Điều 4.39.a của dự thảo đã mở rộng khái niệm người có liên quan, ngoài “cha đẻ, cha nuôi, mẹ đẻ, mẹ nuôi, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh ruột, em ruột, chị ruột” như quy định của Luật CK 2006, thì bổ sung thêm “con dâu, con rể, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu”. Tuy nhiên, theo VCCI, quy định này có một số vấn đề. Thứ nhất, bổ sung “con dâu” nhưng lại không bổ sung “bố chồng, mẹ chồng”.
Như vậy sẽ dẫn đến con dâu là người có liên quan của bố chồng, nhưng bố chồng lại không phải là người có liên quan của con dâu. Tương tự với quan hệ con rể – bố vợ, mẹ vợ; anh rể – em vợ; em rể – anh vợ, chị vợ; chị dâu – em chồng; em dâu – anh chồng, chị chồng. Thứ hai, dự thảo mở rộng đến các quan hệ dâu, rể, nhưng lại không quy định về các quan hệ ông, bà – cháu ruột; cô, dì, chú, bác – cháu ruột. Đây được coi là những mối quan hệ huyết thống, vốn được coi là thân thiết hơn so với các quan hệ dâu, rể.
Việc mở rộng phạm vi người có liên quan được suy đoán là để phù hợp với thực tiễn xã hội Việt Nam, nơi mà các quan hệ gia đình, quan hệ họ hàng có ảnh hưởng lớn đến các hành vi kinh tế của cá nhân trên thị trường. Tuy nhiên, việc mở rộng này cũng cần cân nhắc đến gánh nặng chi phí tuân thủ của các cá nhân tham gia thị trường. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc việc mở rộng này. Nếu cần thì có thể thực hiện thêm các nghiên cứu về xã hội học để bảo đảm tính cần thiết của việc mở rộng phạm vi người có liên quan.
Việc nâng các điều kiện chào bán CK ra công chúng nhằm bảo đảm năng lực tài chính của công ty đại chúng là phù hợp với định hướng phát triển TTCK. Dự thảo đưa ra quy định chuyển tiếp yêu cầu các doanh nghiệp đã niêm yết phải đáp ứng điều kiện về vốn và cơ cấu cổ đông trong vòng 2 năm kể từ khi luật này có hiệu lực. Nếu sau 2 năm mà không đáp ứng DN sẽ bị hủy tư cách công ty đại chúng. Theo thuyết minh của cơ quan soạn thảo, hiện tại có 1.954 công ty đại chúng, và có 18,4% công ty đại chúng không đáp ứng được điều kiện về vốn điều lệ. Các doanh nghiệp này sẽ có 2 năm để tăng vốn lên 30 tỷ đồng, hoặc sẽ phải bị huỷ tư cách công ty đại chúng.
Chính sách này sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của các cổ đông đang nắm giữ CK của các doanh nghiệp này. Trong khi bản thân những doanh nghiệp này không hề có hành vi vi phạm pháp luật, không gây tác động xấu đến thị trường. “Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo hết sức cân nhắc về việc áp dụng quy định mang tính hồi tố như vậy. Quy định mới về điều kiện chào bán CK ra công chúng chỉ nên áp dụng cho những doanh nghiệp niêm yết sau khi luật này có hiệu lực, không nên áp dụng đối với những doanh nghiệp đã niêm yết” - VCCI đề xuất.
Dự thảo đã nâng điều kiện có lãi từ 1 năm lên 2 năm đối với các công ty đại chúng muốn chào bán thêm CK ra công chúng. Bản thuyết minh giải thích lý do của việc này là nhằm chống lại tình trạng một số doanh nghiệp sử dụng thủ thuật về kế toán để có lãi trong 1 năm, nhưng nhiều năm khác lại lỗ để có thể chào bán thêm CK.
Tuy nhiên, việc sử dụng thủ thuật kế toán để có lãi phải được xem là một hành vi gian lận về việc cung cấp thông tin ra công chúng và cần phải được xử lý vi phạm, chứ không nên quy định về thời gian có lãi. Việc thay đổi thời gian có lãi không giải quyết được vấn đề khi doanh nghiệp tiếp tục sử dụng thủ thuật kế toán để có lãi trong 2 năm. Đối với những doanh nghiệp đã chào bán CK ra công chúng, các thông tin về doanh nghiệp đã được công khai trước các NĐT một thời gian tương đối dài.
Các NĐT hoàn toàn có thể theo dõi lại lịch sử công bố thông tin để đánh giá về mức độ rủi ro. Vì vậy, Nhà nước có thể giảm các điều kiện chào bán thêm, thấp hơn so với chào bán lần đầu. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc việc điều chỉnh điều kiện có lãi của doanh nghiệp khi chào bán thêm CK.
Về điều kiện trách nhiệm hình sự đối với chào bán CK ra công chúng, theo dự thảo: “Tổ chức phát hành không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, hoặc đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng chưa được xóa án tích”. Quy định này phù hợp với việc bổ sung trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân trong Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, việc cấm chào bán CK đối với toàn bộ các pháp nhân thương mại đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chưa được xóa án tích là không cần thiết.
Một số tội danh trong Bộ luật Hình sự không liên quan đến tài chính như tội: gây ô nhiễm môi trường, vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã… thì không cần thiết phải cấm phát hành CK. Bộ luật Hình sự đã có quy định về hình phạt cấm huy động vốn đối với pháp nhân thương mại. Trong đó, Điều 81.2.b của Bộ luật Hình sự đã có nội dung “cấm phát hành, chào bán CK”. Do đó, dự thảo nên quy định theo hướng: “Tổ chức phát hành không thuộc trường hợp đang phải thi hành hình phạt cấm phát hành, chào bán CK theo quy định tại Điều 81.2.b của Bộ luật Hình sự”.
