Israel - mở toang rồi đóng cửa
Gần 1 năm qua, Israel được ca ngợi về thành công vang dội chống chọi Covid-19. Nước này đã triển khai chiến dịch tiêm chủng nhanh nhất thế giới, đến tháng 6 Tel Avid tự tin mở cửa lại nền kinh tế. Nhưng biến chủng Delta đã khiến sự lạc quan của người Israel sớm tắt lụi. Hiện tỷ lệ lây nhiễm tăng nhanh (700-800 ca/ngày) đã buộc chính phủ phải áp dụng lại các biện pháp hạn chế. Người Israel một lần nữa phải đeo khẩu trang khi sử dụng các phương tiện giao thông công cộng. Các trang khu vực xét nghiệm được mở lại. Nhiều biện pháp khác, bao gồm kiểm dịch chặt chẽ hơn đối với khách du lịch, kiểm tra nhiều hơn đối với trẻ em dự kiến sẽ được áp dụng. Thậm chí chương trình “thẻ xanh”, cho phép người đã chủng ngừa đi lại tự do, có thể bị rút lại.
Với các hướng dẫn mới về Covid, chính phủ đang tiến thêm bước nữa gần hơn với đợt cấm vận mới trên toàn quốc, dù khả năng này khá thấp. Về phần mình, người dân Israel tỏ ra thất vọng trước những hạn chế mới. Yêu cầu đeo khẩu trang chỉ được tuân thủ một phần sau 1 tuần ban bố. Avi, 50 tuổi, một thuyền trưởng tư nhân, đã quên chiếc khẩu trang của mình khi đi mua sắm tại siêu thị ở trung tâm Tel Aviv, cho biết “không ai nói gì với tôi”. Trong khi đó, các quan chức hy vọng dân chúng sẽ hiểu được sự cần thiết của những giới hạn mới này, để không cần áp đặt những hạn chế lớn hơn.
“Không ai biết được hậu quả sẽ ra sao nếu chúng ta cứ để dịch bệnh vượt khỏi tầm kiểm soát” - TS. Ran Balicer, Chủ tịch Ủy ban cố vấn quốc gia về Covid của chính phủ Israel, chia sẻ. Israel đã tiêm chủng đầy đủ cho 59,8% dân số, trong khi tỷ lệ tiêm ít nhất 1 mũi đạt 65,2%. Khoảng 90% ca nhiễm mới ở Israel hiện nay do chủng Delta, chỉ khoảng vài trăm trong số 5,5 triệu người đã tiêm vaccine bị nhiễm Covid. Vì vậy, chính phủ dự kiến đẩy mạnh tỷ lệ tiêm chủng lên 75-80% dân số.
Ngân hàng Trung ương Israel, dự báo GDP sẽ tăng 5,5% trong năm nay, giảm so với ước tính 6,3% trước đó, và tăng 6% vào năm 2022. Thống đốc Ngân hàng Israel Amir Yaron cho biết dựa trên dự báo này, Israel sẽ lấy lại đà tăng trưởng tiền khủng hoảng vào cuối năm 2022. Vì vậy, ngân hàng sẽ giữ lãi suất chuẩn ổn định ở mức 0,1%. Thống đốc Yaron cũng cho biết Israel cần phải thông qua ngân sách quốc gia và đầu tư cho tương lai: “Chúng ta cần có ngân sách nhà nước, đó là kế hoạch dài hạn cho nền kinh tế. Theo đó, đầu tư vào cơ sở hạ tầng và giáo dục, đặc biệt các ngành công nghệ cao”. Israel đang hướng tới việc thông qua ngân sách quốc gia lần đầu tiên kể từ tháng 3-2018 vào tháng 11 năm nay. Ông Amir Yaroncho biết Israel phải thúc đẩy nền kinh tế trong thập niên tới để tăng trưởng và đầu tư đúng mức.
Ấn Độ - sống chung và… chết chung
Đại dịch Covid-19 ở Ấn Độ bùng phát mạnh kể từ tháng 3-2021 với tình trạng thiếu vaccine, giường bệnh, bình oxy và các loại thuốc khác. Tính đến ngày 14-7, Ấn Độ có gần 31 triệu ca nhiễm, 412.019 người chết và hơn 41.000 ca nhiễm mới mỗi ngày. Dù là nước sản xuất vaccine lớn trên thế giới, Ấn Độ mới bắt đầu chương trình tiêm chủng vào ngày 16-1-2021 và đến tháng 4, họ đã có được 3-4 triệu liều mỗi ngày. Tuy nhiên, tính đến ngày 6-7, Ấn Độ vẫn chỉ chủng ngừa đầy đủ được khoảng 64,8 triệu người, chưa tới 5% dân số hơn 1,3 tỷ người.
Từ tháng 4 đến tháng 6-2020, GDP của Ấn Độ đã giảm 24,4%. Năm tài chính vừa qua (4-2020 đến 3-2021), GDP nước này giảm tổng cộng 7,3%, mức suy giảm tồi tệ nhất. Nền kinh tế Ấn Độ đã chuyển sang bước ngoặt vào đầu năm nay khi đất nước bắt đầu tăng tốc thoát khỏi cuộc suy thoái năm 2020. Theo số liệu thống kê công bố hôm 31-5, nền kinh tế lớn thứ 3 châu Á ghi nhận mức tăng GDP 1,6% trong quý I năm tài chính 2021, cao hơn so với mức tăng 0,5% của quý trước. Với sự hồi phục này, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) dự kiến Ấn Độ sẽ lấy lại vị thế là nền kinh tế lớn phát triển nhanh nhất thế giới và dự báo tăng trưởng 12,6% trong năm tài chính 2021.
Nhưng làn sóng Covid thứ 2 đã tàn phá những kỳ vọng đó. Theo Trung tâm Giám sát Kinh tế Ấn Độ, tỷ lệ thất nghiệp đã tăng trên 10% trong tháng 5, mức chưa từng thấy kể từ khi đóng cửa năm ngoái. Các chuyên gia cho biết nền kinh tế Ấn Độ chỉ có thể phục hồi từ tháng 8 theo dạng hình chữ U. Hoạt động kinh tế có thể sẽ tiếp tục ở mức thấp hiện tại trong 2 tháng tới trước khi tăng tốc. Các nhà kinh tế cho biết nhu cầu khó hồi phục vì làn sóng Covid thứ 2 tác động nghiêm trọng đến tầng lớp trung lưu thành thị và các bộ phận thu nhập cao.
Ngoài ra, vùng nông thôn Ấn Độ cũng bị ảnh hưởng nặng nề trong đợt bùng phát này. Năm ngoái, sự kết hợp giữa nhu cầu dồn nén và mùa lễ hội đã thúc đẩy sự phục hồi mạnh mẽ. Nhưng năm nay, làn sóng thứ 2 nghiêm trọng đã ảnh hưởng đến hàng triệu người và khả năng xảy ra đợt đại dịch thứ 3 có thể kìm hãm niềm tin tiêu dùng. Tỷ lệ mắc bệnh cao hơn đã dẫn đến việc tiết kiệm của hộ gia đình bị tiêu tốn vào chi phí y tế, điều này sẽ làm giảm mức tiêu dùng. GDP bình quân đầu người của Ấn Độ đã giảm 8,2% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 1.336USD trong năm tài chính vừa qua.
Các nhà kinh tế đã kêu gọi hỗ trợ nhiều hơn cho các bộ phận dân cư và các lĩnh vực dễ bị tổn thương của nền kinh tế. Đã có các hoạt động chuyển thu nhập trực tiếp và cung cấp ngũ cốc, lương thực miễn phí cho các vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Thủ tướng Narendra Modi cũng đã gia hạn chương trình cung cấp ngũ cốc lương thực miễn phí cho 800 triệu người cho đến tháng 11. “Một người nhiễm Covid-19 sẽ không thể làm những công việc nặng nhọc trong khoảng 2 tháng. Nếu người đó là trụ cột của gia đình, các biện pháp hỗ trợ như chuyển thu nhập và ngũ cốc thực phẩm miễn phí là cần thiết” - Sunil Kumar Sinha, nhà kinh tế trưởng tại India Ratings and Research, nói.
| Đặt mục tiêu có đủ vaccine cho 1,08 tỷ dân số trưởng thành vào tháng 12-2021, Ấn Độ đưa ra lộ trình mua 2,16 tỷ liều vaccine trong tháng 8-12. Nhưng vào tháng 6, chính phủ đã điều chỉnh xuống 1,35 tỷ liều, tức thấp hơn 800 triệu liều. |
