Mịt mù đường vành đai

10 năm chưa làm xong 13km

Vành đai 2 được đánh giá là có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với TPHCM, bởi khi tuyến đường này hoàn thành, thành phố có thể điều tiết giao thông, đưa một số xe tải, xe container lưu thông vào đây thay vì phải đi vào nội đô. Rất cấp bách là thế, nhưng suốt 10 năm qua, 13km cuối cùng của tuyến đường Vành đai 2 vẫn chưa thể khép kín. Hệ thống đường vành đai “đứt khúc” được nhận định là 1 trong những nguyên nhân chính khiến giao thông khu vực cảng Cát Lái - khu cảng container lớn nhất nước, kẹt xe ngày càng nghiêm trọng.

Sau hơn 3 năm khởi công xây dựng, đoạn đường nối từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao thông Gò Dưa - quốc lộ 1 của Vành đai 2 thuộc TP Thủ Đức vẫn chỉ là đoạn đường đất nham nhở, cỏ mọc um tùm. Dự án này được đầu tư theo hình thức BT (xây dựng - chuyển giao) có tổng vốn hơn 2.700 tỷ đồng. Nhà đầu tư đã ứng ra khoảng 1.500 tỷ đồng để hỗ trợ công tác đền bù giải phóng mặt bằng và thực hiện dự án. Nhưng hiện tại công trình phải tạm ngưng chờ rà soát tổng mức đầu tư và chờ có mặt bằng thi công. Đoạn đường đang làm dang dở này dài 2,7km, là một trong 4 đoạn chưa khép kín của Vành đai 2. Đến nay, công tác thi công mới đạt sản lượng khoảng 448 tỷ đồng, tương đương 43,79% tổng sản lượng dự án. Công tác đền bù giải phóng mặt bằng đạt hơn 90%. 

Cách đó hơn 5km, một đoạn khác của Vành đai 2 từ cầu Phú Hữu đến xa lộ Hà Nội dài 3,8km vẫn chưa được triển khai. Hiện đoạn này chỉ là vùng đầm lầy, cỏ dại mọc um tùm, chưa thấy dấu hiệu gì của Vành đai 2 như trên bản vẽ quy hoạch. Trước đó UBND quận 9 (nay là TP Thủ Đức) đã lập dự án bồi thường, hỗ trợ tái định cư với tổng diện tích thu hồi hơn 30,5ha, với gần 550 hộ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, dự án vẫn đình trệ do chưa được phê duyệt chủ trương đầu tư công.

Theo Sở GTVT TPHCM, dự án xây dựng đường Vành đai 2 thực hiện chậm chủ yếu do công tác giải phóng mặt bằng thi công chậm. Đến nay, khối lượng thi công toàn dự án mới chỉ hơn 43%, việc chi trả bồi thường đạt khoảng 79%, diện tích mặt bằng bàn giao cho thi công xấp xỉ 75% tổng mặt bằng. Thời gian qua, UBND TPHCM nhiều lần chỉ đạo sở, ngành, chủ đầu tư và các đơn vị liên quan nhanh chóng tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thi công với quyết tâm khép kín Vành đai 2; tuy nhiên nhiều vướng mắc vẫn chưa có hướng giải quyết cụ thể

Chờ phê duyệt nguồn vốn đầu tư

Trong khi đường Vành đai 2 chưa biết khi nào sẽ được khép kín thì nhiều đoạn tuyến trên đường Vành đai 3, 4 vẫn còn chờ phê duyệt nguồn vốn đầu tư. Nếu đường Vành đai 2 có ý nghĩa rất quan trọng đối với giao thông TPHCM thì các tuyến Vành đai 3, 4 có ý nghĩa quyết định cho giao thông kết nối vùng TPHCM - cũng chính là vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.  

Tổng công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long - đơn vị thực hiện dự án Vành đai 3 cho biết, tuyến đường này có tổng chiều dài 98,54km, được chia làm 4 đoạn, bao gồm: Tân Vạn - Nhơn Trạch (34,28km); Mỹ Phước - Tân Vạn (16,3km); Bình Chuẩn - QL22 (19,1km); QL22 - Bến Lức (28,86km). Dự án đi qua các địa phương: TPHCM (53,89km), Bình Dương (26,7km), Đồng Nai (11,3km), Long An (6,65km) với tổng mức đầu tư hơn 35.600 tỷ đồng. Toàn tuyến Vành đai 3 hiện chỉ có 16,3km trên địa bàn tỉnh Bình Dương đang khai thác với quy mô 6 làn xe cơ giới. Các dự án thành phần còn lại phải chờ chủ trương phê duyệt nguồn vốn đầu tư Nhà nước hoặc chờ nguồn vốn ODA để thực hiện. 

Đường Vành đai 4 có chiều dài khoảng 197,6km, được chia làm 5 dự án thành phần. Trong đó, phần lớn dự án thành phần đang ở bước duyệt quy hoạch. Riêng đoạn 5 (Bến Lức - Hiệp Phước) đã được Bộ GTVT cho phép lập dự án đầu tư từ năm 2009 và đã thông qua báo cáo giữa kỳ, tuy nhiên do chưa có nguồn vốn nên tạm dừng. Đến tháng 2-2019, Bộ GTVT chỉ đạo nghiên cứu phương án đầu tư dự án thành phần đoạn Bến Lức - Hiệp Phước, ngành chức năng đang lên các phương án triển khai. 

Nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện, Bộ GTVT đã đề nghị các cơ quan liên quan rà soát hồ sơ dự án, quyết định phê duyệt dự án đầu tư Vành đai 3 và 4 để sớm xác định nguồn vốn thực hiện. Đồng thời, làm báo cáo chi tiết về tình hình thực hiện các tuyến đường này, báo cáo Chính phủ xem xét. Trong đó, Bộ GTVT đề nghị đề cập đến việc cân đối nguồn vốn giải phóng mặt bằng cho các địa phương để Chính phủ xem xét.

Nhà đầu tư đuối sức Dự án xây dựng tuyến kết nối từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao thông Gò Dưa - quốc lộ 1 thuộc Vành đai 2 trên địa bàn TP Thủ Đức gần như “án binh bất động” hai năm đang làm cho nhà đầu tư đuối sức. Theo nhà đầu tư, dự án đang chờ các thủ tục pháp lý điều chỉnh tổng mức đầu tư, cập nhật số liệu tài chính và điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp của hợp đồng BT, làm thủ tục đối với các khu đất trong danh mục thanh toán đã ký tại hợp đồng BT với nhà đầu tư… theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước. Ông Trần Đức Thắng, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Văn Phú Bắc Ái (nhà đầu tư) cho biết, nhiều quy định pháp luật liên quan đến dự án thay đổi liên tục làm doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn. Yêu cầu “khi nào dự án điều chỉnh xong mới được tiếp tục thi công” của ngành chức năng không sai, nhưng ngành chức năng phải đẩy nhanh tiến độ thực hiện các thủ tục này. Ông Trần Đức Thắng cam kết, nếu được bàn giao mặt bằng sạch và được thanh toán chi phí đầy đủ thì chỉ 18 tháng là làm xong công trình.