Đáng lưu ý, dự thảo nghị định đề xuất bổ sung "các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện nhưng chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây" vào công thức tính giá điện. Điều này tạo cơ sở pháp lý để Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thu hồi khoản lỗ của các năm trước thông qua việc điều chỉnh giá bán lẻ điện trong các năm tiếp theo.
Theo tờ trình dự thảo nghị định, do ảnh hưởng của các yếu tố như giá nhiên liệu đầu vào tăng cao và giá điện chưa được điều chỉnh kịp thời, EVN đã ghi nhận khoản lỗ lũy kế lớn trong hai năm 2022-2023. Tính đến hết năm 2024, sau khi có lãi, số lỗ lũy kế của công ty mẹ vẫn còn khoảng 44.792 tỷ đồng.
Việc này được đánh giá sẽ tạo áp lực tăng giá bán lẻ điện để bù đắp các chi phí đã phát sinh nhưng chưa được thu hồi; sẽ bảo toàn vốn nhà nước tại doanh nghiệp và giúp EVN có nguồn lực để đầu tư các dự án điện mới, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Đơn vị chủ trì soạn thảo dự thảo nghị định này (Bộ Công thương) đưa ra 2 phương án để xin ý kiến về việc thu hồi khoản lỗ.
Phương án 1: Cho phép phân bổ các khoản lỗ phát sinh từ năm 2022 trở đi vào giá điện của các năm sau. Đây là một cơ chế áp dụng lâu dài, không chỉ xử lý khoản lỗ năm 2022-2023 mà cả các khoản lỗ có thể phát sinh trong tương lai.
Phương án 2: Chỉ cho phép xử lý các khoản lỗ phát sinh từ năm 2022 đến trước khi Nghị định sửa đổi có hiệu lực. Phương án này chỉ nhằm giải quyết vấn đề đã tồn tại và không áp dụng cho các năm tới.
Một thay đổi quan trọng khác được đề xuất trong dự thảo nghị định là cơ chế giám sát khi điều chỉnh giá điện. Theo đó, Bộ Công thương sẽ thực hiện kiểm tra, rà soát và cho ý kiến đối với phương án giá của EVN trước khi điều chỉnh cả khi tăng và giảm (áp dụng cho các mức giảm từ 1% trở lên hoặc tăng từ 2% đến dưới 5%). Với quy định hiện hành: Bộ Công thương chỉ kiểm tra, rà soát trước khi EVN thực hiện điều chỉnh tăng giá điện. Đối với trường hợp giảm giá, EVN sẽ tự quyết định và Bộ Công thương thực hiện hậu kiểm.
