Thắt chặt tiền tệ để chống lạm phát là đúng nhưng cần liều lượng thế nào cho phù hợp để tránh phát sinh những hệ lụy như thất nghiệp, an sinh bất ổn.
Tăng dự trữ bắt buộc?
PGS.TS Trần Ngọc Thơ, Trưởng khoa Tài chính doanh nghiệp (Đại học Kinh tế TPHCM), cho rằng các doanh nghiệp đang phải trả giá cho những yếu kém của nền kinh tế. Tuy nhiên Chính phủ không thể hỗ trợ doanh nghiệp trực tiếp hoặc chính sách tiền tệ cũng khó siết chặt thêm nữa, nên cần phải kiên quyết thực hiện những giải pháp nhằm kiềm chế lạm phát.
Đặc biệt, việc cắt giảm đầu tư công càng phải thực thi quyết liệt hơn. Ngoài ra, việc thực hiện chính sách điều hành giá cả những mặt hàng thiết yếu như xăng dầu, điện... cần phải thận trọng vì tình hình khá nhạy cảm. Chính phủ phải đảm bảo bằng nhiều giải pháp để tạo niềm tin cho người dân về mức lạm phát kỳ vọng sẽ giảm. Khi đó mới có thể kỳ vọng được mặt bằng lãi suất giảm theo.
 |
| Doanh nghiệp cần được khơi thông nguồn vốn cho sản xuất. (Ảnh: TN) |
Còn TS. Hoàng Công Gia Khánh, Trưởng khoa Tài chính - Ngân hàng (Đại học Kinh tế Luật), cho rằng nếu chính sách tiền tệ tiếp tục kéo dài, nhiều doanh nghiệp sẽ đứng trên bờ vực phá sản. Trong khi đó, nguyên nhân sâu xa của lạm phát nước ta là bất ổn về cơ cấu kinh tế và không chỉ dựa duy nhất vào chính sách tiền tệ. Do vậy việc tái cấu trúc là cần thiết và trong đó phải cắt giảm đầu tư công mạnh mẽ.
Trước mắt, theo TS. Khánh, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam(NHNN) nên bỏ quy định trần lãi suất đầu vào của các ngân hàng. Thay vào đó, NHNN có thể áp dụng chính sách tăng dự trữ bắt buộc tiền đồng và sử dụng linh hoạt thị trường mở. Việc tăng dự trữ bắt buộc sẽ khiến cho NHNN có một khoản vốn khá lớn và có thể sử dụng làm công cụ bình ổn thị trường, thông qua thị trường mở như bơm ngược lại cho những ngân hàng thiếu thanh khoản.
TS. Khánh phân tích: Có thể phản ứng ban đầu sau việc tăng dự trữ bắt buộc là các ngân hàng tăng lãi suất. Tuy nhiên, nếu NHNN đẩy mạnh cho vay trên thị trường mở, lãi suất qua đêm sẽ giảm, buộc các NHTM cũng phải giảm lãi suất cho vay. Còn nếu áp dụng biện pháp hành chính các ngân hàng vẫn có thể lách, như tăng thu các loại phí đối với doanh nghiệp và NHNN lại phải tăng cường công tác thanh tra giám sát.
Cơ cấu lại nguồn vốn
Theo bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Chủ tịch UBND TPHCM, lãi suất hiện nay quá cao và NHNN cần tính toán lại cho phù hợp, tạo điều kiện để doanh nghiệp vượt khó trong giai đoạn này. “Làm sao điều chỉnh lãi suất đầu vào ổn định đúng như tinh thần của Chính phủ, cộng với những chi phí đảm bảo trang trải hoạt động của ngân hàng, chắc chắn không có lãi vay trên 20%. Phải cơ cấu nguồn vốn cho hợp lý, đảm bảo dành vốn cho sản xuất, có như vậy mới đáp ứng được vốn cho nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp” - bà Hồng lý giải.
Theo bà Hồng, có 2 vấn đề: Một là, nguồn vốn có đủ đáp ứng cho doanh nghiệp hay không, nếu nguồn vốn này đáp ứng đủ, các ngân hàng không tranh giành nguồn với nhau thông qua việc tăng lãi suất. Thứ hai, là phải tăng kiểm tra kiểm soát, rà soát việc cơ cấu sắp xếp lại phần vốn vay, để dành vốn cho sản xuất. Khi có nguồn rồi sẽ không phải tăng áp lực huy động vốn vào, chắc chắn với lãi suất huy động thấp ngân hàng có điều kiện cho vay với lãi suất phù hợp hơn.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhận định: Kiềm chế tăng trưởng tín dụng là đúng nhưng lẽ ra nên áp dụng cho các DNNN. Còn những DNNVV, cần tạo điều kiện để họ tiếp cận vốn cho sản xuất, kinh doanh nhằm giải quyết việc làm, tạo giá trị cho xã hội.
Theo bà Lan, vai trò chủ đạo của DNNN chưa được khẳng định, trong khi lại sử dụng nguồn lực quá lớn và hiệu quả không cao. Nguồn vốn trong xã hội là hữu hạn, cho nên nếu đổ vào DNNN các doanh nghiệp nhỏ sẽ bị hụt. Vì thế, muốn hạ lãi suất, trước hết tín dụng cho các DNNN phải được kiểm soá chặt chẽ.
