Dường như đã đoán trước được những cơ hội sẽ đến trong năm 2015 khi Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) chính thức hình thành, Hiệp định Đối tác Kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hiệp định thương mại tự do (FTA) Việt Nam - EU… đang đi đến hồi kết, vì vậy trong quý I-2015, các DN nước ngoài liên tục đổ vốn đầu tư vào lĩnh vực dệt may Việt Nam.
Ngoại đua đổ vốn
Mảnh đất được nhiều nhà đầu tư nước ngoài nhắm tới để đầu tư là khu vực miền Trung và được xem là khu vực hội tụ đủ “thiên thời, địa lợi” để đầu tư vào lĩnh vực thế mạnh của Việt Nam. Trong đó, nhiều nhất có lẽ vẫn là các nhà đầu tư Hàn Quốc, khi thời gian cuối năm 2014, đầu năm 2015 các DN nước này liên tục đổ vốn vào các dự án dệt may. Mới nhất, trong tháng 3 vừa qua, UBND tỉnh Bình Định đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Onewoo đầu tư khoảng 6 triệu USD vào cụm công nghiệp Hà Lam, Chợ Được.
Hay như dự án đầu tư dệt nhuộm, may Tam Thăng, Tam Kỳ (Quảng Nam) của nhà đầu tư PanKo Tam Thăng với tổng vốn đầu tư 30 triệu USD. Một công ty khác của Hàn Quốc là Poong In Vina chuyên sản xuất và gia công các sản phẩm may mặc gần đây cũng mở rộng tăng thêm 4 triệu USD để xây dựng nhà máy thứ 5 tại Bình Dương. Lãnh đạo DN này cho biết, phần lớn sản phẩm được xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, việc tăng vốn đầu tư này là nhằm đón đầu cơ hội Việt Nam tham gia vào Hiệp định TPP để hưởng thuế suất nhập khẩu 0%. Thậm chí DN này còn có kế hoạch của Pooing In Vina là xây tiếp nhà máy thứ 6 và thứ 7 trong thời gian ngắn tới.
Mới đây, Tập đoàn Dệt may Delta Galil Industries của Israel cũng đã làm việc với tỉnh Bình Định về dự án đầu tư 13 triệu USD vào lĩnh vực dệt, nhuộm, may DN này đang có ý định đầu tư tại đây. Dự kiến dự án sẽ thu hút hàng ngàn lao động và tạo ra một sản lượng nguyên phụ liệu và sản phẩm dệt may khá lớn, với doanh thu dự kiến đạt khoảng 30 triệu USD. Dự án này sẽ khởi công trong quý II-2015.
Đặc biệt, gần đây các DN dệt may Thái Lan cũng bắt đầu quan tâm tới thị trường Việt Nam. Bằng chứng là chỉ từ tháng 8-2014 đến cuối tháng 3-2015, Hiệp hội Các nhà sản xuất dệt may Thái Lan (TGMA) đã 2 lần đưa các đoàn DN dệt may nước này sang tìm hiểu thị trường và ngỏ ý muốn đầu tư lâu dài vào Việt Nam.
Thực ra cũng không khó hiểu khi gần đây các DN Thái Lan liên tục đổ dồn sang Việt Nam tìm cơ hội đầu tư, trong đó có lĩnh vực dệt may. Thái Lan hiện là một trong những quốc gia hàng đầu về dệt may, nhất là khâu dệt và thiết kế. Nước này cũng đã đưa ra tham vọng trong vòng 20 năm tới sẽ trở thành trung tâm thời trang của châu Á. Hơn nữa, cánh cửa AEC đang dần mở ra, trong khi TPP đối với Việt Nam cũng đang đi vào giai đoạn nước rút. Một điều chắc chắn rằng, con mắt nhà nghề của các nhà đầu tư Thái Lan đã nhìn thấu được những cơ hội đang đến với thị trường Việt Nam.
Bà Malinee Harnboonsong, Giám đốc Cục Xúc tiến thương mại quốc tế của Thái Lan, cho biết sắp tới các DN dệt may của Thái Lan sẽ điều chỉnh chiến lược kinh doanh và Việt Nam được chọn nhằm bù đắp sự hạn chế của DN Thái Lan, khi chưa xuất khẩu được nhiều sang Liên minh châu Âu (EU) và Hoa Kỳ. “Việt Nam không phải là đối thủ mà là đối tác của Thái Lan, nhất là khi AEC có hiệu lực” - bà Malinee Harnboonsong nói.
Nội tăng hỗ trợ
Trong bối cảnh đó, bản thân Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cũng không thể ngồi yên, Hiệp hội đang có những động thái mạnh mẽ để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài thông qua việc rà soát lại ngành và kiến nghị với Chính phủ xây dựng các trung tâm dệt may giống như một số cường quốc dệt may trên thế giới như Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc… đã làm thành công.
Chẳng hạn ở phía Bắc sẽ thí điểm ở Nam Định, với quy mô 1.500ha (giai đoạn I là 600ha đã được Chính phủ phê duyệt). Phía Nam tập trung tại tỉnh Tây Ninh… Nếu khả thi đây sẽ là cơ sở để Việt Nam thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư vào lĩnh vực dệt may.
 |
Dệt may trong nước phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nước ngoài. |
Tuy nhiên, đây vẫn là câu chuyện của tương lai, còn hiện tại ngành dệt may của Việt Nam tiếng là có quy mô lớn, nhưng lại không mạnh, do lệ thuộc đến 85% vào nguyên liệu nhập khẩu và trên 70% là sản xuất gia công. Vì vậy, việc các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư mở rộng sản xuất nguyên phụ liệu vào thời điểm này, ở góc độ nào đó lại giúp ngành dệt may Việt Nam chủ động nguyên phụ liệu, gia tăng tỷ lệ nội địa hóa. Tuy nhiên, Vitas cũng khuyến nghị từng DN dệt may cần có sự chuẩn bị để liên kết được với các khâu trong chuỗi cung ứng, tránh bị động khi đã ký kết nhưng không tận dụng được các điều kiện thuận lợi với các thuế quan ưu đãi khi thỏa mãn các điều kiện của TPP.
Ngoài ra, các DN phải hình thành chuỗi cung ứng chặt chẽ, có cam kết, có cộng đồng trách nhiệm để xây dựng năng lực cạnh tranh của toàn chuỗi với mục tiêu biến TPP thành cú hích quan trọng cho dệt may Việt Nam tăng trưởng bền vững. Hơn nữa, các DN nên tận dụng thời cơ này để phát triển bền vững, tích lũy tiềm lực mọi mặt để xây dựng năng lực cạnh tranh thực sự, không nên coi TPP là liều thuốc tiên vĩnh cửu và ngủ quên trên những ưu đãi thuận lợi trước mắt.
