Mặt khác, động lực tăng trưởng kinh tế cao 10 năm tới được xác định là khoa học công nghệ cao, cũng chính là lĩnh vực thâm dụng vốn lớn, cùng với đó là khu vực kinh tế tư nhân đã, đang và sẽ phụ thuộc phần lớn vào vốn vay NH.
Như vậy cho thấy hệ thống NH phải đảm trách cung ứng một lượng vốn tín dụng khổng lồ cho nền kinh tế trong 10 năm tới, đồng thời vẫn phải duy trì các chỉ tiêu an toàn, kiểm soát nợ xấu và quản lý tốt rủi ro. Vậy hệ thống các NHTM phải chuẩn bị gì?
Củng cố tiềm lực tài chính: tăng vốn điều lệ
Tổng vốn điều lệ của 28 NHTM trong nước hiện nay tính đến 31-12-2024 là 823.522 tỷ đồng (tương đương khoảng 33 tỷ USD), tăng 15,23% so với cuối năm 2023. Trong đó có 16 NH có quy mô vốn điều lệ trên 1 tỷ USD (năm 2023 có 12 NH). Năm 2024 có tới 20/28 NHTM tăng vốn điều lệ.
VPBank hiện đứng vững vị trí top 1 với vốn điều lệ đạt 79.339 tỷ đồng, kế đến là Techcombank với 70.450 tỷ đồng, BIDV 68.975 tỷ đồng, Vietcombank 55.891 tỷ đồng, VietinBank 53.670 tỷ đồng, MB 53.063 tỷ đồng, Agribank 51.616 tỷ đồng, ACB 44.666 tỷ đồng, SHB 38.073 tỷ đồng, và HDBank 35.101 tỷ đồng. Các NH còn lại đều có quy mô vốn điều lệ dưới 30.000 tỷ đồng.
Hiện có 7 NH có vốn điều lệ dưới 10.000 tỷ đồng. Xếp theo thứ tự Saigonbank 3.388 tỷ đồng, KienlongBank 3.653 tỷ đồng, PGBank 4.200 tỷ đồng, Viet A Bank 5.400 tỷ đồng, BVBank 5.518 tỷ đồng, VietBank 7.139 tỷ đồng và Bac A Bank 8.959 tỷ đồng.
Tuy nhiên, vị trí của các nhà băng thuộc top đầu sẽ có thay đổi lớn, khi mới đây Vietcombank đã công bố kế hoạch phát hành gần 2,77 tỷ cổ phiếu. Nếu phát hành thành công, vốn điều lệ của Vietcombank dự kiến từ 55.891 tỷ đồng lên khoảng 83.557 tỷ đồng vươn lên dẫn đầu hệ thống NH.
Như vậy để củng cố tiềm lực tài chính, tăng vốn điều lệ, các NH cần tiếp tục đẩy mạnh cổ phần hóa nhóm Big4 NHTMCP có vốn Nhà nước (Vietcombank, BIDV, VietinBank và Agribank) đồng thời khuyến khích các NHTMCP tư nhân thu hút thêm các nhà đầu tư lớn cả trong và ngoài nước.
Bên cạnh đó, cần có phương án sáp nhập các NHTMCP nhỏ nhằm tăng vốn điều lệ một cách cơ học, nếu không thể tự vươn mình thành ngân hàng lớn. Mục tiêu trong 5 năm tới rút số lượng NHTMCP hiện nay xuống còn khoảng 25, với vốn điều lệ không dưới 1 tỷ USD/NH, trong đó có 3-5 NH có vốn điều lệ tương đương 4 tỷ USD.
Tăng quy mô huy động tiền gửi
Huy động tiền gửi của các NHTM tiếp tục lập kỷ lục mới khi 26 NH đã công bố kết quả huy động vốn trong năm 2024 với 12,846 triệu tỷ đồng, tăng 12,89% so với năm 2023.
Nhóm Big4 tiếp tục dẫn đầu hệ thống về huy động tiền gửi khi mỗi nhà băng đều huy động được cả triệu tỷ đồng trong năm 2024, trong đó Agribank dẫn đầu khi huy động vượt 2 triệu tỷ đồng, BIDV hơn 1,929 triệu tỷ đồng, VietinBank với trên 1,603 triệu tỷ đồng, và Vietcombank với hơn 1,515 triệu tỷ đồng. Tính chung, nhóm Big4 đang nắm giữ 56% thị phần huy động trong tổng số các NHTM.
Kế đến top 10 nhà băng dẫn đầu về huy động tiền gửi của khách hàng trong năm 2024: MB 714.066 tỷ đồng, Sacombank 561.741 tỷ đồng, ACB 539.129 tỷ đồng, Techcombank 536.746 tỷ đồng, SHB 496.106 tỷ đồng, và VPBank 485.735 tỷ đồng. Ở chiều ngược lại, Saigonbank đứng cuối bảng với con số huy động 25.025 tỷ đồng.
Mặc dù hệ thống NH đã có nhiều nỗ lực huy động tiền gửi, đặc biệt là tiền gửi từ dân cư, song tốc độ tăng tiền gửi đang không theo kịp tốc độ tăng tín dụng, nên đến tháng 3-2025, chênh lệch giữa huy động và cho vay đã lên đến 1 triệu tỷ đồng.
Như vậy nếu không đảm bảo được nguồn tiền huy động thông qua cạnh tranh với các kênh khác như chứng khoán, bất động sản, vàng và ngoại tệ, hệ thống NH không thể có đủ nguồn lực để cung ứng cho nền kinh tế phục vụ mục tiêu tăng trưởng hai con số.
Tăng quy mô tín dụng cho vay
26 NHTM trong nước đã công bố số liệu cho vay khách hàng năm 2024 (không bao gồm Eximbank, VietBank và 5 NH yếu kém) với tổng lượng vốn cung ứng ra thị trường hơn 13,026 triệu tỷ đồng. Trong đó riêng nhóm Big4 đã chiếm 47% tổng dư nợ của 26 NH này, dẫn đầu là BIDV với 2,013 triệu tỷ đồng, Agribank trên 1,72 triệu tỷ đồng, VietinBank và Vietcombank lần lượt đạt 1,708 triệu tỷ đồng và 1,435 triệu tỷ đồng.
Với nhóm NHTMCP có MB đứng thứ 5 với dư nợ cho vay 734.594 tỷ đồng, VPBank và Techcombank lần lượt 615.879 tỷ đồng và 605.813 tỷ đồng, ACB 569.734 tỷ đồng, Sacombank 526.765 tỷ đồng, SHB 506.112 tỷ đồng. Ngược lại, Saigonbank là NH có thị phần cho vay thấp nhất, chỉ đạt 19.967 tỷ đồng, chiếm 0,16% tổng dư nợ cho vay khách hàng của 26 NH.
Thực tiễn tín dụng cho vay của hệ thống NH cho thấy có sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm NH. Trong khi nhóm Big4 vẫn duy trì vị thế dẫn đầu, thì nhóm NHTMCP tư nhân chỉ chiếm 44% tổng vốn huy động tiền gửi nhưng lại cáng đáng tới 53% tổng vốn cho vay.
Cơ cấu lại đội ngũ nhân viên
Theo báo cáo tài chính riêng của 27 NHTM (không bao gồm Agribank do chưa công bố BCTC và 5 NH thuộc diện kiểm soát đặc biệt), tổng số lượng nhân sự tại thời điểm 31-12-2024 là 241.417 người, tăng 5.467 người so với thời điểm đầu năm 2024.
Hầu hết NH đều ghi nhận số lượng nhân sự tăng so với đầu năm, trong đó 2 nhà băng tăng mạnh nhất là MB tăng 1.674 người lên 12.155 người, VPBank tăng 1.404 người lên 15.003 người. Xét về quy mô nhân sự, nhóm Big4 vẫn dẫn đầu về số lượng nhân viên: Agribank trên 40.000 người, BIDV 26.000 người, Vietcombank 23.500 người, VietinBank 22.500 người.
Tiếp theo là các NHTMCP như Sacombank 17.000 người, VPBank 15.000 người, ACB 12.800 người, MB 12.155 người, VIB 11.300 người, LPBank 11.200 người, Techcombank 11.000 người và HDBank 10.600 người, Bac A Bank 3.800 người, ABBank 3.700 người, KienlongBank 3.587 người, VietBank 2.864 người, BVBank 2.849 người, NCB 2.060 người, Saigonbank 1.500 người, Viet A Bank 1.500 người, PGBank 1.900 người…
Đầu năm 2025, Sacombank cũng mạnh tay cắt giảm nhân sự khi hàng loạt nhân viên - hầu hết là những người chưa có bằng đại học, phải rời khỏi NH để tìm việc mới.
Và hầu hết các NH trong năm 2025 đều đã và đang thực hiện tinh gọn bộ máy. Số lượng và chất lượng đội ngũ nhân viên NH sẽ còn nhiều biến động trong những năm tới, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng lớn về khối lượng công việc cũng như áp dụng các tiến bộ khoa học công nghệ trong lĩnh vực NH.
