Theo số liệu thống kê của trang mạng worldometers.info, cập nhật đến 6 giờ sáng 18/12 (giờ Việt Nam), tổng số ca mắc bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 trên toàn cầu trên 273.811.999 ca, trong đó có 5.358.891 người tử vong.
Tiến trình mở cửa trở lại tại nhiều nước đang đối mặt với thách thức mới, đi kèm nguy cơ dịch tái bùng phát dịch bệnh với sự xuất hiện và lây lan nhanh của biến thể Omicron.
Trong mấy ngày qua, số ca mắc bệnh và tử vong đang có xu hướng tăng trở lại, những vùng dịch “nóng nhất” nằm ở châu Âu. Dịch bệnh đang tái bùng phát ở châu Âu khi số ca mắc mới tăng mạnh ở nhiều nước châu lục này. Đây chính là tâm dịch hiện nay của thế giới, biến thể Omicron dự kiến sẽ chiếm chủ đạo số ca mắc tại châu Âu trong tháng tới.
Điều trị cho bệnh nhân nhiễm COVID-19 tại bệnh viện ở Tehran, Iran. Ảnh: IRNA/TTXVN
Nhiều nước chứng kiến sự bùng phát của biến chủng mới, như Mỹ, Đức Anh, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ và số ca mắc mới vẫn cao. Trong 1 ngày qua, Anh là nước có số ca mắc mới cao nhất (trên 93.000 ca), trong khi Nga có có số ca tử vong mới cao nhất thế giới với trên 1.000 ca.
Đại dịch sau 2 năm đến nay xuất hiện và lây lan ở 221 quốc gia và vùng lãnh thổ. Các nước cũng ghi nhận trên 245.700.000 triệu bệnh nhân được điều trị khỏi, số ca đang điều trị tích cực là trên 22 triệu ca và trên 89.000 ca hiện ở trong tình trạng nguy kịch. Ngày 17/12, thế giới có 121 quốc gia và vùng lãnh thổ ghi nhận ca COVID-19 mới; 101 quốc gia/vùng lãnh thổ có các ca tử vong vì dịch bệnh.
Với tỷ lệ tiêm vaccine ngừa COVID-19 tiếp tục tăng, nhiều nước trên thế giới đang lần lượt điều chỉnh chiến lược phòng chống dịch, chuyển từ “zero COVID-19” sang “sống chung với COVID-19. Tuy nhiên, việc xuất hiện biến thể mới Omicron đang làm chậm quá trình “bình thường mới” ở một số nước và khiến thế giới đối mặt với nguy cơ một “trận sóng thần” COVID-19 mới.
Vaccine Sputnik V phòng COVID-19 của Nga. Ảnh: AFP/TTXVN
Ngày 17/12, Quỹ Đầu tư trực tiếp Nga (RDIF) đã công bố nghiên cứu sơ bộ của Trung tâm Gamaleya về hiệu quả của vaccine Sputnik V đối với biến thể Omicron.
Nghiên cứu cho thấy Sputnik V có khả năng vô hiệu hóa cao biến thể Omicron và có khả năng bảo vệ mạnh mẽ tránh các trường hợp "bệnh diễn biến nặng và nhập viện”. Thêm vào đó, Sputnik V cho thấy mức giảm khả năng vô hiệu hóa virus ít hơn nhiều so với các loại vaccine phòng COVID-19 hàng đầu khác: mức giảm ít hơn từ 3-7 lần so với vaccine sử dụng công nghệ mRNA. Ngoài ra, theo ông Alexander Gintsburg - Giám đốc Trung tâm Gamaleya, tiêm chủng vaccine Sputnik V và tái chủng ngừa sau 6 tháng giúp bảo vệ đầy đủ trước biến thể Omicron.
Biến thể mới Omicron của virus SARS-CoV-2 lần đầu được phát hiện ở Botswana và Nam Phi vào giữa tháng 11. Biến thể chứa hàng chục đột biến trong protein S, cần thiết để mầm bệnh lây nhiễm sang tế bào, một số ý kiến cho rằng ban đầu biến thể này phát triển ở một người bị suy giảm hệ miễn dịch - có thể là người nhiễm HIV. Các chuyên gia cho rằng ngay cả những người đã khỏi bệnh và được tiêm phòng cũng có thể tái nhiễm Omicron, với các triệu chứng từ mệt mỏi đến nhức đầu và đau nhức cơ thể.
Người dân đeo khẩu trang phòng dịch COVID-19 tại Ljubljana, Slovenia, ngày 14/12/2021. Ảnh: THX/ TTXVN
Châu Âu đang là điểm nóng của dịch COVID-19 với gần 60% số ca mắc mới COVID-19 hằng ngày trên toàn cầu tập trung tại châu lục này. Trong khi đó, sự lây lan của biến thể Omicron virus SARS-CoV-2 đang đặt ra những thách thức lớn cho khu vực này.
Trong bối cảnh đó, một loạt nước châu Âu đã quyết định tăng cường biện pháp phòng dịch, kêu gọi người dân hạn chế tiếp xúc để phòng tránh lây nhiễm virus SARS-CoV-2, nhất là tại thời điểm Giáng sinh và Năm mới đang đến gần.
Nhà chức trách Phần Lan đã yêu cầu tiến hành xét nghiệm PCR bắt buộc đối với những người đến từ các khu vực có nguy cơ cao để hạn chế sự lây lan của biến thể Omicron. Theo đó, từ ngày 21/12, những người đến từ các nước ngoài Liên minh châu Âu (EU) hoặc khu vực tự do đi lại Schengen phải xuất trình cả giấy chứng nhận xét nghiệm âm tính được thực hiện trong vòng 48 giờ trước khi đến và chứng nhận tiêm chủng đầy đủ. Tuy nhiên, quy định trên không áp dụng đối với công dân Phần Lan, người nước ngoài cư trú tại Phần Lan, hoặc hành khách quá cảnh Phần Lan nhưng không rời khỏi khu vực sân bay.
Người dân đeo khẩu trang phòng dịch COVID-19 tại Carson, bang California, Mỹ ngày 4/7/2020. Ảnh: AFP/TTXVN
Hy Lạp đã điều chỉnh quy định phòng dịch đối với hành khách nước ngoài nhập cảnh nước này, theo đó họ có thể lựa chọn xuất trình chứng nhận xét nghiệm kháng nguyên nhanh hoặc PCR khi đến Hy Lạp.
Tại Italy, cơ quan y tế nước này đã bắt đầu triển khai chiến dịch tiêm đại trà vaccine ngừa COVID-19 cho trẻ em từ 5-11 tuổi. Italy sử dụng vaccine của hãng Pfizer/BioNTech để tiêm cho trẻ em từ 5-11 tuổi, với liều dùng bằng 1/3 liều của người lớn. Khoảng cách giữa 2 mũi tiêm là 3 tuần. Tính đến ngày 16/12, hơn 46 triệu người trên 12 tuổi tại Italy đã tiêm đủ liều vaccine phòng COVID-19.
Nhằm giảm tốc độ lây lan của biến thể Omicron, Giám đốc Viện Robert Koch (RKI), cơ quan phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh quốc gia của Đức, ông Lothar Wieler đã kêu gọi người dân giảm tối đa việc tiếp xúc xã hội trong dịp đón Giáng sinh sắp tới. Ông gợi ý nên tổ chức đón Năm mới theo từng nhóm nhỏ trong gia đình và bạn bè thân. Chuyên gia này cũng khuyến cáo mọi người nên làm xét nghiệm COVID-19 ngay cả khi đã tiêm chủng đầy đủ nếu tiếp xúc với những người thuộc các nhóm có nguy cơ cao.
Người dân đeo khẩu trang phòng lây nhiễm COVID-19 tại hội chợ Giáng Sinh ở Paris, Pháp. Ảnh: THX/TTXVN
Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ Y tế Đức Karl Lauterbach đã đưa ra cảnh báo biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2 sẽ gây ra đợt dịch thứ 5 tại nước này, do đó, Đức phải chuẩn bị nền tảng y tế tốt để đối phó với thách thức có thể chưa từng xảy ra trước đây.
Tại Mỹ - nước có số ca nhiễm SARS-CoV-2 và số ca tử vong do COVID-19 cao nhất thế giới, số ca nhập viện do mắc COVID-19 đang gia tăng. Trước thực tế này, giới chuyên gia kêu gọi người dân thực hiện đầy đủ mọi biện pháp phòng ngừa.
Ông Michael Osterholm - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và chính sách về bệnh truyền nhiễm thuộc trường Đại học Minnesota - cho biết tuy Delta vẫn đang là biến thể đáng lo ngại tại Mỹ, nhưng trong vòng vài tuần tới, rất có thể sẽ có thêm hàng triệu người Mỹ bị mắc COVID-19 do nhiễm biến thể Omicron.
Trong khi đó, ông Andy Slavitt, cựu cố vấn cấp cao về đại dịch COVID-19 của Tổng thống Mỹ Joe Biden – cho rằng ngay cả khi các công cụ phòng dịch như vaccine hiện đã sẵn có thay vì phải chờ đợi trong đợt bùng phát dịch bệnh mùa Đông, Mỹ vẫn có nguy cơ đối mặt với một "tháng 1 khốc liệt " cùng sự thống trị của Omicron.
Nhân viên y tế chuyển bệnh nhân COVID-19 tới bệnh viện ở Coral Gables, gần Miami, Mỹ. Ảnh: AFP/ TTXVN
Không chỉ riêng với ngành y tế, nhiều lĩnh vực khác trong đời sống của người Mỹ cũng đã có dấu hiệu căng thẳng do dịch bệnh. Một số trường cao đẳng và đại học đã quay trở lại với việc học trực tuyến. Các liên đoàn thể thao buộc phải hoãn các trận đấu do vận động viên mắc COVID-19, trong khi các show diễn theo hình thức trực tiếp một lần nữa phải thông báo hủy bỏ.
Tại các ga tàu điện ngầm ở New York, Boston và Miami, người dân xếp hàng dài để chờ xét nghiệm COVID-19. Trong bối cảnh lễ Giáng sinh và đêm giao thừa đang đến gần, mong muốn đến thăm bạn bè và những người thân trong gia đình trở nên khắc khoải hơn bao giờ hết.
Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) của Mỹ, tỷ lệ tiêm chủng hằng ngày tại nước này hiện đã tăng khoảng 22% so với một tháng trước, trong đó hơn 50% số trường hợp tiêm phòng là tiêm mũi tăng cường.
Trước những nghi ngại về Omicron và tình trạng lây lan của biến thể này tại nước trên thế giới hiện nay, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đưa ra khuyến nghị tạm thời về việc kết hợp các loại vaccine ngừa COVID-19 của các hãng dược phẩm khác nhau để tiêm liều thứ 2 và thứ 3.
Nhân viên y tế tiêm vaccine ngừa COVID-19 của hãng Pfizer/BioNTech tại London, Anh. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo WHO, tùy thuộc vào số vaccine sẵn có, các loại vaccine được sản xuất theo công nghệ mRNA như vaccine của Pfizer/BioNTech và Moderna có thể được sử dụng để tiêm liều thứ 2 sau khi tiêm mũi 1 là vaccine theo công nghệ vector của hãng AstraZeneca và ngược lại. WHO cho biết vaccine của hãng AstraZeneca và bất kỳ loại vaccine nào được sản xuất theo công nghệ mRNA cũng có thể dùng để tiêm liều thứ 2 sau khi đã tiêm mũi đầu tiên là vaccine bất hoạt của hãng Sinopharm.
WHO đưa ra hướng dẫn trên dựa trên khuyến nghị của Nhóm Chuyên gia cố vấn chiến lược về vaccine của tổ chức này và một nghiên cứu lớn công bố tuần trước cho thấy việc tiêm liều thứ nhất là vaccine của hãng AstraZeneca hoặc Pfizer/BioNTech và sau đó 9 tuần tiêm liều thứ 2 là vaccine của hãng Moderna đã cho thấy phản ứng miễn dịch tốt hơn. Tuy nhiên, WHO cho rằng việc tiêm kết hợp các loại vaccine như vậy cần tính đến nguồn cung vaccine, khả năng tiếp cận cũng như lợi ích và rủi ro của các loại vaccine được sử dụng.
WHO cho biết khuyến nghị trên sẽ được xem xét lại nếu có thêm các dữ liệu. Trước khi WHO đưa ra khuyến nghị trên, nhiều quốc gia đã tiến hành tiêm kết hợp các loại vaccine khi phải đối mặt với số ca nhiễm mới tăng vọt trong khi nguồn cung thấp.
Hành khách chờ làm thủ tục tại sân bay quốc tế Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 29/11/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo thống kê của trang worldometers.info, tính tới 23 giờ 59 phút ngày 13/12, các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ghi nhận thêm 24.455 ca mắc mới COVID-19 và 389 ca tử vong. Tổng số ca bệnh hiện đã trên 14.532.122 trường hợp và 299.356 ca tử vong.
Tình hình dịch bệnh tại Đông Nam Á mấy ngày qua chứng kiến xu thế hạ nhiệt tại nhiều nước. Số ca tử vong nhìn chung tiếp tục giảm nhẹ hoặc không tăng trong toàn khối. Song diễn biến dịch tại Thái Lan, Malaysia, Philippines và nhất là Việt Nam vẫn căng thẳng so với các nước khác.
Một ngày qua, hiệp hội ASEAN có 7 quốc gia thành viên ghi nhận các ca tử vong mới vì COVID-19 là Indonesia, Philippines, Malaysia, Singapore, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam.
Sự xuất hiện của chủng virus mới được coi là siêu lây nhiễm Omicron khiến nhiều nước Đông Nam Á cấm nhập cảnh du khách từ các quốc gia ở phía Nam châu Phi và tăng cường khẩn cấp các biện pháp phòng chống dịch. Hiện đã có ít nhất 4 quốc gia ASEAN ghi nhận các ca nhiễm Omicron.
Xét về tổng số ca mắc và tử vong, ổ dịch nghiệm trọng nhất Đông Nam Á vẫn là Indonesia do dịch bệnh đã kéo dài nhiều tháng ở mức nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong vòng vài tuần qua, điểm nóng này đang hạ nhiệt nhanh chóng, khi số ca mắc và tử vong đã giảm đáng kể.
Việt Nam ngày 17/12 tiếp tục dẫn đầu Đông Nam Á với trên 15.000 ca mắc mới và 246 ca tử vong.
Bệnh nhân COVID-19 chờ được tiếp nhận tại bệnh viện ở Surabaya, Indonesia. Ảnh: AFP/ TTXVN
Trong khi đó, Thái Lan cũng là một điểm dịch nóng ở Đông Nam Á, khi số ca lây nhiễm cộng đồng chưa có dấu hiệu thuyên giảm trong vài tuần gần đây, buộc nhà chức trách nước này phải ra quyết định siết chặt các biện pháp phòng dịch tại nhiều tỉnh. “Xứ sở chùa Phật Ngọc” trong ngày 17/12 ghi nhận thêm trên 3.500 ca bệnh mới và 41 người tử vong.
Campuchia dịch tiếp tục thuyên giảm, với 8 bệnh nhân mới và 3 ca tử vong trong một ngày qua. Campuchia được đánh giá đã đi qua giai đoạn đỉnh dịch. Trước tình hình mới, “Xứ sở chùa tháp” đang từng bước nới lỏng giãn cách xã hội và đã mở cửa lại đất nước.
Trong khi đó, số ca mắc mới tại Lào vẫn tăng cao mấy ngày qua. Singapore cũng ghi nhận hàng trăm ca bệnh và 1 ca tử vong vì COVID-19. Nhìn chung, toàn khối dù dịch đã bớt căng thẳng song vẫn chứng kiến những diễn biến đáng quan ngại, song hy vọng vượt qua đại dịch đã bắt đầu xuất hiện ở một số nước thành viên. Trong 24 giờ qua, 10/10 nước thành viên trong ASEAN ghi nhận ca COVID-19 mới.
