Hỏi: - Có một người bà con xa muốn cho tôi một phần căn nhà của ông sau khi qua đời. Ông ấy muốn làm di chúc cho tôi, nhưng có người nói phải làm thủ tục “di tặng” mới được. Vậy thừa kế theo di chúc có khác với di tặng hay không? Thủ tục để thực hiện 2 việc trên và kết quả có gì khác nhau không?
Châu Thị Cẩm Mỹ (Thủ Dầu Một, Bình Dương)
Trả lời: - Theo Điều 464 Bộ Luật Dân sự 2005, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Như vậy, thừa kế theo di chúc là việc di chuyển tài sản, quyền và nghĩa vụ về tài sản (di chuyển di sản thừa kế) của người đã chết cho các người khác theo sự định đoạt của người đó (người đã chết) khi còn sống.
Người nhận di sản gọi là người thừa kế. Còn di tặng (tặng cho tài sản) là việc người lập di chúc dành một phần di sản của mình để tặng người khác. Người được di tặng không phải thực hiện nghĩa vụ đối với phần được di tặng, trừ trường hợp toàn bộ phần di sản không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người di tặng, phần di tặng mới được dùng để thực hiện phần nghĩa vụ còn lại của người này.
Cả 2 hình thức thừa kế theo di chúc và di tặng đều phải được thể hiện rõ trong di chúc và nó đều chỉ có hiệu lực sau khi người có tài sản qua đời. Tuy nhiên, về mặt kết quả có khác nhau. Như đã nêu trên, người thừa kế được quyền nhưng đồng thời phải có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại. Còn người được di tặng, về nguyên tắc chỉ có quyền mà không phải có nghĩa vụ đối với phần được di tặng (trừ trường hợp đã nêu).
Như vậy, tùy thuộc hoàn toàn vào ý muốn của cá nhân mà người bà con của bà có thể lập di chúc cho bà được hưởng tài sản (gọi là thừa kế theo di chúc) hay tặng cho bà một phần di sản (gọi là di tặng).
