Với thị trường gần 80 triệu dân cùng nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, Iran hứa hẹn sẽ mở ra nhiều cơ hội kinh doanh cho doanh nghiệp nước ngoài sau khi Hoa Kỳ và phương Tây đang tiến tới dỡ bỏ các lệnh cấm vận. Không muốn trở thành người chậm chân, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đang lập ra những kế hoạch để thâm nhập thị trường giàu tiềm năng này.
Theo giới quan sát, lĩnh vực đầu tiên Nhật Bản có thể hợp tác đó là dầu mỏ. Tokyo chủ yếu nhập dầu từ Trung Đông. Với sự trở lại của Iran, Nhật Bản có thể quay trở lại với dự án Azagedan ở Iran, là khu mỏ với trữ lượng dầu thô ước tính với 35 tỷ thùng. Iran đã trao quyền khai thác và phát triển mỏ Nam Azadegan lần đầu tiên cho Tập đoàn Inpex của Nhật Bản trong năm 2001, nhưng hợp đồng nhanh chóng phải chấm dứt sau 5 năm dự án không tiến triển.
Một lĩnh vực hợp tác khác đó là phát triển năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình. Chính quyền Iran đang xem xét các phương án khác nhau nhằm phát triển năng lượng hạt nhân có sự hợp tác với các công ty lớn của nước ngoài, trong đó có Nhật Bản.
Thứ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi khẳng định Nhật Bản sở hữu những công nghệ tiên tiến nhất trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân và xuất khẩu các công nghệ đó cho nước ngoài. Sự hợp tác với Nhật Bản trong xây dựng các cơ sở hạt nhân mới ở Iran sẽ có triển vọng tốt.
Năm 2011, sau tai nạn tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima số 1, Nhật Bản tạm ngừng xuất khẩu công nghệ hạt nhân, nhưng gần đây đang dần phục hồi hoạt động này. Vụ tai nạn cũng khiến các nhà quản lý phải cải thiện chất lượng các hệ thống an toàn, đó là yếu tố rất quan trọng đối với Iran, bởi nhà máy điện hạt nhân Bushehr của Tehran nằm trong khu vực thường xảy ra những trận động đất.
Cả Iran và Nhật Bản đều quan tâm hợp tác trong lĩnh vực y học. Điều này được minh chứng qua biên bản ghi nhớ về mở rộng hợp tác trong lĩnh vực y tế của bộ trưởng y tế 2 nước đã ký kết hồi tháng 2 tại Tokyo. Nói về các loại thuốc, thiết bị và công nghệ y tế, dù mức giá khá cao nhưng do uy tín của Nhật Bản về y học rất cao nên Iran sẵn sàng mua với bất cứ giá nào.
Sự hợp tác thương mại với Iran mở ra triển vọng rộng lớn trong nhiều lĩnh vực: từ ngành hàng không, đường sắt cần phải hiện đại hóa cho đến công nghệ IT, thị trường tiêu dùng. Iran cũng có thể nhập khẩu từ Nhật Bản xe ô tô và thiết bị điện tử.
Doanh nghiệp Nhật Bản tự tin nhờ mối quan hệ giữa 2 nước. Nhật Bản chưa bao giờ có xung đột nghiêm trọng với Iran. Dù quan hệ chính trị không phải tích cực kể từ khi 2 nước thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1929, nhưng mối liên hệ kinh tế rất chặt chẽ.
Cuối những năm 1980, thời kỳ “phép lạ kinh tế” của Nhật Bản, Tokyo đã cấp giấy phép lao động di cư cho công dân Iran, cho phép thường trú tại Nhật Bản. Mặc dù sau vài năm Nhật Bản bãi bỏ thủ tục này, nhưng ở Nhật hiện có cộng đồng người Iran đủ mạnh. Ngay cả khi lên án chương trình hạt nhân của Iran, Nhật Bản vẫn duy trì cuộc đối thoại trực tiếp với Tehran. Trong năm 2014, Bộ trưởng Ngoại giao Iran đã đến thăm Nhật Bản, và phái đoàn Nhật Bản, bao gồm các chính trị gia và doanh nhân theo chiều ngược lại đến Tehran để hội đàm với các lãnh đạo của Iran...
 |
Iran và Nhật Bản có nhiều tiềm năng trong ngành công nghiệp sản xuất ô tô. |
Tuy nhiên, không chỉ doanh nghiệp Nhật Bản, nhiều đối tác khác từ Trung Quốc, Nga và EU cũng đang “dòm ngó” Iran. Mới đây, Ngoại trưởng Italia Paolo Gentiloni đã tuyên bố Iran là mối quan tâm lớn đối với nhiều quốc gia, và sau khi dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt sẽ bắt đầu sự cạnh tranh để thiết lập mối quan hệ đặc biệt với Iran.
GS. Vladimir Kondratyev, Viện Kinh tế thế giới và quan hệ quốc tế (IMEMO), nhận định thị trường Iran hứa hẹn có lợi nhuận cao và ngay từ lúc này đã bắt đầu cuộc cạnh tranh gay gắt nhằm chinh phục thị trường Iran, trong đó các công ty của Nhật Bản, Trung Quốc, Nga, Hoa Kỳ và châu Âu đang chạy đua quyết liệt.
(Tổng hợp)
