Trong thư, các nhóm chính trị gồm Nhân dân châu Âu (EPP), Xã hội và Dân chủ (S&D), Đổi mới châu Âu (Renew Europe) và Xanh/EFA khẳng định EP không thể chấp nhận bản đề xuất này làm cơ sở để khởi động đàm phán.
Đề xuất ngân sách của EC, còn gọi là Khuôn khổ tài chính đa niên (MFF), hiện mới ở giai đoạn đầu và cần được EP cùng 27 quốc gia thành viên thông qua. Liên minh trung dung giữa EPP, S&D và Renew Europe sẽ đóng vai trò then chốt trong việc quyết định ngân sách EU giai đoạn 2028-2034.
Các nghị sĩ đã nêu 7 yêu cầu đối với bản sửa đổi, trong đó có việc tách riêng các quỹ nông nghiệp và quỹ gắn kết thay vì gộp chung, đồng thời đảm bảo quyền giám sát và vai trò của EP trong toàn bộ quá trình đàm phán.
Một điểm gây tranh cãi lớn là “Các kế hoạch đối tác quốc gia và khu vực”, vốn chiếm gần một nửa tổng ngân sách dự kiến. Các nghị sĩ lo ngại cơ chế này sẽ khiến nguồn lực bị tập trung quá mức, làm giảm tính đoàn kết và gia tăng bất bình đẳng trong khối.
Một vấn đề khác là việc sáp nhập các quỹ gắn kết và nông nghiệp, điều mà nhiều nghị sĩ cho rằng sẽ làm suy yếu vai trò riêng biệt của từng chính sách. Trong các ngân sách trước đây, hai quỹ này luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất và có ý nghĩa chính trị đặc biệt nhạy cảm.
Theo giới quan sát, đề xuất mới của EC cho thấy sự thay đổi rõ rệt trong ưu tiên của EU, khi các khoản chi cho an ninh và quốc phòng được đẩy lên hàng đầu, còn các lĩnh vực truyền thống như nông nghiệp và gắn kết bị cắt giảm.
EP dự kiến sẽ thảo luận chính thức về đề xuất ngân sách tại phiên họp toàn thể vào ngày 12-11 ở Brussels. Quá trình đàm phán được dự báo sẽ kéo dài cho đến cuối năm 2027.
