Hoa Kỳ: Tái thiết bằng hạ tầng và trái phiếu

Hiện Tổng thống Trump và nhiều nhà lãnh đạo tiểu bang đã tính cách để mở cửa nền kinh tế, không để nó trượt quá sâu trong đại dịch. Những kế hoạch vực dậy nước Mỹ sau khủng hoảng cũng được đưa ra.

Những biện pháp “giảm đau”

Sau nhiều năm tăng trưởng kỷ lục trên thị trường chứng khoán (TTCK), tỷ lệ thất nghiệp thấp và niềm tin tiêu dùng mạnh mẽ, thì hiện nay nước Mỹ đang đi theo hướng ngược lại. Ước tính số người mất việc lên đến hàng triệu, và hàng chục triệu người nữa sẽ bị ảnh hưởng bởi tiền lương giảm trong thời gian giãn cách xã hội.

Phản ứng của TTCK đã nhấn chìm lĩnh vực tài chính, khiến các gia đình lo lắng về chi tiêu. Bây giờ là thời gian cho hành động quyết định để khởi động lại nền kinh tế và hy vọng.

Gần đây, Cục Dự trữ liên bang (Fed) đã cắt giảm lãi suất xuống gần bằng 0 để giúp ổn định thị trường, sử dụng một công cụ được áp dụng trong cuộc khủng hoảng tài chính 10 năm trước. Nhưng lúc đó chỉ là khủng hoảng tín dụng, còn hiện nay những gì người Mỹ đang phải đối mặt là nhu cầu giảm mạnh do nghỉ việc hoặc mất thu nhập đáng kể.

Trước mắt, chính phủ Mỹ sẽ hỗ trợ một khoản tiền mặt ngay lập tức cho các gia đình, hoàn thuế trước thời hạn và hỗ trợ tài chính những người nghỉ ốm. Các tiểu bang có thể tiến hành bảo hiểm thất nghiệp để ngăn chặn tình trạng chậm trễ thanh toán. Cắt giảm thuế và các quỹ khác cũng đang được tung ra để giúp các doanh nghiệp đứng vững. Những sự gia tăng tài chính này sẽ giúp ích trong vài tuần, các hóa đơn sẽ được thanh toán, nhưng chúng chỉ là những biện pháp “giảm đau”. 

Vực dậy những ngành thiết yếu

Theo chuyên gia chính sách Sarah Chamberlain, Chính phủ Mỹ cần có những hành động lớn hơn, như những liều thuốc “giải độc” cho căn bệnh bi quan kinh tế. Bà Sarah đề xuất 3 vấn đề lớn:

Thứ nhất, hồi hương ngành sản xuất Mỹ. Trong 20 năm qua, các công ty Mỹ đã chuyển sang Trung Quốc để tận dụng lao động giá rẻ. Tại Trung Quốc, các khoản trợ cấp lớn của chính phủ, các quy định môi trường yếu kém, lương thấp và nội tệ yếu hơn thực tế, đã giúp nước này trở nên hấp dẫn trong mắt các công ty xem trọng lợi nhuận. Nhờ đó, Trung Quốc đã vượt Mỹ để trở thành nhà sản xuất lớn nhất thế giới.

Hiện nay, Mỹ phải phụ thuộc vào Trung Quốc trong phần lớn loại thuốc kháng sinh và sản phẩm công nghệ cao. Dịch bệnh đã giúp người Mỹ nhìn rõ hơn lỗ hổng trong chuỗi cung ứng của họ khi quá phụ thuộc vào sản xuất nước ngoài. Vì vậy, Quốc hội cần thông qua luật khuyến khích các ngành công nghiệp quan trọng quay trở lại Mỹ.

Thứ hai, nắm ngành năng lượng. Mỹ cần bảo đảm nguồn dầu và khí tự nhiên của mình. Việc thiếu năng lượng sẽ khiến nền kinh tế đất nước mất hàng trăm tỷ USD. Ngành công nghiệp dầu khí hỗ trợ 9,8 triệu việc làm tại Mỹ và khí đốt tự nhiên đóng góp 2.080 tỷ USD cho ngành sản xuất của Mỹ. Hơn nữa, độc lập về năng lượng có nghĩa cả Mỹ và các đồng minh chiến lược đều không phải mua năng lượng từ các quốc gia tài trợ cho khủng bố. Vì vậy, cần thúc đẩy lĩnh vực này phát triển, song song việc hỗ trợ tăng trưởng năng lượng tái tạo.

Thứ ba, xây dựng lại cơ sở hạ tầng. Việc xây dựng lại cơ sở hạ tầng ở Mỹ đã được đưa ra bàn luận suốt 20 năm qua, nó được nói đến rất nhiều nhưng bị phản bác cũng nhiều vì cần quá nhiều tiền.

Theo Hiệp hội Kỹ sư Dân dụng Mỹ, cần ít nhất hơn 4.500 tỷ USD để sửa chữa và nâng cấp cơ sở hạ tầng đổ nát của đất nước. Dự kiến chi tiêu bao gồm 123 tỷ USD sửa chữa nhiều trong số 614.000 cây cầu; 600 tỷ USD sửa chữa và cải thiện những con đường tắc nghẽn và không an toàn; khoảng 1.000 tỷ USD để thay thế nhiều trong số hàng triệu km đường ống nước sinh hoạt đã hơn 100 tuổi; 127 tỷ USD xây dựng lại hệ thống xử lý nước thải; 45 tỷ USD sửa chữa hoặc thay thế các đập nguy cơ cao; các quỹ bổ sung cần thiết cho đường sắt, sân bay và cơ sở hạ tầng năng lượng. 

Tóm lại, nếu không sớm khắc phục 3 vấn đề này, dự kiến sẽ gây thiệt hại 7.000 tỷ USD vào năm 2025. Việc nâng cấp chúng sẽ cải thiện sự an toàn, hiệu quả năng lượng và xây dựng lại nước Mỹ theo nghĩa đen.

Việc xây dựng lại cơ sở hạ tầng với hàng ngàn tỷ USD trong 5-10 năm tới sẽ giúp tạo công ăn việc làm lâu dài trong ngành kỹ thuật, kiến trúc, xây dựng, thép, máy móc, thiết bị nặng và sản xuất, đồng thời hỗ trợ hàng triệu công việc trực tiếp và gián tiếp khác. Phần lớn công việc này có thể bắt đầu ngay sau khi kế hoạch được phê duyệt và sẽ tạo ra một lý do thực sự cho sự lạc quan kinh tế. 

Trái phiếu MAGA

Vực dậy nước Mỹ bằng một kế hoạch hạ tầng lớn cũng là ý kiến của nhà phân tích Bradley Blakeman, đăng trên Fox News. Ông Blakeman cho rằng vấn đề không phải là nên hay không nên thực hiện kế hoạch tái thiết hạ tầng như Hiệp hội Kỹ sư Dân dụng đề xuất, mà “làm thế nào để có ngân sách thực hiện”.

Theo ông, để triển khai kế hoạch, Tổng thống nên tạo ra chương trình gọi là "Trái phiếu MAGA" (viết tắt của Make America Great Again - làm nước Mỹ vĩ đại trở lại). Trái phiếu có thể được bán theo gia số của trái phiếu 10, 15, 20 hoặc 25 năm. Điều này sẽ không chỉ phân bổ đầy đủ các chi phí, còn cho phép mang lại lợi nhuận tốt cho nhà đầu tư.

Theo ông Blakeman, trái phiếu rất quan trọng đối với cuộc sống hàng ngày. Bạn có thể lái xe trên những con đường trải nhựa trơn tru, mượn đĩa DVD từ thư viện, xem một công viên văn phòng phát triển trong cộng đồng, hoặc hưởng lợi từ việc mở rộng nhà máy tạo ra việc làm mới…

Tất cả đều nhờ thị trường trái phiếu. Nó cung cấp cho chính quyền địa phương, tiểu bang và chính phủ, cũng như doanh nghiệp tư nhân nguồn ngân sách cần thiết để phát triển và xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng dài hạn. Trái phiếu cũng giúp chính phủ quản lý dòng tiền, chuyển tiền tiết kiệm cho người nộp thuế, giúp chính phủ thanh toán cho các dịch vụ cần thiết như quân đội, cảnh sát, y tế, giáo dục... 

Làm thế nào để bán loại trái phiếu này cho công chúng?

Ông Blakeman tin rằng sẽ không có người bán hàng nào giỏi hơn Tổng thống tỷ phú Donald Trump. “Tôi có thể tưởng tượng ông ấy công bố trái phiếu MAGA với sự phô trương tuyệt vời, sau đó sử dụng bục phát biểu của tổng thống để bán chúng. Ông có thể kêu gọi lòng yêu nước và ý tưởng về một cơ hội đầu tư tốt để thực hiện lời hứa "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại". Ông có thể nói về những công việc sẽ được tạo ra. Và ông có thể nhắc nhở công dân rằng đầu tư vào Mỹ tốt hơn là bị Mỹ đánh thuế quá mức” - ông Blakeman nói.