Dịch lây lan nhanh, thiếu nhân lực phòng chống
Tại TP Đà Nẵng, tính đến ngày 6/8, dịch đã lây lan tại 55 phường, xã với tốc độ rất nhanh. Tổng số lợn mắc bệnh, chết và buộc phải tiêu hủy đến thời điểm hiện tại là khoảng 13.300 con với khối lượng tiêu hủy khoảng 803.000 kg.
Dịch lây lan tại các khu chăn nuôi nông hộ chiếm đến 80%, phân tán nhỏ lẻ trong các khu dân cư, người chăn nuôi chưa quan tâm đến việc áp dụng các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi.
Bên cạnh đó, nhiều xã lúng túng trong việc triển khai công tác phòng, chống dịch tả heo châu Phi do không có cán bộ chuyên môn trong lĩnh vực chăn nuôi và thú y cơ sở sau khi sắp xếp, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.
Ông Nguyễn Xuân Vũ, Phó Giám đốc Sở NN&MT TP Đà Nẵng cho biết, thành phố đã thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch. Đơn vị đã thành lập hai đội kiểm tra lưu động công tác phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi trên địa bàn. Đồng thời, đã cấp 8.306 lít hóa chất từ nguồn dự trữ quốc gia và nguồn dự trữ của tỉnh cho các địa phương để thực hiện tiêu độc khử trùng môi trường phòng bệnh và xử lý dịch bệnh.
"TP thường xuyên làm việc với các địa phương để chỉ đạo, hướng dẫn công tác phòng, chống dịch bệnh. Cạnh đó, phân công cán bộ chuyên môn của Chi cục đứng điểm từng địa bàn cụ thể để giám sát, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh", ông Nguyễn Xuân Vũ nói.
Tại Quảng Ngãi, ông Trần Phước Hiền, Phó Chủ tịch UBND tỉnh thông tin, tổng đàn lợn tại địa phương hiện khoảng 600.000 con. Dịch tả lợn châu Phi đã làm chết và buộc tiêu hủy gần 2.900 con, tương đương 29 tấn, chủ yếu xảy ra ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ; các cơ sở tập trung không bị ảnh hưởng.
Trước tình hình dịch tả lợn châu Phi đang diễn biến phức tạp, địa phương đã chỉ đạo rõ ràng về trách nhiệm của người nuôi, yêu cầu tuân thủ quy định, tiêm phòng đầy đủ và không nuôi trong khu dân cư. Trường hợp không thực hiện tiêm phòng sẽ không được hỗ trợ thiệt hại. Đồng thời, tỉnh đang đẩy mạnh chấn chỉnh hoạt động giết mổ nhỏ lẻ, chuyển sang giết mổ tập trung để bảo đảm vệ sinh và sức khỏe cộng đồng.
Theo các địa phương Gia Lai và Quảng Ngãi, Quảng Trị, sau khi sáp nhập nhiều xã, phường thành đơn vị hành chính mới, địa bàn quản lý rộng khiến việc giám sát dịch bệnh gặp khó khăn, công tác phát hiện, xử lý, lấy mẫu báo cáo dịch chưa kịp thời. Chính quyền mới vận hành nên đội ngũ cán bộ thú y và môi trường ở cơ sở còn thiếu và yếu. Trong khi đó, phần lớn kinh phí phòng, chống dịch vẫn nằm ở nguồn dự phòng, khiến địa phương khó chủ động ứng phó.
Các lực lượng tăng cường kiểm soát phòng chống dịch, hạn chế sự lây lan - Ảnh: VGP/Lưu Hương
Kiểm soát chặt việc tái đàn, xử lý nghiêm hành vi giấu dịch
Thứ trưởng Bộ NN&MT Phùng Đức Tiến cho biết, tổng đàn lợn cả nước hiện khoảng 31 triệu con. Thịt lợn chiếm 65 phần trăm giá trị các loại thịt, với sản lượng năm 2024 đạt 8,2 triệu tấn – nguồn thực phẩm thiết yếu tác động trực tiếp đến chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng ngành nông nghiệp.
Theo Thứ trưởng Bộ NN&MT, dịch tả lợn châu Phi vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ – nơi khó kiểm soát người, phương tiện ra vào và gần như không bảo đảm điều kiện an toàn sinh học. Loại virus này có độc lực cao, lây lan nhanh, không gây hại cho người nhưng có thể khiến toàn bộ đàn lợn buộc phải tiêu hủy. Biện pháp phòng, chống hiệu quả nhất hiện nay là đẩy mạnh chăn nuôi an toàn sinh học.
Thực tế, các mô hình chăn nuôi áp dụng quy trình khép kín, tách biệt từng cá thể, sử dụng hệ thống nước uống riêng, rắc vôi bột, kiểm soát côn trùng và hạn chế tối đa người ra vào đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Trong bối cảnh giá lợn tăng, nhiều hộ dân ồ ạt tái đàn, thậm chí giấu dịch khi có lợn chết.
Tại một số địa phương còn xảy ra tình trạng vứt xác lợn ra môi trường, gây ô nhiễm nguồn nước và làm gia tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh. Do đó, cần kiểm soát chặt việc tái đàn, xử lý nghiêm hành vi giấu dịch và tiêu hủy động vật không đúng quy định để ngăn chặn dịch bùng phát.
Về tiêm vaccine, Thứ trưởng cho rằng chưa thể áp dụng bắt buộc đối với dịch tả lợn châu Phi do còn nhiều yếu tố khoa học và thực tiễn cần đánh giá. Tuy nhiên, Bộ sẽ tiếp tục bố trí ngân sách, bảo đảm vaccine được phân phối, bảo quản đúng quy trình và hướng dẫn sử dụng đầy đủ cho người chăn nuôi.
Thứ trưởng cảnh báo, nếu không kiểm soát chặt chẽ và quyết liệt trong đợt dịch này, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Trước đây, dịch từng khiến giá thịt lợn tăng vọt lên 105.000 đồng mỗi kg và phải mất hai năm mới phục hồi. Vì vậy, cần tập trung khống chế, dập dịch triệt để để bảo vệ sinh kế nông dân và giữ ổn định kinh tế – xã hội, với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị.
