý do nêu trên, phải nói thêm rằng việc huy động vốn để thực hiện tổ hợp dự án thời gian qua vô cùng khó khăn. Tổng giá trị vốn điều lệ các cổ đông cần phải góp khoảng 2.033 tỷ đồng, tương ứng với 30% vốn đầu tư giai đoạn I dự án. Nhưng đến nay, tổng giá trị vốn đã góp của các cổ đông TIC đạt 1.809 tỷ đồng, trong đó TKV đã góp đủ giá trị huy động hơn 1.076 tỷ đồng, phần vốn còn thiếu do các cổ đông khác TIC chưa góp đủ.
Các cổ đông còn lại gồm CTCP Khoáng sản và Luyện kim Thăng Long, Tổng công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh, Tổng công ty Thép Việt Nam và Công ty TNHH Tập đoàn BITEXCO, chưa góp đủ hoặc không thực hiện nghĩa vụ góp vốn để thực hiện dự án. Hơn nữa, lượng vốn góp của các cổ đông này theo tính toán nếu góp đủ cũng chỉ đáp ứng được 30% vốn, 70% vốn còn lại để triển khai tổ hợp dự án được dự kiến huy động từ vốn vay từ các ngân hàng. Vì vậy, TKV đang đề xuất Bộ Công Thương phương án tăng vốn điều lệ vào TIC để tiếp tục triển khai dự án.
Phải tính toán kỹ hiệu quả khai thác quặng
Đánh giá thị trường quặng trong nước hiện nay, ông Nguyễn Văn Sưa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam, cho rằng vấn đề khai thác, tuyển quặng tại mỏ sắt Thạch Khê phức tạp, nếu TKV đủ điều kiện đưa vào khai thác thì quá tốt. Nhu cầu trong nước vài năm nay khâu luyện gang khá phát triển nên nhu cầu về quặng sắt cũng tăng lên. Thí dụ như năm nay sản lượng gang ước tính các nhà máy trong nước đạt 2,5-2,6 triệu tấn, vì vậy nhu cầu về quặng sắt phải trên 4 triệu tấn, nhưng lượng quặng khai thác trong nước hiện tại chưa đáp ứng được nên phải nhập khẩu ở bên ngoài.
Người đại diện Hiệp hội Thép Việt Nam dự báo, sang năm nếu Formosa Hà Tĩnh đi vào hoạt động nhu cầu quặng sắt sẽ tăng lên gấp đôi, khoảng 7-8 triệu tấn. Trong khi giá quặng thế giới biến đổi rất khó lường, suốt 2014-2015 giá xuống rất sâu, cuối 2015 dưới 40USD/tấn quặng sắt, sang năm 2016 một vài tháng đầu tăng lên 80USD/tấn quặng sắt, giữa năm xuống khoảng 55USD/tấn quặng sắt, nhưng đến đầu tháng 12 lại tăng lên 82USD/tấn quặng sắt. Giá quặng thay đổi rất khó lường. Nhưng mỏ sắt Thạch Khê là một mỏ rất đặc biệt, điều kiện địa chất khoáng sản rất phức tạp, quặng nằm sâu dưới mực nước biển từ -8m đến -500m, lại trên địa hình cát, nằm gần biển nên khai thác hết sức khó khăn. Đó là nguyên nhân dự án này vài chục năm nay vẫn dậm chân tại chỗ dù trữ lượng là rất lớn. Do vậy khi khai khác cần tính toán cẩn thận để đảm bảo cả yêu cầu về kỹ thuật lẫn hiệu quả kinh tế. Còn việc TKV xin dừng dự án nhà máy luyện phôi thép 2 triệu tấn/năm nằm trong tổ hợp dự án trên, vị này xin phép không bình luận.
